| VII mətn
Seyid Həsən ağa həm də dövrün ictimai-siyasi xadimi olub. Rusdar Azərbaycanı komendant üsulu-idarəsiynən idarə eliyirdilər. Hər bölgəyə komendant təyin edirdilər. Komendatlar da əhalini idarə eləmək üçün yerlərdə yüzbaşı seçirdilər. Bundan əlavə bir də ağsakqal seçirdilər ki, bu yüzbaşılara təsir eliyə bilsin.
Bizdə – Zəngilanda Əbdülsəməd bəy Zəngilani deyilən bir mükəmməl şəxs olub. Hətta Seyid Həsən ağanın atası Hacı Mirməhəmməd ağanın Zəngilana gəlişi də onun məktubu əsasında olub. İraqda dini mərkəz var, ora yazdığı məktubu əsasında Ordubadda missiyasını başa çatdırmış Hacı Mirməhəmməd ağa Zəngilana gəlir. Hacı Mirməhəmməd ağa dünyasını dəyişənnən sora Seyid Həsən ağa Əbdülsəməd bəylə o bölgədə hökumətin ictimai-siyasi işlərinə baxır.
1917-ci ilin payızında ermənilər Zəngilana hücum eliyiblər, camaatı töküblər Arazın qırağına. Seyid Həsən ağa üş-dörd nəfər atdıynan Naxçıvana gedib, Naxçıvanda türklərin Qarabəkir paşa deyilən bir paşası var imiş, onnan görüşüb və Əbdülsəməd bəyin məktubunu çatdırır ona, salamlarını çatdırır. Üş-dörd gün də Naxçıvanda qalırlar. Sora Hafiz Paşanın başçılığı altında bir bölük götürüb gəlir Zəngilana. Araz qırağında Zəngilan camaatından hazırlanmış dəsdələrə qoşulullar, 1918-ci ilin mart-aprel ayında birgə əks hücuma keçirlər ermənilərə qarşı. Topxıncır meşəsi deyilən yer var, orda böyük döyüş olur. Sora Leşkər meşəsi deyilən yerdə döyüş olur və ermənilər xeyli itki verib Zəngilandan çəkilirlər.
Seyid Həsən ağanın dəstə başında ermənilərə qarşı vuruşdu-ğunu deyə bilmərəm, amma hökumət nümayəndəsi olaraq bu işi təşkil edib, gedib Naxçıvana, orda türk qoşunnarından bir bölük alaraq gətirə bilib, Zəngilanın müdafiyəsini təşkil edə bilib.
Dostları ilə paylaş: |
