Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012


Abasəliyeva Güllü Səttar qızı, Laçın rayonu, Vağazin kəndi



Yüklə 2,75 Mb.
səhifə31/31
tarix30.04.2018
ölçüsü2,75 Mb.
#49675
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31

Abasəliyeva Güllü Səttar qızı, Laçın rayonu, Vağazin kəndi


Aşıq Umbay, Laçın rayonu, Qarakeçdi kəndi



Paşayeva Şamama Həsənalı qızı, Əliyeva Çimnaz Bayramalı qızı

Qubadlı rayonu, Taroğlu kəndi Qubadlı rayonu, Hacılı kəndi


Səmədov Səlim Hacı oğlu, Laçın rayonu, Dambulaq kəndi



Malik Əjdər türbəsi, Laçın rayonu, Cicimli kəndi


Laləzar körpüsü, Qubadlı rayonu, Əliquluuşağı kəndi



Sarı Aşıq-qəbirüstü abidə, Laçın rayonu, Güləbird kəndi



Ağoğlan məbədi, Laçın rayonu



Hacı Bədəl körpüsü, Qubadlı rayonu

BAŞLIQLAR
Tərtibçidən 3

MİFOLOJİ MƏTNLƏR, ƏFSANƏ VƏ RƏVAYƏTLƏR

Qurd qadın 9

Bel ağrısı 10

Hal haqqında 11

Cin haqqında 12

Ovçuluqla bağlı xatirələr 13

Bədnəzər adamlar haqqında 15

İlan haqqında 16

Vaxt-vədə haqqında 16

Buğa bürcü 16

Allahın toyuğa acıqlanması 17

Çoban aldadan ulduz 17

Kirişin əmələ gəlməsi 17

Çılpaq donuz 18

Bibi su, bibi su 18

Qaranquş haqqında 19

Sərçəni öldürmək savabdı 19

Ardıc ağacı 19

Aşıq, yaza nə qaldı? 20

İlan qayası 20

Üç qardaş 21

Peyğəmbərlər və dini şəxsiyyətlər haqqında

Adəmin cənnətdən qovulması 21

Musa peyğəmbər 22

Dörd sevgi 26

Ömərin Fatmaya elçi düşməsi 27

Aləmə od düşər 28

Odla pambıq.............. 29

Qarışqanın duası 30

Allah dəvənə bərəkət versin 31

Peyğəmbərin yalanı 33

Baramaqurdu 34

Ustadına rəhmət 34

Peyğəmbərin Meraca getməsi 35

Həzrət Əlinin ölümü 36

Comərd qəssab 36

Həzrət Əli və Rüstəm Zal 38

Həzrət Əli və gavur 39

Əli dostu 40

Həzrət Əli haqqında digər mətnlər 41

Böyüyə hörmət 41



Pirlər və ocaqlar haqqında

Cicimli ocağı 42

Malik Əjdər türbəsi 43

Mir Həmzə Nigari 45

Kar kümbəz 48

Seyid Ali Xəlifə 48

Seyid Mirəziz ağa 52

Seyid Məşədi İmran 55

Mirsədi ağa 56

Məşədi Bağdad 58

Seyid Səlim ocağı 59

Seyid Səfi ocağı......... 60

İmamzadə................... 61

Dərviş pirim 62

Əli bulağı 63

Ağoğlan məbədi 63

Kalba Məhəmməd 64

Niyyət daşı 64

Qoşa palıd 65

Dəlik daş 65



Tayfa, nəsil və yer adları ilə bağlı rəvayətlər

Hacısam nəsli 66

Heydəruşağı nəsli 68

Gəloxçu tayfası 69

Səfqulu və Ağəli nəsli 74

Misçi və Həşimlər nəsli 76

Şeylanlılar haqqında 81

Vağazin kəndi 83

Kamallı kəndi 83

Çıraqlı kəndi............. 85

Minkənddəki nəsillər 86

Güləbirddəki nəsillər 92

Alqulu kəndi 95

Alxaslı kəndi 97

Malıbəy kəndi 98

Mollalar kəndi........... 98

Korcabulaq kəndi 99

Lolabağır kəndi 100

Qorçu kəndinin adı 100

Yağlıvənd kəndi 101

Budaqdərə kəndi 101

İmanlar kəndi 102

Ərəblər nəsli 102

Çatıqıran Nəbi 103

Bayramuşağı nəsli 103

Hacılı kəndi 104

Usuflu kəndi 104

Sarıyataqlılar haqqında 105

Göyyallılar haqqında 106

Fərcan kəndi 110

Xələclilər haqqında 111

Əsli-Kərəm bulağı 112

Soltanbud 112

Bəyin zağası 113

Laçın adının mənşəyi 113

Temiruçan dərə 113

Kərimuçan dərə 114

Sınıq körpü 114

Firəng yolu 114

Çoban daşı................ 115

Düldül hoppulan yer 115

Ərimgəldi 116

Həzrət Əli addıyan dərə 116

Qızıl qaya 116

Beşdəli kəndi 116

Korlar kəndi 117

Laləzar körpüsü 117

Səbətkeçməz 119

Gavırlı dərəsi 119

Şahtaxtı 120

Nəzir bulağı 120

Tarixi şəxsiyyətlər, qaçaqlar, tanınmış insanlar və pəhləvanlar haqqında rəvayətlər

