Azərbaycan folklorunun ilkin nəşrləri” seriyası HÜMMƏT ƏLİzadə azərbaycan el əDƏBİyyati

Məlik Məhəmməd:

Göz yaşını nə tökürsən

Ana halal elə, himmət elə,

Zəhmətimi çox çəkifsən

Ana halal elə, himmət elə.

Şəhribanu:

Necə tab gətirim bu qəm şikara

Gözünüzü tikifsiz o qarlı dağa

Fələk vurdu səni saldı irağa

Bala, getmə, halallaşax, ayrılax.
Məlik Məhəmməd:

Naşı vaxtımda açdım bazarı

Öküm yaqut, yəmən, mirvari

Tez gəlləm haqqın olsa nazarı

Ana, halal elə, himmət elə.

Şəhribanu:

Yola saldım siz bazırganı

Çəkdirmə mənə qəm hicranı

Sana qurban anan Şəhribanu

Bala gəl getmə, halallaşax, ayrılax.
Məlik Məhəmməd:

Duşmannar bizə çox edir töhmət

Yolumda çəkifsən zəhmət, məşəqqət

Sana qurban Məlik Məhəmməd

Ana halal elə, himmət elə.

Söz tamama yetişif ana-oğul qol-boyun oluf halallaşdılar. Mə­­lik Məhəmməd tacirlərnən Hind vilayətinə rəvan oldu. Günə bir mənzil, teyyi-mənazil, xuraman-xuraman gəlib Hind əhlinə ye­­tişdilər. Bir karvansaraya düşüf bu iki tacir Hind vilayətinnən hər nə lazımsa bir neçə günün müddətində aldılar. Ancax Məlik Mə­­həmməd sərgərdan dolanıf heç bir şey almırdı. Bir gün ta­cir­lər­­dən ayrılıf Hind bazarında sərgərdan gəzirdi. Nagəhan nə gör­dü: bir nəfər piran “ay qul alan” deyə car çəkir. Məlik Mə­həm­məd bu pirana tərəf gəlif gördü, bu car çəkən bir qara çar­şuya bü­­rünmüş, üzündə niqab bir adam satır. Məhəmməd öz-özünə dedi, sən bu az mayanan tazadan dölətti olmuyacaqsan. Atanın var-dövləti nə oldu ki, bu da nə ola. Gəl bu qulu al. Mu­nu deyif pirannan xəbər aldı: “Əmi can! Bu qulu neçiyə deyir­sən?” Piran dedi: – Bala, üç yüz manatdı. – Məlik Məhəmməd o saat haman lə­li bazarda satıf pirana verif o xoş sima qulu aldı. Və özüynən ba­­ravar gətirif tacirlərin yanına gəldi. Tacirlər qulu gör­mə­miş­dən dedilər: “Məlik Məhəmməd biz bu saat amadəyik, indi sən də hər nə alasısan, al gedək. Məlik Məhəmməd bir qə­dər fi­kir­dən sonra dedi: “Bu qulu gizdətməkdən bir şey çıxmaz, gəl ta­cir­lərə aç. Bəs, olara cavab verdi ki, – mən də öz aldığım mətai al­­mışam – Soruşdular ki: – o nədi. – Məlik Məhəmməd o saat çad­­­­ralı qulu tacirlərin yanına gətirif görsətdi. Tacirlər dedi:

– Bala, sənin anan öydə ac, çıplax bir pis günnən dolanır, qul nədi sən nə sən, ay bəd övlad, elə belə etdin ki, Allahverdi sö­­dagər kimi bir dölətti şəxsin mal-dölətini bada verdin. İndi öz gü­nahın öz boynuva – Munu deyif tacirlər qafilə qatırı hazır ey­liyif getməli olanda Məlik Məhəmməd dedi: – Əmilərim! Mən ge­də bilmi­yəcəgəm, ona görə anama göz yaşıynan bir namə ya­zım, aparın.

Tacirlər “bə çəşm” deyif bu zaman biçarə Məhəmməd bu dil­lərnən bir namə yazır: