Azərbaycan folklorunun ilkin nəşrləri” seriyası HÜMMƏT ƏLİzadə azərbaycan el əDƏBİyyati
Yüklə 1,33 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tahir Mirzə
- ŞAHZADA QASIMIN NAĞILI Əli Rəhim oğlu Qazax-1926
Tahir Mirzə: Gavir atan bəy babamı öldürdü Olsun tac təxti tarmar yeri Ağlayıban göz yaşımı sildirdi Qalmadı məndə ixtiyar yeri.
Zalım atam bəy atanı öldürdü. Olsun tac təxti tarmar yeri Dost ağladın duşmanları güldürdü Olmadı dölətin bər qərar yeri.
Dost duşmanlar hər tərəfdən baxdılar O tac dövləti tamam yıxdılar Şirin canım eşq oduna yaxdılar Olmadı dölətin bər qərar yeri.
Qəza bizi yaman günə salıbdı. Dörd yanımız qəvi duşman alıbdı. Demə yad eldə yar yalnız qalıbdı Ala bilməz tərlan avın sar yeri.
Mən Tahirəm saralıban solanda Əcəl peyvanəsi gəlib dolanda Qızılgül dibini xarlar alanda Qoyma gejə gül dibində xar yeri.
Eşqin səməndini minib çaparsan Harda sınıq gönül varsa yaparsan Sən kişisən yad ölkədə taparsan Zöhrə çəksin burda ah zar yeri. Tahir Mirzə sevgilisi ilə deyişəndən sonra ona təsəlli olmaq üzrə aldı dübarə: Aldı Tahir: Əmib-əmib ləblərindən qandığım Gecə-günduz eşq oduna yandığım Məşməblə at dəryaya sandığım Qoy aparsın görüm sel mənə nə elər.
Gecə-gündüz mən elərəm təftişi Yunusu dəryadan qurtaran kişi Qoy aparsın görüm sel mənə nə elər. Xan Tahirəm sözüm deyim mərdanə Şikayət vardur qadir subhana Qoy sandığa tolla məni imana Qoy aparsın görüm sel mənə nə elər. Tahir sözün tamam etdi. Cəlladlar bunu aparası oldular. Bu vədə cəlladlara iltimas edib dedi: bunu aparmayın nə qədər pul istəyirsiniz verim. Ancaq bunu mənə verin. Cəlladlar qəbul edib iki yüz dirhəm pul alıb bir neçə müddətdən sonra şahın hüzuruna varid oldular. Dedilər şah sağ olsun, əmrini yerinə yetirdik. Tahir ilə Zöhrə bir xəlvət yerdən evə getdilər. Zöhrə bir sandıq qayıtdırdı. Gecələr Tahiri özü ilə yatırdıb gündüzləri də sandığa qoyub dəryayə salırdı. Bir çox gün belə dolandılar. Haradan isə şah xəbərdar oldu. Cana doyub yeddi gecə qızının otağına qaravul qoydurdu. Tahiri ələ gətirə bilmədi. Qaravul da gedəndən sonra Zöhrə xanım sandığın tənabini çəkəndə ip boş gəldi. Sandıq dəryaya qərq olub suyun üzərində təlatim etməgə başladı. Biçarə Zöhrə Tahirin dəryaya qərq olub axdığını görəndə ağlaya-ağlaya sözə başladı: Aldı Zöhrə: Qanlı dərya nə axırsan selabdan Aqubanda sən umanə gedərsən Əmanətdur qərq eləmə sandığım Tapşırıram səlimana gedərsən.
