Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

13. SÜLEYMAN VƏ AHULAR
I mətn

Peyğəmbər getdiyi yerdə baxıf görür ki, kənarda bir beş dənə, altı dənə ceyran otduyur. Görür ki, bunun içinnən bir dənə ceyran təkləndi gəldi bu Süleyman peyğəmbərə baş əydi, təmənna elədi. Dedi ki, sana qurban olum, insan əhlisən, hara gedirsən sən?

Deyir:

– Allahın yanına gedirəm, söhbət eləməyə.

Deyir:

– Get Allah-talaya denən ki, Allahın bizə qəzəbi keçif, bütün sular quruyuf, meşələr quruyuf, hər yer yanıf. Bircə o tala yer qalıf. Bizə denən rəhm eləsin.

Süleyman peyğəmbər gedir Allah-talanın yanına. Qabaxca ceyranın xayişini çatdırır. Allah-tala deyir:

– Get olara deginən ki, sizə mən heş cürə rəhm eliyəmmijəm, qoy qırılsın.

Qayıdır gəlir Süleyman peyğəmbər. Ceyran gəlir bunun qaba­ğına, deyir:

– Noldu?

Deyir:

– Vallah, qabaxca səninkini dedim, sora özümkünü. Dedi, mən onnara heş cür rəhm eliyəmmijəm.

Bu peyğəmbərlərdə yalan, əyri söz olmaz. Qayıdır gedir. De­yir, mən bunu öz yoldaşdarıma demiyəjəm, məyus olmasınnar. Deyir, Allaha pənah.

Bir həftədən sora qayıdır gəlir ki, ceyrannar oynaşır, gömgöy ot, çiçək. Deyir:

– Saa fəda olum, sizdə yalan olmaz. Sən dedin ki, olara heş cürə rəhm eləmiyəjəm.

Deyir:

– O dilsiz, ağızsız heyvanı nəhqədər zülmə çəkdimsə, gənə Allahın adını yadınnan çıxartmadı. Ona görə mən olara rəhm elədim.

Bax, helə.

II mətn

Yeddi il yağış yağmıyıf. Canım qurban olan peyğəmbər Al­lah­nan kəlmələşməyə gedirmiş. Keçilərdən biri gəlir bının qabağı­na, deyir:

– Ya peyğəmbər, bizim də ərzimizi Allaha oxu. Axı yağmadı, bitmədi, yeddi ildi korrux çəkirik.

Gedir, min kəlmələşir, min birdə bıların hak-hesabını deyir. Deyəndə deyir:

– Hələ yeddi il də korrux çəkəjəhlər.

Qayıdıf gələndə peyğəmbər heyvannar özdərinnən birin yol­lu­yullar bının qabağına. Özü də yolluyanda bına deyillər ki, yolda saa şad xəbər versə, oynuya-oynuya gəl. Məlil xəbər versə, bikef gəl, heş gəlif bırda deyif bizim ürəyimizi qırma. Gəlir deyir ki, ya peyğəmbər, bizə nə xəbər gətirdin. Deyir ki, Allah dedi ki, hələ yeddi il də innən belə korrux çəkəjəhlər. Bı gəlir. Görüllər, vallah bıdı, oynuya-oynuya gəlir, şad gəlir. Deyillər:

– Hə, tay yağdı, bitdi.

Yağır, bitir, bılar da yeyif-içir.

Bir də peyğəmbər gedəndə gedillər qabağına. Deyillər:

– Bəs səndə də yalan, niyə belə dedin?

Peyğəmbər də gedir deyir:

– Ya Allah-tala, bəs sən həylə dedin, mən də həylə dedim. Niyə məni yalan çıxardırsan?

Deyir ki, o oynuya-oynuya, şad oluf getdiyinə görə biz onun urzasını verdik. Onüçün oların urzasını verdim həylə.