Eymənmə könlüm, eymənmə 120

Şah Abbasın qatırı 121

Mənim atım ana-baladı 121

Torpağın tavazası...... 122

Qatırçı Murad.............. 122

Paşa bəy 124

Sultan bəy................. 133

Xosrov bəy 143

İsgəndər bəy 144

İbrahim xanın oğlunun ölümü haqqında 144

İbrahim xanın oğlu Paşa bəy 146

Cavad xan 147

Natəvanın Seyid Hüseynə ərə getməsi 147

Temir yüzbaşı 149

Cağazurlu Ağamməd 150

Hacı Bədəl 151

Qaçaq Nəbi 154

Əlyanlı qaçaqları 162

Qaçaq Fərzalı 170

Kürdoğlu Məhəmməd 173

Qaçaq Fətulla 177

Qaçaq Hümmət 179

Qaçaq Səfo 181

Qara Məmməd 184

Kolanı İsmayıl 185

Qaçaq İldırım 186

Qaçaq Baba 187

Erkək Tavat 192

Dovşanı araba ilə tutmaq 196

Padarlı Behbud 197

Erkək Səfər 198

Dünyamalı 198

Müxtəlif mövzulu rəvayətlər

Allah məni xilas edəcək 200

Sən dediyində durmadın 200

Allahdan istəyən kişi 201

Hərənin öz qisməti var 202

Güdul adam............... 202

Özgəyə quyu qazan özü düşər 203

İcazəsiz addım atmaq cəhənnəmlikdi 204

Ruhun inciməsi 206

Allahın şükürsüz bəndəs 207

Sevgi-məhəbbət bazarlığı 208

Ağacla bağlı xeyir-dua 208

Ömür suyu 209

Ata məsləhəti 210

Xəsis kişi 210

Köşə boyda yer 212

Gəlmədin 212

1918-Cİ İL HADİSƏLƏRİ XATİRƏLƏRDƏ 214

VERGİLİ ADAMLAR HAQQINDA 219

ETNOQRAFİK MƏTNLƏR 222

Novruz adətləri 222

Xıdır Nəbi 230

Ələm ağacı232

Dolu duası 232

Holavar 232

Bəyin qardaşlığı 233

Qubadlının toy adətləri 234

Çiləyə düşmək 244

Həmzatlı qadın 245

Cin dəyişəyi 246

Sürəkçi 247

Uşağın ilan boğan vaxtı 247

Axsıl 248



İNAMLAR 249

NAĞILLAR 252

Qaraçuxasını axtaran kişi 252

Kor kişinin nağılı 254

Belə də qalmaz 255

İmam Hüseyn aşiqi 259

Üç bacı 262

Şərçi gəlin 265

Şah Abbas və keçəl 267

Allahla şərikli bostan əkən qoca 270

Pirqulunun şahlığı 274

Çirkin qızın bəxti 275

Arvad şəri 276

Məhəmməd Hənifə 279

Əcəli suda tamam olan gənc 282

Dülgər Əhməd 283

Qəbir əzabı........................... 284

İlan udan kişi........................ 286

Dünyanı necə tutsan, elə də gedər 287

Hambal Mehdi 288

Ədalətsiz şah 289

Ağılsız adam 290

Çörəyə ehtiram 291

Otuzilliyə verilən var-dövlət 293

Şah Abbas və üç oğru 295

Dilimi yaxşı danışmağa öyrədirəm 296

Allahdan gələn bəla 297

Sarsaq arvad......................... 299

LƏTİFƏLƏR

Molla Nəsrəddin 300

Bacadan asılan qazan 300



Bəhlul Danəndə 300

Şah Bəhlula yemək göndərir 300

Dənizdən çıxan əl 301

Dəli sözü 302

Donum, aş ye 303

Mən onların deyil, onlar mənimdir 304

Gülməyən Bəhlul 305

Bəhlul ulağı ağaca dırmaşdırır 306

Dünyanın ortası haradır? 306