Boynun sınsın səvməyə idin əzəli Yaxşı olar Şəki Şirvan gözəli Ya Şəkiyə, ya Şirvana gedərsən. Mən Zöhrəyəm günüm döndü ah vaya Cavan ikən qədimi döndərdin yaya Aldım cəlladlardan atdım dəryaya Tapşırıram Səlimanə gedirsən. Zöhrə sözünü tamam edib gülündən ayrılmış bülbül kimi məlul müşkül evə qayıtdı. Tahir Mirzənin sandığı dərya üzərində ləpələnə-ləpələnə gədirdi. Sandıq bir zaman bu qərar ilə getdi. Axırda Çin vilayətinə çatdı. Orada dərya moc verib sandığı qırağa çıxartdı. Haradansa Çin padşahının qızı Banı xanım qırx incə qız dərya kənarına seyrə çıxmışdır. Uzaqdan sandığı görüb oraya gəldi. Bir tör Tahir Mirzənin sandığını açıb gördü: bir xətt-halı, bənəfşə kibi cavan huşə gedib. Banı xanım o cavanı yuxudan oyatmaq üçün sözə başladı:
Açıldı sandığın göründü mina Camalın şevqini oxşatdın günə Söylə görüm kimlər salmış bu günə Oyan sandığından var əcəm oğlu.
Camalın şevqimi oxşatdın aya Söylə görüm kimlər atmış dəryaya Oyan sandığından var əcəm oğlu. Saralıban gül rəngin solubdu Qaynayıban peyvanələr dolubdu Kimlərin əlindən sitəm olubdu Oyan sandığından var əcəm oğlu. Tahir Mirzə bir xeyli müddətdən özünə gəlib Banı xanıma belə cavab verir:
Biz yetimik, siz atalı-analı Bu məclisə hürü qılman gələli Qolları bəzməntli səri cığalı Tanrı məni sizə qurban eləsin.
Kimi gül döşürür, kimi nərgizi Naz ilə yeriyir vəzirin qızı Tanrı məni sizə qurban eləsin. Adın Banı, özün xanlar xanısan Gözəllər içinin xoş nişanısan Biçarə Tahirin şirin canısan Tanrı sizi mənə döxtər eləsin. Tahir Mirzə sözünü tamam edər-etməz Banı xanım qəzəblənmiş dedi: – Zalım oğlu, zalım bu qızların heç sənə layiq olanı yoxdumu ki, hamısını özünə bacı edirsən. Tahir Mirzənin köhnə yaraları təzələnib Banı xanımın cavabında görək nə dedi:
Şahım! İndi ərzim sənə eləyim Mən bir tiflikən ağlımı çaşdım Oxudum sinəmin dəftərin açdım Buyurdu cəlladə fərmanə məni. Uzaq ikən beşikimi yırğadım Çörəyimi zəhərlərə doğradım Hətəmsultan qəzəbinə uğradım Atdı seldən-selə ummanə məni.
Ağladıban göz yaşımı sildirdi Hətəmsultan bəy babamı öldürdü Təbibimsən yetir dərmanə məni. Banı xanım ərzim sənə eləyim Dilim tutmur bu kəlməni söyləyim Məşər günü mən şikayət eləyim Zöhrə ilə çəksinlər divanə məni. – Tahir Mirzə! Söylə görüm Zöhrə-Zöhrə deyirsən, o biz qızların hamısından gözəl və hamısından gönül səvəndurmu? – Xanım! Zöhrə dedikcə gözəl və dedikcə gönül səvəndi. – Cavan! İndi ki, sən onu belə tərifləyirsən mən səninlə gedərəm. Hərgah Zöhrə məndən gözəl olsa onda onu sənin üçün zor ilə alaram. Yox gözəl olmasa həm onu və həm də səni həlak etdirrəm. De görüm buna razısanmı? – Can baş ilə razıyam. Banı xanım bu sözdən sonra Tahir Mirzəni də götürüb oradan Çin şəhərinə gəldi. Əlli min səvarə və piyada qoşun ilə Qaramanlı şəhərinə yola düşdülər. Bir müddətdən sonra Qaramanlı şəhərinə varid oldular. Böyük Qaramanlı şəhərini üzük qaşı kimi araya aldılar. Hətəmsultana xəbər getdi ki, şəhəri mühasirə ediblər. Hətəmsultan Banı xanımın hüzuruna qasid göndərdi, dedi: