Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

34. COMƏRD QƏSSAB
Gəncədə Comərd Qəssab vardı. Bu qəssab qırx otax tikdirir. Qırxının da qapısın bağlıyır. Yuxuda Həzrət Əlini görmüşmüş. De­yir ki, bu otaxları Əlinin adına tikdirirəm, gələndə oturar. Pad­şaha xəbər aparıllar ki, bəs filan qəssab ət kəsəndə deyir ki, Əli başıçün nə artıx almaram, nə əysik vermərəm. Padşah cəllatdarı yolluyur ki, gedin onun başın kəsin, paltarını qanına bulayın gətirin. Həzrət Əliyə də agahdı ki, böyün qəssabı öldürəjəhlər. Deyir:

– Qəmbər, gözünü yum, min tərkimə. Gedəjeyih filan yerdə bir qəssab olur, onu öldürəjəhlər.

Qəmbər atın tərkinə minir, Həzrət Əli gəlir düz qırx otağın qapısına. Qəssabın da gözünün ağı-qarası bir oğlu var. Qəssab da bazarda ət satır, hələ evə gəlmiyif. Həzrət Əli Düldüldən düşəndə oğlan görür ki, otaxlar şarakkaşarax açıla-açıla getdi. Əli pilləkan­nan çıxır gedir oturur axırıncı otaxda. Gedə də dincəlmir. Atası axı buna danışmışdı ki, belə bir adam gələjəh. Çıxır çölə ki, atası gəlir. Deyir ki, ata, sən dediyin şəkildə iki qonağımız gəldi. Ayağın astanaya qoyanda qapılar öz-özünə açıldı, odey gedif oturuf axırın­cı otaxda. Qəssab girir içəri. Girir içəri, görür həmən şəkildə adam­dı. Düşür bunun ayağına, duz kimi yalıyır.

Qəssabın yoldaşı çörək hazırrıyır. Həzrət Əli də qəssabnan danışır. Bu heyndə cəllatdar qapını kəsir. Gedə çıxır. Deyillər ki, atana denən çıxsın çölə. Deyir:

– Mən deyə bilmərəm. Əziz qonağımız var, atam onnarnan söhbət eliyir. Mən onu çağıra bilmərəm.

Nəğadar eliyillər, deyir əziz qonağımız var, atam onnarnan şirin söhbət eliyir, çağıra bilmərəm. Nə dərdiniz var maa deyin. De­yir ki, bizi padşah yolluyuf ki, atanı öldürək qannı paltarın apa­rax. Deyir atamı mən çağıra bilmərəm, elə məni öldürün aparın. De­yən­də cəlladın biri deyir ki, padşah nə biləjək. Elə bunu öldürək. Ge­dənin başın kəsillər, köynəyin qana buluyuf gedillər.

Həzrət Əli bildi ki, gedəni öldürdülər. Qəssab çıxır çölə yol­daşına deyə ki, çörəyi gətir. Yoldaşı deyir ki, gədəni cəllatdar öl­dür­dü. Deyir ki, üsdünü ədyalnan ört, qonaxlar bilməsin. Bilsə çö­rək yemiyəjehlər. Qəssab tez gətirir üsdün soruxluyur. Yoldaşı çö­rəyi gətirəndə Həzrət Əli deyir ki, qəssab, bayaxkı uşağı gətir biz­nən tam eləsin. Deyir ki, ağa dərviş, gedifdi xalası evinə. Deyir, çağır gəlsin. O biznən tam eləməsə, biz tam eləmiyəjeyih. Qəssab baxır ki, vəzyət belədi. Deyir:

– Ağa dərviş, uşağı öldürüflər.

Əli çıxır çölə, Qəmbər də dalıncan. Deyir, soruğu götür. So­ru­ğu götürür. Həzrət Əli uşağın yönün çöörür qivləyə. Beş rükət ha­cət namazın qılır, ağzının liqabınnan şəhadət barmağıynan sürtür, başın qoyur boğazın üsdünə. Çəkir liqabın, gedə eşqırır sıçrıyır. Həz­rət Əlinin qıçın qucaxlıyır. Deyir ki, cənnət bağında gülün için­də gəzirdim.

Həzrət Əli qəssaba deyir ki, mən gedirəm padşahın meyda­nına, libası dəyişif gələrsən meydana. Həzrət Əli Qəmbər tərkində gedir. Həzrət Əlinin şəkli bütün padşahlarda vardı. Vəzir xəbər apa­rıf ki, Həzrət Əli gəlifdi. Padşah imarətinin qapısınnan baxır ki, şə­kildəki adamdı. Padşah deyir, biz onun qabağında tab gətirə bil­mə­rik. Ağ bayrax götürür yeriyir qabağına, dalıncan da vəziri, vəkili, qo­şunu. Gələndə Həzrət Əli zülfüqarı qaldırır, altınnan keçil­lər. Həz­rət Əli padşaha deyir ki, səni qoydum vəzir, qəssabı da qoydum buranın padşahı. Bu günnən qəssabın adın qoydum Comərdi Qəssab.

İndi həmən Comərdi Qəssabın məzarı Gəncədə ziyaratgahdı.