Kimin ayağı mazol olar? 307



Kamallı lətifələri 308

Bu bızındı 308

Qara şeydən qorxarıq 309

Özün halal edəcəksən 309

Fatihəni kimin adına verəcəyəm? 310

Ölü xortladı 311

Kamallının sifarişi 312

Kamallı kələyi 312

İstənilməyən qonaq 312

Maşın tayanı yeyir 313

Bünövrədən ot çıxıb 314

Eylas kişinin lətifələri 314

Məşədi kişinin lətifələri 315

Dəmirçilər kəndinin lətifələri 316

İki çayın arasından keçəsən, südün əskik gələ 316

Sənin qızınla cənnətə getməkdənsə, cəhənnəmə gedərəm 317

Ölüm pulumu elə bu başdan ver 318

Baqı əmi, çatmışıq ey, düş 318

Keçən il vurdum, oldu 318

Həkim, ölməyim məsləhətdi 318

Yüz qıram içməklə çərlədin 319

Mən də arvad kimi bir şeyəm 319

İt de, qurd de, nə deyirsən de 320



Müxtəlif mövzulu lətifələr

Pezəvəng 320

Sıxdım ki, suyu çıxa, öldülər 321

Bəhməzin tamı yoxdu 321

Qındı içəndə saqqalı tərpənirdi 322

Üsdən-üsdən 322

Ala öküzün əhvalatı 322

Xəbəri necə çatdırmalı 323

Arvaddan qorxan kişi........... 323

Adamı adam yanına göndəriblər 324

Hamısı var............................ 324

Cöngə oğurluğu 325

Hazırcavab laçınlı 325

Qarının arzusu 326

Özümə yer eləməliydim da 326

Əmim oğlu yeyə 326

Demirsən “olsa” 327

Kiriş və süpürgə əhvalatı 327

Quş qalxdı, dədəm qalxdı 327

Ey qara pişik, şto delayeş? 328

Sən allah, onun kökünü kəssənə 329

ATALAR SÖZÜ, MƏSƏLLƏR 330

BAYATILAR 333

DASTAN 353

Nigarın İstanbula aparılması 353



AŞIQLAR VƏ EL ŞAİRLƏRİ 360

Sarı Aşıq 360

Sarı Aşığın bayatıları 373

Aşıq Abbas 375

Aşıq Bəylər 395

Aşıq Valehin Şuşa səfəri 395

Nadır şah və Sulduzlu Aşıq Bəhmən 397

Növrəs İman 399

Ələsgərlə şəyirdi Mikayıl 401

Qara Kərim

Qara Kərim və Qızxanım 403

Olur 405

Olmaz 406

Olmaz 407

Gərək 408



Aşıq Möhübbət

Arvad 408

Dərdini 409

Aşıq Möhübbətlə Şair Tapdığın deyişməsi 410



Şair Səyyah Məhəmməd

Keçi 411


Yeridi 412

Qara düyə 412

Dünya, söylə Söyzalını neynədin? 413

Gedir 414

Qara deyilmi? 415

Yatıbdı 416

Dağlar 416

Dəyməsin 417

Ağlar məni 418

Taleh, etmə məni namərdə möhtac 419

Gəlsin 420

Laçında 421



Şair Məmmədalı 421

Paşa bəyin tərifi 421

Dağlar 422

Aşıq Umbay 422

Yalandı 423

Onda yada şeir düşür 424

Qaldı 425

Qalamdır sazım................. 425

Arasında........................... 426

Var 427

Bulaq 428



Baxtımı 428

Heyif................................ 429

Amandı 430

Söyləyicilər haqqında məlumat 431
Qarabağ: folklor da bir tarixdir, IV kitab

(Laçın, Qubadlı və Zəngilan rayonlarından

toplanmış folklor örnəkləri).