Get gör nədən ötrü o bu vilayətə qoşun çəkib. Qasid şahın hökmünə görə oradan gəlib şahın dediklərini Banı xanıma söylədi. Banı xanım dedi: – Get şahına deyilən Çin padşahının qızı Banı xanım qızın Zöhrəyə Tahir üçün elçi gəlib, ya qızını versin və ya vaxtına hazır olsun. Qasid baş endirib çıxdı. Hətəmsultanın yanına gəlib əhvalatı başdan-başa ona nəql elədi. Hətəmsultan dedi: – Yüz kor qızım olsa da birini Tahirə vermərəm. Sultan bu sözdən sonra davaya hazırlaşdı. O tərəfdən Banı xanım Tahir Mirzə ilə arada qoyduğu sözə görə Zöhrəni görmək üçün onunla barabar Zöhrənin yanına gəldi. Çoxdan həsrət qalmış aşıq-məşuq biri-birini gördü. Tahir Mirzə sevgilisini görər-görməz eşqə dolmuş sözə başladı:
Qız səni ədalət bildim Mən yanına dada gəldim Çox cəfa çəkdim yolunda Ömür verdim bada gəldim.
Saraldı güllərim soldu Gül üzüldü bülbül öldü Səni saldım yada gəldim. Xan Tahirin bu vaxtında Sinəsi yarın bəxtində Hətəmsultanın təxtində Canım saldım oda gəldim. Tahir Mirzə sözünü bitirər-bitirməz aldı Banı xanım görək nə dedi.
Gözlərində qüsur yoxdur Allah sənin qarşın Zöhrə Yaqut ya mən dürrə bənzər İnci sədəf dişin Zöhrə.
Boyum boyuna sadağa Sandıq çıxdı bizim bağa Onda bitdi işin Zöhrə. Uca dağlar başı qarlı Sinəndən baş verən nardı Tahir kibi yarın vardı Bəxtəvərdi başın Zöhrə. Banı deyər gəl bəsləşək Görək kimdi kimdən qəşəng Gücün varsa gəl bazdaşaq Gətirmişəm qoşun Zöhrə. Banı xanım saz ilə dediyi kimi söz ilə də dedi: – Tahir Mirzə! Doğrudan da Zöhrə tərifə layıq gözəl imiş. Daha durmaq vəxtı deyil, davaya getməliyik. Bu sözdən sonra Banı xanım ilə Tahir Mirzə qoşunun içinə gəldi. O tərəfdən Hətəmsultan da qoşununu götürüb oraya gəldi. Belə ki, hər iki qoşun ru-bə-ru oldu. Tahir Mirzə atına suvar olub rəzmigaha çıxdı. Mübariz istədi. Neçə pəhlivan gəldisə də heç birinə aman vermədi. Tahir Mirzə meydanı boş görüb üzünü Hətəmsultana tutub dedi: – Padşah! Qoşunu qırmaqdan bir fayda çıxmaz, gəl hər ikimiz dava edək, ya sən məni öldür mənim qoşunuma sahib ol və ya mən səni öldürüb sənin qoşununa sahib olum. Tahir Mirzənin sözünə hər iki tərəf razı oldu. Bu zaman Hətəmsultan Tahir Mirzənin meydanına gəldi. Tahir Mirzə Hətəmsultan meydana gələr-gəlməz – Əmi! Mən sənin kibi namərd deyiləm. Atıyın tənki açılıb, əvvəl onu bağla sonra dava edək. Hətəmsultan Tahir Mirzənin sözünə inanıb tapqırı bağlamaq üçün başını aşağı əyəndə Tahir fürsəti qənimət bilib onun boynundan qılınc ilə elə vurdu ki, başı on qədəm kənara düşdü. Şahı ölmuş görüb, bütün qoşun əhali və şəhər əhli təslim oldu. Bu zaman şəhər əhlinin razılığı ilə Tahir Mirzəni Hətəmsultanın yerinə təxtə çıxardılar. Qaramanlı şəhərini çıl-çırağban bəzədilər. Qırx gün, qırx gecə toy edib Zöhrə xanımı və Banı xanımın əlini Tahir Mirzənin əlinə verdilər və xeyir-dua verib evlərinə getdilər. Tahir Mirzə rəiyyətlə adilanə rəftar etmək ilə barabar çox bəlalar və çox cəfalər çəkdiyi nazənənlər ilə mal devlət və cah-cəlal içində ömür sürməgə və gün keçirməgə başladı.
