Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

III mətn

Hajı Mahmud imkannı bir adam olufdu. Yayın günüdü, kö­çərilər gəlif düşmüşdü. Mənim Əliş babam Padar kəndinin altınnan gəlif keçəndə görür ki, cavan gəlindi, qulluxçu bunu çayda çimiz­dirir. Bunu görəndə deyir, cavan gəlindi, utanar. Tez keçir kolun dalında gizdənir. Gizdənəndə qulluxçu görür bunu. Deyir, xanım, xa­nım, orda bir kişi sizi gördü, ayıbına gəldi gizdəndi. Deyir, az, həlimiçəndən kişi olmaz. Həlimiçən də nəyə görə deyil­lər? Adətən o çayın üsdə düyü əkirmişdər. Həlim də düyüdən əmələ gəlir da. Deyir, ə, bu deyir həlimiçəndən kişi çıxmaz, gör bunun başına nə oyun açacam. Nəysə. Gözdüyür, xanım çimir, dəsdə­ma­zın alır, gə­lir evlərinə. Yerin pəsətdiyir. Gejə durur gedir, görür ki, bəy uzanıf yatıf, xanım da başın qoyuf bəyin qolunun üsdünə. Ə, nəyi aparım, neyniyim? Xənçəli çıxardır beşatılanın kəmərini kəsir. Tamah güj gəlir, görür başdarının altında bir boxça var. Boxçanı götürür. Sa­dıxlı deyilən kənd oluf, orda əmoğlan­narı­nın evinə gəlir.

Səhər açılır, bəy duruf görür beşatılan yox, boxça yox. Box­çada da arvadın alt paltarı olub. Mənim Əliş babam elə hesab eliyir ki, bu qızıl-zad olar. Gəlib evdə açır, görür arvadın alt paltarıdı. Bəy gedir Padar kəndinə Hacı Muradın yanına. Bəs Hacı, hal-qəzyə belə-belə. Deyir, ə, heş kim arvad paltarı oğurramaz burda. Nədi, nə məsələdi? Axırda arvad açıb deyir ki, belə bir şey olub. Hacı Murad da çox uzaxgörən bir kişi olub. Deyir, bu olsa-olsa Əliş kişi olajax. Bəy, sənin arvadın dilinin güdazına gedif. Deyif həlimi­çən­nən kişi çıxmaz.

Babamgil Sadıxlı kəndində oturmuşlar, bir də görüllər Hacı Mu­rad­dı, həmən bəydi, xanım da atın üsdə gəlillər. İki erkək bir dənə cön­­gəni qatıb qabaxlarına gətirillər. Babam durur ayağa deyir, Hacı Mu­rad, xeyirdimi? Deyir, Dadaş, hal-qəzyə belə-belə. Deyir, Hacı Mu­­­rad, Əliş o işi eləməz. Deyir, vallah yox, belədi. Əliş ba­bam da otur­muşdu damın qırağında. Deyir, mən eləmişəm, lap yax­şı eləmi­şəm. O deyəndə həlimiçəndən kişi çıxmaz, bilmirdi belə ola­jeh. Ay­dın­naşır məsələ nə yerdədi. Onnan da bəynən dosd olur, silahın da qay­­tarıf verillər, paltarın da. Deyir ki, Dadaş, canın haq­qı, mən elə bil­mişəm bu qızıldı götürmüşəm. Bilsəydim arvad pal­tarıdı götürməzdim.