Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

26. OVÇU PİRİM
I mətn

Ovçu Pirim gəlif ki, qazan qaynıyır. Arvada deyifdi bu nədi belə? Deyif ki, əliy ətidi. Ceyran düzdə olur, əliy meşədə. Tüfəngi qaytarar ortasınnan bir güllə. Qazan, əv dağılıf, tüsdü basıf. Arvat deyir ki, kişi dəli oluf, gəlin. Görüflər ki, bu, dəliliy əlamətidi. Bunu tutuf bağlıyıflar. Deyir:

– Bağladız qutardız?

Deyif:

– Hə, bağladıx qutardıx.

Deyif:

– Mən dəli-zad olmamışam. Bu əliy ovunu elə görmüşəm ki, qazannan da çıxıf qaçar.
II mətn

Ovçu Pirim ova gedir. Ov tapbır. Görür kü, bir qayanın kəməndində bir dənə pələng var. Bu pələngə atır, gülləynən vurur. Deyir, indi gedim bu pələngin dərisini soyum, gətirim. Gedif görür ki, pələngin dərisinin içindəki oğludu: pələngi vuruf, dərisinə bürü­nüf qış günü qayanın kahasında yatıf. Ovçu Pirim baxıf görüf ki, öz oğlunu vuruf. Bax, belə eşitmişəm.

III mətn

Ovçu Pirimə də Süleyman peyğəmbər duvanı örgədifdi. O duva­lar oxunsa, sən bütün quşdarın, heyvannarın dilini bilərsən. Mu­rov dağında bir dənə qoş durufdu. Ovçu Pirim isdiyir bunu vura. Qoç Ov­çu Pirimə deyir ki, ha çalışsan da, məni vura bilmiyəssən. Bu qoçun dalınca bir həfdə çıxıf dağa, amma vura bilmiyif. Axırda deyif:

– Kaş bu dili mən örgənmiyərdim.

Sora bir gün də Ovçu Pirim oturmuşmuş gənə. Görüf ki, toyuxnan pişih oynuyur. Toyux pişiyə deyir ki, iki günnən sora yi­yəmizin inəyi öləjəh. Dilini bilirmiş da heyvannarın. Səhər ertə aparır inəyi satır. Heç üsdünnən iki gün keşmir, inəh ölür.

Sora bir gün də görür xoruznan pişih ayna-bayna hərrənə-hər­rənə deyir ki, yiyəmizin dəvəsi öləjəh. Aparır bunu da satır. Ara­dan bir xeyli keçənnən sora görür xoruznan pişih deyir:

– Yiyəmiz öləjəh.

Gedir yalvarır peyğəmbərə, əl açır:

– Yazığam, hələ cavanam, məni bağışdaginən.

Deyir:

– Sənin həyətinə göydən bəla gəlmişdi, Allah inəyə vermişdi. İnəyi aparıf satdın bir yazığa, ayna aparan kimi öldü. Allaha yalvardım ki, bu, cavandı, bəlanı ver dəvəsinə. Dəvə də öldü. İndi bəla səninkidi. Sənə heş cürə əncam yoxdu. Sən ölməlisən.

Söyləyici bu mətni atasından eşidib.


IV mətn

Avçı Pirim bir gün ava çıxmışmış. Kürkünü çıxarıf bir az irəli yeriyif. Yeriyəndə, gədəsi də dalınca hamar-hamar gedirmiş. Gedif görüf dədəsinin kürkü burdadı. Girif bının arasına. [Avçı Pirim] qanrılıf geri baxanda görüf ki, kürk tərpənir. Deyif:

– Yəqin bının arasına bir şey gəlif girif.

Tüfəngi çəvirif. Çəvirəndə gədə kürkü atıf əənə, çığırıf. Çığı-randa görüf ki, oğludu. Qayıdıf gəlif gədəni alıf qucağına. Əənə-bəə­nə, gədə canın tapşırıf. Gedif girif ayının mağarasına. Utanıf, əvə gətirə bilmiyif. Qalıf çöldə. Ayı gəlif qapını kəsəndə deyif:

Dağdağan ha, dağdağan,

Dağda bitər dağdağan.

Avçı Pirim öz balasın vırıf,

Göl-göl oluf dağda qan.

Ayıya yalvarıf ki, səni yaradanı səvərsən, mənə dəymə. Həylə ayını aralıyıf əənə. Səhər də oğlunun cəsədini götürüf gəlif.