– Şah sağ olsun! Sən bu dünyada ədalətli olub, camaatın əksik işlərini düzəldib xəzinənin ağzını açıb fəqir-füqəraya mal və pul dağıtsan sənin öladın olar. – Vəzir! Sənin bu sözünü imtahan edəcəyəm və mal dölətdən əl çəkib yeddi il camaatdan xərc, bəyar almıyacağam. Fətəli şah həmin tarixdən dediklərini edib və yerinə yetirdi. Haqq tala bunun belə səxavətli olmasını nəzərə alıb bir ölad kəramət etdi. Bunun da adını Şahzada Qasım qoydular. Şahzada Qasımı dayaya və dayadan lələyə verdilər. Ta inki on iki yaşına yetişdi. Bu zaman Fətəli şah vəzirə dedi: Qasımın məktəb vaxtıdır. Bunu məktəbə qoymaq lazımdır. Şahın əmrinə görə şahzada Qasımı məktəbə qoydular. Həmin məktəbdə Qasım dərs oxuyurdu, həm də dava məşqi alırdı. Bu minval ilə iyirmi yaşına qədər məktəbə davam etdi. Bir gün şahzada Qasım molladan izin alıb vəzir vəkil ilə şəhərə çıxıb seyr etdikdən sonra babasının hüzuruna gəlib bir neçə gün vəzir, vəkil yanında şahlıq təlimini almağını söylədi. Babası izin verdi. O bir müddət vəzir, vəkil yanında hər cür təlim aldı. Qasım bir gün balkonda oturub nartaxta oynuyurdu. Gördü ki, bir neçə oğlan şikardan gəlir. Bunlarda qəribə ovlar vardur. Şahzada vəzirə dedi: Sabah mən də şikara gedəcəyəm. Qasım sabah olcaq əzm, mübariz geyinib babasından izin alıb vəzir, vəkil və qoşun ilə şikara rəvan oldu. O gün axşama qədər qəribə ovlar şikar edib axşam otağa gəldilər. Şahzada Qasım o gecə sabaha qədər şikarın şevkindən yatmadı. Sabah olcaq vəzirə dedi: Atamdan uzaq səfərə şikara getmək iznini al. Vəzir gəzib gəlib şaha oğlunun uzaq şikara getmək istədiyini söylədi. Şah izn verdi. Şahzada Qasım yeddi yüz altı vəzir-vəkil ilə əzm şikar qıldı. O qədər getdilər ki, ta inki şahın torpağından çıxmağa yaxınlaşdılar. Bu əsnada vəzir dedi: Şahzada! Bura əcnəbi şahların vətənidir. Getmək mümkün deyil. – Vəzir! Məndən əlavə dünyada şah varmıdur? Vəzir: – Şahzada sağ olsun, dünyada çox şahlar vardur. – Vəzir! Onu mənim qılıncım bilər. Bu sözü deyib atları sürdülər. Bu surətlə qırx gün yol getdilər, ta inki bir mənzərəli yaylağa yetişdilər. Burada bir ceyranın otlamasını gördülər. Şahzada Qasım ceyranı görəndən and yad etdi ki, bu ceyranı gərək hər nə cür olsa tutam. Bunu deyib qoşuna höküm etdi: bunu hər tərəfdən mühasirəyə alın. Hər kimin tərəfindən getsə onun boynunu vurduracağam. Qoşun ceyranın hər tərəfini bürüdü. Bir vədə ceyranı başını otdan qaldıranda gördü ki, ətrafını üzük qaşı kibi araya alıblar, oyana-buyana baxıb birdən Şahzada Qasımın çiyninin üstündən elə atıldı ki, o qədəm də Qasımdan kənara düşdü. Şahzada Qasım halı belə görəndə dedi: Heç kəs atını sürməsin. Bu ceyran məni fəqir tapdı və mənim tərəfimdən getdi. Ya gərək öləm və ya bu ceyranı dutam. Bunu deyib ceyranın dalınca at saldı. Bir müddət getdikdən sonra qabağında bir dağ nümayun oldu. Həmin dağın yoxuşunu çıxanda gördü: heç bir şey yoxdu, amma bir sərçeşmə var. Şahzada Qasım dərd qəm peçidə olub həmin sərçeşmənin yanında atdan düşdü; yuxuya getdi. Şahzada yatmaqda olsun gəl sənə Hind şahının qızı Əsmayıl Pəridən xəbər verim: Hinddən dayasına höküm etdi. Bu saat kəcavəmi hazır et. Dünya seyrinə getmək istəyirəm. Əsmayılın hökmünə görə zərin kəcavə hazır oldu. Sarvan ilə yola düşdü. Bir qədər gəzdikdən sonra güzar Hərat mülkündə səfalı bir yaylağa düşdü. Qəzadan həmin Qasım yatan sərçeşmənin yanından gedəsi oldular. O qədər getdilər, Qasıma yaxınlaşdılar. Sarvan görüb dedi: Xanım, burada bir qaratlı var. Xanım durbin ilə baxdıqda sarvana dedi: Sür, qorxma, yurd yeridir. Sarvan sürdü, sərçeşməyə yaxınlaşdılar. Sarvan Qasımı görcək dedi: Xanım! Bu oğlandan xəta əksik deyil, yuxudan bidar olmamış tez buradan gedər. – Sarvan qorxma, İsmayıl bu sözü deyib və kəcavədən düşüb bulağın üstündə əl-üzünü yumağa məşğul oldu. Bir vədə gözü oğlanın gül camalına düşüb əl etdi cürəsinə, bu dillər ilə oğlanı oyatmağa başladı:
Sarvanın özündən ixtiyar aldım Oyan oğlan sənnən söhbət edəlim Özüm yanar-yanmaz odlara saldım Oyan oğlan! Sənnən söhbət edəlim.
Nə öpdüm, nə küsdüm, nə kamım aldım Bu viran dünyada bimurad qaldım Oyan oğlan! Sənnən söhbət edəlim. Naşı sarvan bizi düzə gəzdirdi İnci sədəf al yanağa düzdürdü Yar oyanmaz, yaralarım əzildi Oyan oğlan! Sənnən söhbət edəlim. Kəseydim yasdığın yanını Vərəydim kirpiklərin sayını Nə tapıbsan kor yuxunun kamını Oyan, oğlan! Sənnən söhbət edəlim. Şahında qolları kəmər bəstədi Görən deyər bu biçarə xəstədi. Bir cift taza narınc sinəm üstədi Oyan, oğlan! Sənnən söhbət edəlim. Sən mənim sultanım, sən mənim canım Sana qurban olsun bu şirin canım Adım İsmayildi, Hinddi məkanım Oyan, oğlan! Sənnən söhbət edəlim. Söz tamama yetişdi. Qız gördü oğlan oyanmadı. Bir nama yazıb oğlanın başının altına qoyub yola rəvan oldu. Əsmayıl Hində doğru getməkdə olsun, gəl sənə şahzada Qasımdan xəbər verim. Xeyli vaxtdan sonra qəflət yuxudan bidar oldu. Əsmayıl Pərinin yazdığı namanı tapdı gördü ki, belə yazıb: – Oğlan, hərgah, məni almaq istəsən dalımca Hində gəl. Yeddi il səni gözləyəcəyəm, özüm də sənin oğluna nişanlıyam, amma gəlsən, səninəm. Şahzada atına suvar olub and yad etdi ki, gərək Hindin darvazasına qədər qılınc vura-vura gedəm. Ya öləm və ya Əsmayıl