Bakı, “Elm və təhsil“, 2013.


Nəşriyyat direktoru:

Prof. Nadir Məmmədli

Nəşriyyat redaktoru:



Nigar Həsənova
Kompyuterdə yığan:

Tünzalə Məmmədova
Korrektor:

Elnarə Əmirli

Kompyuter tərtibçisi və

texniki redaktoru:

Ruhəngiz Əlihüseynova
Kağız formatı: 70/100 1/16

Mətbəə kağızı: №1

Həcmi: 38,5 ç/v

Tirajı: 300

Kitab AMEA Folklor İnstitutunun Redaksiya-Nəşriyyat şöbəsinin Kompüter Mərkəzində yığılıb səhifələnmiş,

«Elm və təhsil» NPM-də hazır depozitivlərdən



ofset üsulu ilə çar olunmuşdur.

1 atındı – partladı

2 böləg idi – bələkdə idi

3 Seyidin adını yadına sala bilmədi.

4 baydax - bayraq

5 mama – bibi

6 qırlo – gözüqıpıq adamlara deyilir.

7 kom – hamısı

8 təzmək – qaçmaq

9 xam – otlaq yeri

10 pəriskar olmaq – hayan olmaq

11 səxalı – əliaçıq, səxavətli

12 Qubadlı rayonunda yerləşir.

13 perikdirmək – qaçırtmaq, uzaqlaşdırmaq

14 Laçın rayonunun Ağbulaq kəndində yerləşir.

15 Ağbulaq kəndində yerləşir.

16 Həkəri çayının üstündədir.

17 torpağın tavazası – torpağın hökmü, qüdrəti

18 kirə aparmaq – nökərçilik etmək

19 Masan cütdə olan dirsəkli ağaca deyilir. Ağzına dəmir vurub onunla yer şumluyurdular.

20 cığ – od, alov

21 kələntər – azman, yekəpər

22 Qubadlı rayonunda Ağa çayın üzərində yerləşir.

23 IV mətndə bəhs olunan hadisəni nəzərdə tutur.


24 VII mətndəki əhvalatı nəzərdə tutur.

25 eşq – güc-qüvvə

26 çəndi – taxıl sahəsi, zəmi

27 Qıkkom – Kürd dilində böyük qardaşa deyilir.

28 üzükmür – o tərəfə qayıtmır, gəlmir.

29 güdul – xəstə, heş nəyə müqaviməti olmayan adam

30 qara diş – üç-dörd illik erkəyə deyilir.

31 mama – bibi

32 əyirdək – südlə yoğrulan çörək növü

33 Yazını Sevinc Bağdadova hazırladı.

34 Mətnin bu hissəsində biədəb ifadə işləndiyi üçün söyləyici cümləni dəyişir.

35 pürüşüh çıxma – yanıb qabıqdan çıxma

36 ürcah çıxma – qarşısına çıxma, rast gəlmə

37 çağalat – qayalarda bitən bitki

38 264-265 nömrəli bayatılar Sultan bəyin Azərbaycanı tərk edərkən söylədiyi bayatılardır.

39 oandına – düzünə, qibləsinə

41 sayrı – sınıq

42 Xəsil – Payızda əkilmiş taxıl. Qışda cücərəndə onu qoyuna otarırlar.

43 Əkin vaxdı tirəyə armud əkirdilər ki, işləyən adam onun meyvəsindən yesin. Tirəki armud ona deyilir.

44 qeysər olmaq – iliyinə qədər soyuqlamaq

45şilə – at xəstəliyi

46pasiban – yiyə durmax, hayan olmax

47 çeyil – suda bitən ot


48 qanqor – yem

49 şiv – təzə əkilmiş ağac


50 nişaqu nazad – rus kəlməsi: neşaq nazad

51 Laçın qəzetinin 1973 cü il 2 iyun nömrəsində dərc olunub.

353

Yüklə 2,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin