Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

III mətn

Bir oğlan olur, çox kasıb olur da. Baş götürüf gedir. Görür kü, bir oğlan çıxdı bınnan yoldaş oldu. Deyif, belə kasıbam. Bı da qa­yı­dıf deyif ki, mən saa bir çörəh verəjəm, sən ölənətən o çörəyi yeyəs­sən. Sora da qayıdıf deyif ki, mən Əzrayılam. Bı, qorxuf. Deyif:

– Qorxma, qardaş, qorxuf eləmə. Bırda dur, gəlirəm.

Əzrayıl gələndə birinci it bilir axı. Özü də insan can verəndə gərək qapının bir az böyrünü açıx qoyasan. Əzrayıl gedir, gəlir. Beş dəyqədə getdiyi yerdə çığrışma, bağrışma qopur. Bı gəlir, deyir:

– Qardaş, birinin xəsdəsi olajax, o səni çağırajax. Bı həkimə aparajax, o həkimə aparajax, ora aparajax, bıra aparajax, əncam olmuyajax. Səni çağırajaxlar. Gəldin gördüm mən o xəsdənin başı­nın üsdündəyəm, heş nə demə. Yox, baş tərəfdə dəyiləm, ayax tərəfdəyəm, denən bını bişirin verin, onu bişirin verin, tezdihnən sağalajax. Qorxma, onun ölmü yoxdu. Onnan da sən varranassan.

Bı gəlir, belə-belə çox varranır. Bir günnəri gətirillər bını bir xəsdənin üsdünə. Gəlir görür kü, Əzrayıl bının başının üsdədi. Deyir:

– Xəsdəni çəvirin, xəsdəni çəvirin.

Yanı başını çəvirin belə. Çəvrillər. Bı Əzrayılın ajığına gedir. Deyir:

– Ə, kopoğlu, eləmə.

Amma gədə eliyir. Əzrayıl heş nə demir, xəsdəyə də dəymir. Bı gedəndə elə bını yolda tutuf deyif:

– Canıı burda alajam. Mən çörəyi saa verdim, sən qədrini bilmədin. Elə bırda da canıı alajam.

Elə orda da canını alıf. Taa bı çörəyi saa verif dana. Niyə bının qədrini bilmədin?
IV mətn

Əzrayılla bir gənc yol gedəsi oldular. Gəldilər bir kəndə ya­xın­naşanda yoldaşına dedi ki, sən burda gözlə, gəlirəm. Nəysə, bu kən­də yaxınnaşanda böyüh təşviş, hay-haray qopdu. Qayıtdı gəldi. Dedi ki, noldu, sən kəndə çatan kimi hay-haray qopdu. Dedi ki, mən Az­reyi­ləm, vaxdı çatan var idi, onun canını aldım, gəldim. Deyir ki, ras ki heylədi, qardaş, bir yerdə çörəh yemişih, mən havaxt öləjəm. Deyir:

– Sən gəlin gətdiyin gejəsi ayağını otağa qoyanda öləjəhsən.

Nəysə, bular ayrılır. O helə gedir, bu belə gedir. Bu evlənmir ki, evlənmir. Hamı deyir:

– Ə, yuxu imiş, vaqeyə imiş ey, görmüsən.

Evləndirillər bunu. Gəlin gəlir, otağa daxil olan kimi Azreyil oğlanın başının üsdünü kəsdirir. Deyir:

– Salam-məlöykü.

Deyir:

– Əleyki-salam.

Deyir:

– Qardaş, bir yerdə olmuşux, çörəh yemişih, səni bir o Allaha and verirəm, mənə bir gejəlih möhlət ver. Bu olmur. Səni yüz iyirmi dörd min peyğəmbərə, on iki imama, Qurana and verirəm. Sən o kəsdiyimiz çörəh, mənə möhlət ver.

Deyir:

– Səə qırx il möhlət verdim, get yaşa.

Bu məhətdəl qaldı. Deyir:

– A qardaş, nətər oldu səə bir belə and, bir belə söz dedim möhlət vermədim, amma çörəyə and verən kimi möhlət verdin.

Deyir ki, onu bilginən ki, dünyada qanannar üçün çörəhdən qiymətli şey yoxdu. Çörəh Qurannan qabax gəlmişdi. Ras ki çörəh kəsmişəm, ona görə səə qırx il ömür verdim.

A qardaş, yediyin çörəyin qədrini biləsən axı.