Pərini gətirəm. Bu sözü deyib atını sürdü, bir müddət getdikdən sonra bir dağın damənində dəvənin izini gördü, atına mahmız göstərib gedirdi. Yenə dəvənin izi gözündən qeyb oldu. O mat-məəttəl qalıb fikrə peçidə olmuşdu. Nagah gördü: Bir cadə rah vardur. Atından piyadə yola nəzər saldıqda gördü ki, yol ilə bir zərin kəcavə gəlir. Kəcavə yaxınlaşanda səsləndi: Sarvan! Kəcavəni əylə, görüm nə kərasən? – Nə istəyirsən? Öz işinə get. – Sarvan! Kəcavəni əylə, yoxsa, səni öldürərəm. – Xanım, amandur, indi cavabını ver. Şahzada Qasım diqqətlə baxanda gördü kəcavədə əgləşən qızdır. Sazı sinəsinə alıb sözə başladı:
Açaydım düymələrin bəndini Əməydim ləblərin qəndini Sən bilirsən kəcavənin fəndini Endir, kəcavədən yarı görəyim.
Görsədəydim eşq odunun yarasın Aman sarvan sən bilirsən çarasın Endir, kəcavədən yarı görəyim. Şahzada Qasım baxdı ki, sarvan əgləməyir, aldı dübarə: Kəcavə dinləndi yoxuş başına Didələrim doldu qanlı yaşınan Əqlə sarvan qoy dolanım başına Endir, kəcavədən yarı görəyim.
Gah ağlaram, gah boynumu buraram, Endirməsən, sənə bir ox vuraram, Endir, kəcavədən, yarı görəyim. Söz tamama yetişdi. Sarvan kəcavəni buraxıb qaçmaq istəyirdi. Əsmayil Pəri dedi: Sarvan! Qorxma, kəcavəni əylə. Sarvan kəcavəni əylədi. Əsmayıl Pəri üzündən yeddi dənə rübəndini atdı, şahzada Qasım nə gördü: On dört gecəlik ay kibi bir qədər baş verdi, o özünü saxlayamayıb bihuş oldu. Bu vədə xanım dedi: Sarvan, di sür kəcavəni gedək! – Xanım, başına dönüm, bu oğlana nə etdin ki, belə bihuş düşdü. – Gözəllik oxundan bir dənəsini sinəsinə vurdum. Bunlar Hində tərəf getməkdə olsun, gəl sənə şahzada Qasımın yeddi yüz atlısından və vəzirindən xəbər verim. Biçarə vəzir şahın qorxusundan qoşun ilə bərabər qırx gün Qasımı gəzdi. Tapa bilmədi. Qırx birinci günü gəzdiyi yerdən şahzada Qasım bihuş düşdüyü yerə yetişdi. Qasımı bidar edib soruşdu: – Oğul, sənə nə olub, belə hala düşübsən? – Vəzir! Dil ilə deyə bilmərəm, qulaq as, saz ilə deyim.
Fəğfur kəcavədən durdu yeridi Siyah zülflər dal gərdənin bürüdü Tarix qoyub Məhəmməd şahın yarıdı Necə deyim, el içində ar olsun.
Düzür bənəfşəni gül buxağına Əl atmadım şamamanın tağına İnsafdımı gül həmdəmi xar olsun. Qasım, dərdin haq yanında az idi. Bu işlərdə sevda deyil, yazı idi Tarix qoyub Əhməd şahın qızıdı Ağla Qasım, şirin dilin lal olsun. Oğul amandı, doğrusunu söylə görüm, bu nə işdi? Mən sənin eşqili-eşqili oxumağınla bir şey anlayamadım. Biçarə Qasım aldı dübarə: Kəcavə yeridi, mən də dalınca Tab etmədim danışaydı doyunca Gözüm düşdü qoynundakı narınca Yoxladım hər elmin kamalın gördüm.
