Azərbaycan döVLƏt təHSİl naziRLİYİ Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti

Atillanın səfərləri

Birinci Balkan səfəri (441–442)

Bizansın Margos Antlaşmasının hökmlərinə uymaması üzərinə Attila, Bizans üzərinə səfərə çıxdı. Şərq Trakyaya qədər irəliləyən Hun ordusundan çəkinən Bizans, barış istəmək məcburiyyətində qaldı. Bu Andlaşma ilə Attila Bizansın ödədiyi vergini artırdığı kimi bəzi sərhəd qalalarını da ələ keçirdi. Bu səfərdən sonra Avropa Hunlarına Balkanların yolunu açılmış oldu.

İkinci Balkan səfəri (447)

I Balkan Səfərindən sonra Bizans imzaladığı andlaşma şərtlərində uzaqgörənliklən vergini ödəmədiyi üçün Attila yenidən səfərə çıxdı. İki qola ayrılan Hun ordusunun bir qolu Yunanıstana girir Teselyaya qədər irəlilədi. Digər qolu isə Sofiya, Filibe və Lüleburgaz şəhərlərini tutaraq Büyükçekmece yaxınlarına qədər çatdı. Bizans Imparatoru barış istəmək məcburiyyətində qaldı.

Edilən Anotolyos Antlaşmasına görə:

Bizans ödədiyi vergini üç bərkinə çıxaracaq,

Döyüş təzminatı ödənəcək

Tunanın cənubundakı yerlər əsgərlər təmizləndiriləcəkdi.

Qərb Roma (Qalliya) səfəri (451)

Roma Imparatorunun qızıyla evlənən Attila , cehiz olaraq Imparatorluk torpaqlarının yarısını istəyincə, bunu qəbul etməyən Qərb Romanın üzərinə yeridi. Katalon Ovasında Attila, 100 mini türk geri qalanıda gərməyin və islav qövmlərindən ibarət olan 200 min şəxsiyyət bir ordu ilə ikən roma ordusu da eyni bölgəyə 200 min şəxsiyyət ordu ilə gəlmişdi. Hun düşməni olan barbarların hamısı Aetiüs ordusunun safında idilər. 20 iyun 451 günü dünyanın iki yarısı biribiri üzərinə yüklendio günə qədər görülmüş ən qanlı döyüş oldu döyüş 24 saat davam etdi iki tərəfdə cok böyük ziyan gördü böyük itkinlər verdi lakin döyüş günü axşamı roma ordusu dağıldı.

Romanı dəstəkləyən Qərb Qot ordusu da kralları döyüşdə ölüncə çəkilmək məcburiyyətində qalmışdır. Attila çəkilməkdə olan Aetiüsü izləmədi ordusunu istirahət etdirdi. Zatən məqsədinə çatmış Romanın əsgər anbarı sayılan Galyanı işğal etmişdi. bundan sonrakı ilk ciddi hücumda bütün romanı tam olaraq çökəltəcəyi qəti idi.

Aradan keçən 20 gündə Attila ordusunu öz paytaxtının bulundugu bölgəyə gətirdi. Döyüş sonrasında dünya onun yenilmezligini bir dəfə daha anlamış və qəbul etmişdi. Bu döyüşdən 1 il sonra Attila Dagıttıgı Roma İmparatorlugunun hamısını idarəsi altına almaq icin hərəkətə gectigi zaman, ona etiraz edəcək gücləri qalmamışdı. 452 ilində Attila Po düzənliyinə gəldi və Romadan yola cıkan Papa Leo Türk Başbugu dincliyinə cıktı və Attiladan Romanı əsirgəməsini istədi bütün şərtləri qəbul etdiklərini zatən Attilanın Romaya hakim oldugunu söylədi. yalnız Xristianlıq mərkəzinin yıxılmaması xahişini çatdırdı və Attila Romaya hücum etmədən vergilərini daha da qatlı almış oldu və hakimliyini tanıtmış olmuşdu.

İtaliya Səfəri (452)