Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

44. SEYİD MƏHƏMMƏD AĞA
I mətn

Qardaşım oluf o hadisənin içində. Zapravşik idi. Kürdə o vaxdı neftbaza vardı. Yanacağı gəmiynən gətirirdilər, orda boşal-dırdılar çənlərə. Bu ətraf kalxozdar ordan benzin, yanacax götürür-dü. Mənim qardaşım gedirdi yanacax gətirməyə. Həmin kəndin arasınnan keçəndə qardaşım deyir ki, gördüm bir tüsdü gəlir. Bax­dım ki, bizim babamızın məhləsidi yanan. Biz Seyid Mə­həmməd ağaya “baba” deyirdih. Dedi:

– Yəhya, çön belə, babanın məhləsidi yanan.

Üç oğlu, bir də özü taya qurufdu, taya yanır. Millət burdadı. Seyid Məhəmməd ağa da burdadı. Qardaşım deyir ki, Seyid Məhəmməd ağa yönünü çöyürdü qiblə tərəfə, bir dua oxudu, getdi deyir tayanın yanına. Od hardasa otuz metirrihdən adamı vurur. Yavaş-yavaş, yavaş-yavaş getdi tayanın yanına. Oda dedi:

– Da hayasızdıx eləmə. Burdan belə bəsdi. Burdan belə mənimkidi.

And içir, bilmədik göydən su töküldü, nə töküldü. Yaloo elə orda da söndü.

II mətn

Bizim qızın biri bərk xəsdələndi. Şuşaya, Stepanakertə apardım, xeyri olmadı. Kiprihlər töküldü, qaş töküldü, sədəflər töküldü. Qardaşım Əmiraslan gəldi, dedi:

– Ə qağa, kafırsan? Sənin heş bir inamın yoxdu?

Dedim:

– Ə, nə danışırsan, var. Əstafirillax. Dədəm Əmirxandı, anam Xırdadı, babam Məhəmmətdi, qojam Firəngizdi. Mən bulardan əmələ gəlmişəm.

Dedi:

– Ə, sənin bulara qariyətin^* varsa, dur gedəh Seyid Məhəm­məd ağagilə, ona bir qələm çalsın.

Durdux getdih. Eviynən darvazasının arası ən azı əlli metrdi. Maşını qoydum darvazada. Tanıdığım evdi də. Çöldə əlində aftafa dəsdəmaz alır. Nəysə, görüş, öpüş. Pilləkənnən çıxanda dedi:

– Maşını sal içəri.

Dedim:

– Yox, maşını niyə salım içəri?

Akazıvayetsa bunu isdəmiyənnər çoxdu da. Dedi:

– Maşını sal içəri.

Dedim:

– A baba, nə danışırsan, maşını niyə salım içəri? Salmıjam, qoy dursun orda.

Getdih içəri. Başdadı namaz qılmağa. Arabir gülür:

– Bala, dur maşını sal içəri, dədəmin goru haqqı, qolun kəsillər.

Maşını sal içərini başa düşürəm, amma qolunu kəsilləri bilmi­rəm. Sən demə, yan güzgüləri açıllarmış. İndi bu səjdəyə gedir, namaz qılır. Deyir:

– Dədəmin goru haqqı, gözünü də çıxardıllar, dur maşını sal içəri.

Maşını sal içəri başa düşürəm, amma gözünü çıxardıllar bilmirəm. Demə faraları sökürmüşdər. Aradan bir az keçir, deyir:

– Dədəmin goru haqqı, quyruğunu da kəsillər.

Dal tərəfini sökürmüşdər. Nəysə, durdu bizi yola salanda dedi:

– Gedin, yaxşı yol.

Gəldim maşına baxanda maşını tanımadım. Belə keşdim farası yox, belə keşdim stopu yox. Əmiraslan dedi:

– Kafır, niyə eşitmədin o kişini?

Dedim:

– Qağa, vallah başa düşmədim.

Mənim qızım da Bərdədə xəstəxanada yatırdı, anası da yanında idi. Kişi orda yazanda qız həmin dəyqə anasına deyif ki, ajmışam. Qız onnan sora yaxşılaşdı. İndi də ərdədi, üş-dörd uşağı var.