Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi

Əliabbas Bağı oğlu Bağıyevin xatirələri
Mən, Bağıyev Əliabbas Bağı oğlu 1906-cı ildə Tağıyev fabrikində (indiki V.İ.Lenin adına kombinatda) baş vermiş tətildə iştirak etmişəm. Bu yaxınlarda Bakı toxucu fəhlə­lərinin tətilinin 50 illiyi qeyd olundu. Həmin tətildə iştirak etdiyimə görə Azərbaycan SSR Ali Soveti məni Fəxri fər­man­la mükafatlandırdı. Mən hal-hazırda hökumət tərə­fin­dən təqaüd alıram.

Mən Hacı Zeynalabdin Tağıyev haqqında öz fikir­ləri­mi yazıram. 1901-ci ildən Tağıyev fabrikində yapışqan bi­şirən vəzifəsində işləyirəm. 1904-cü ildə Tağıyevin açdığı axşam məktəbində oxumuşam. Bu məktəbdə rus və Azər­bay­can şöbələri var idi. Mən bir il rus şöbəsində oxumuşam. Tağı­yev tez-tez fəhlələr arasında olur, onlara nəsihət verir və deyirdi ki, öz uşaqlarınızı gətirin, mən onları öz hesa­bı­ma oxutduraram.

O, bir gün axşam fəhlələri evlərindən çağırıb məktəbə topladı. Tağıyev fəhlələrə dedi ki, məktəb açmışam, gəlin, oxuyun. Tağıyev fəhlələri heç vaxt döyüb incitməmişdir. O, fəhlələrə deyirdi ki, məni “xozeyin” (ağa – F.C.) yox, Zey­nal­abdin çağırın. Onun hörməti fəhlələr arasında çox idi. Tağı­yev fəhlələr arasında təbliğat aparırdı. O, həmişə bizə de­yirdi: “Oxuyun, savadlanın!” Həmin məktəbdə bir çox fəhlə savad aldı. Məsələn, Abutalıb Məmmədov, Qur­ban Qurbanov, Səfər Qurbanov, Vahab Atakişiyev və b.

Tağıyev həmişə dilənçilərə deyirdi: “Gəlin, işləyin və oxuyun, dilənçilik etməyin!” Fəhlələr tez-tez Tağıyevin ya­nına gedib, onların fabrikdə incidilməsi barədə şikayət edir­dilər. Tağıyev də fəhlələrin ərizə və şikayətlərinə qulaq asır və onlara kömək edirdi. Tağıyev tikdirdiyi fabrikdə fəh­lə­lərdən mənzil pulu almırdı. İranlılar (Cənubi Azər­baycan­dan gələn fəhlələr – F.C.) onun yanına gedib dedilər: “Biz na­maz qılır və oruc tuturuq. Pulsuz yaşasaq, bizim üçün ba­ğış­lanmaz olar. Bizdən pul alın”. H.Z.Tağıyev fəhlə­lərdən ayda 1 rubl alırdı. H.Z.Tağıyev fəhlələrə neft və odun ve­rir­di. Hacı deyirdi: “Mollalara çox inanmayın, on­lar sizi alda­dırlar”.

H.Z.Tağıyev Azərbaycan xalqının ən layiqli övlad­la­rından biri idi və Azərbaycan fəhlələrini maarifləndirməyə çalışırdı.

12 avqust 1956-cı il.

MATM NF, №№ 20094, 21010