Həsən, Hüseyn ənbiyalar janında Dərviş surətində, ərəb donunda O şah mərdanın, camalın gördüm. Mən Qasımam, söyləyərəm sözümü, Çəkmişəm işvəsini, nazını Doyunca öpəydim ala gözünü Fəğfur kəcavədə qərarın gördüm. Söz tamama yetişdi. Şahzada Qasım, vəzir və qoşun ilə halallaşıb Hində tərəf yola düşdü. Bunu Hində getməkdə qoyaq, sizə vəzirdən danışaq. O qoşun ilə barabar şahın hüzuruna qayıtdı. Əhvalatı tamamilə nəql etdi. Biçarə şahzada Qasımın ata-anası ağlaya-ağlaya Qasımın yolunu gözləməgə başladı. Bu yandan şahzada Qasım atına mahmız göstərib altı gün yol sürdü. Yeddinci günü bir qalaya nümayun oldu. Qalanın yanına gedib hər tərəfi dolandı, amma daxil olmağa bir yol tapa bilmədi. Axırda cana gəlib qıfıla bir qılınc vurdu. Qıfıl qapıdan kənara düşdü. Qalanın içinə daxil olub baxdı gördü: burada yeddi atın töylə mıxı çalınıb və hər tərəfdə dava alatı vardır. Amma heç bir kəs yoxdu. Şahzada buradan keçib qalanın hər tərəfini dolanırdı. O yeddinci mərtəbəyə çıxmışdı gördü yeddinci mərtəbədə bir nazənin sənəm əgləşub ki, dünyada misli-manəndi yoxdu. O qızı hərçi danışdırdı, qız danışmadı. Şahzada Qasım söz ilə qızı danışdıra bilmədiyindən saz ilə əhval-pursannıx etməgə başladı:
Qəsrdə əgləşən gəlin Neyə təksən elin yoxdu Neçun pozğundu tellərin Əl şanada telin yoxdu.
Ürəyim yandı atəşdən Ayrılıbsan yaşıl başdan Tək sonasan gülün yoxdu. Dərdini Qasıma söylə, Tiğ alıb bağrımı teylə Qonağam xoş gəldin eylə Yoxsa lalsan, dilin yoxdu. Şahzada Qasımın cavabında aldı Gözəl xanım: Başına döndüyüm gül üzlü cavan Bu qəmli gönlümdan nə deyim gülüm Yerin olsun sənin cənnət rizvan Bu qəmli gönlümdan nə deyim gülüm.
Gözdərim yoldadı, əlim duada On bir aydı qardaşlarım davada Bu qəmli gönlümdan nə deyim gülüm. Ovçu olan oxun tutar şəstində Gözüm qaldı gözləriyin məstində Dava olub mən gözəlin üstündə Bu qəmli gönlümdan nə deyim gülüm. Qız sözünü tamama yetirdi. Oğlana oturmağa yer göstərdi. Şahzada Qasım əgləşdi. Dedi: özüyün və qardaşlarının əhvalatını açıq və aydın mənə söylə. – Oğlan! Əhməd Hərami deyilən büdpərəstə məni almaq üçün qardaşlarımın yanına elçi göndərdi. Mənim qardaşlarım mənim qırx həramiyə saqi olmağıma razı olmadılar. Əhməd Hərami dava istədi. Qardaşlarım mənim üstümdə bəlaya düçar olub o qırx hərami ilə davaya getdilər. İndi hələ də davadadurlar. – Xanım! Heç qorxub qəm-qüssə çəkmə. Büdpərəstlərin qırxı da mənim boynuma. Mən qorxmuram. Amma əvvəldən əhd etmişəm. Hərgah, büdpərəstlər qardaşlarımı öldürsə, mən də bu əlimdəki zəhəri içib özümü öldürəcəyəm. – Əzizim, and olsun babamın cıqqasına, sabah olcaq o həramilərin qırxını da qılıncdan keçirəcəyəm. Şahzada o gecəni gözəl ilə söhbət ilə keçirdi. Atına suvar olub həmin qız göstərdiyi meydan riznə rəvan oldu. Davanın şiddətli zamanı yetişdi. Gördü: qırx hərami bir tərəfdə və altı qardaş da bir tərəfdə səf bağlayıb dururdu. Şahzada atını meydana sürüb salam eylədi. Altı qardaş tərəfindən salam alındı. Atını bunların tərəfinə sürüb dedi: qoymayın, bu büdpərəstləri. Altı qardaş belə bir himənind idi. Şahzada ilə özlərini bu büdpərəstlərə vurdular. Qılıncı çəkib sağdan-soldan qoşunu murmələx kibi dağıdıb sərnigün etdilər. Altı qardaş şahzadanın əl-ayağına düşüb evlərinə apardılar. Oğlanlar öz aralarında dedilər biz nə edək, şahzadanın yaxşılığının altından çıxaq. Balaca qardaşları dedi: Gözəl xanımı buna verək. Heç bundan yaxşısı yoxdur. Hamısı bu sözə razı oldu. Bunlar toy tədarikində idilər ki, şahzada atını minib Hind səfərinə hazırlaşdı. Oğlanlar mat-məəttəl qalıb bacılarına dedilər: Nə edək, Qasım getmək istəyir. Gözəl xanım şahzada Qasımın yanına gəlib görək nə deyir. Gözəl xanım: Yaxşı olur təzə baxça, baja bar Şirin olur, yemək üçün taza nar Çox yaxşıdır qürbət eldə taza yar Getməyəsən, əglənəsən, qalasan. Sizin yerdə ördək olar, qaz olar Bizim yerdə söhbət ilə saz olar Yer üzündə mən tək gözəl az olar Getməyəsən, əglənibən, qalasan. Gözəl xanım deyər, bir də məni görgilən Qızılgülün iyləyibən dərgilən Dilindən mənə ilqar vergilən Doğru söylə görüm haçan gələrsən. Söz tamama yetişdi. Qasım Gözəl xanıma dildarlıq edib and yad etdi. Hind elindən qayıdanda səni də özüm ilə aparacağam. Altı qardaş şahzadanı uzaşdırmaq üçün onnan yola düşdülər. Oğlanlar ilə Qasım Hind elini tutub gedirdi. Beləliklə, iyirmi altı gün yol getdilər, iyirmi yeddinci gün oğlanlar atlarını əylədilər. Dedilər: – Şahzada! Bu yaxında Qubad adlı bir hərami vardı. Başında yeddi yüz yetmiş yeddi dəlisi var. Dünyada belə hərami yoxdu. Əgər bilsə ki, biz onun torpağına ayaq basmışıq quş olub gögə uçsaq da endirib öldürər. İndi buradan iki yol ayrılır. Bir yol ilə Hind viılayətinə altı ayda getmək olar, o biri yol ilə iki ayda getmək olar. Amma o yol Keyqubadın torpağından gedən yoldur. Hansı biri ilə gedirsən get. İxtiyar sənindir. Şahzada altı qardaş ilə halallaşıb o yaxın yola düşdü. Az vaxta Keyqubada yetişdi. Keyqubadın bağına varid oldu. Hansı ki, bu bağa dünyada quş səkə bilməzdi. Atıını otlağa buraxıb özü də çarhəvizin səndəlyələrinin üstündə yatdı. Haradansa o gün Keyqubadın arvadı Fəğfur Pəri bağa seyrə çıxmışdı. Birdən yuxudan şahzadanın üstə çıxdı. Gördü bir cavan yatıb xət-xalı bənəfşə kimi, qəddi-qaməti sərv ağacı kimi. O, kəniz göndərib Keyqubadı oraya çağırtdı. Keyqubad bağa gəlib gördü: o cavan yatıb, onun acığı dutub sözə başladı. Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|