Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr III kitab

5. GUDULUN NAĞILI
Biri varıymış, biri yoxuymuş, bir arvat, bir də bir oğlu varıy­mış. Anası deyip:

– Bala, biz gedəh başqa yerə düşəh, burda dolana bilmirih.

Gedillər. Oğlan bir gün gəlip deyir:

– Ana, gedirəm ov ovluyam, quş quşduyam.

Anası deyir:

– Bala, sən get. Mən evdəyəm, bərk naxoşdamışam.

Oğlan gəlip deyir:

– Ana, bu ovladığımnan maa yeməh düzəlt, yeyim.

Anası deyir:

– Burda deyillər, quyu var. Amma mən tanımıram.

Oğlu aparıp quyunu gösdərir. Anası səhər gedir həmin quyu­dan su çəkməh isdiyir. Bu vaxt bir Gudul vedranı bərk-bərk tutur. Oğlanın anası nə qədər dartır, vedra çıxmır. Arvat bu vaxt çığırır kın, ay aman, ay dad, bu vedra niyə çıxmır? Gudul çır-çır çığırır kı, mənəm, bura düşmüşəm. Məni çıxart, sənə lazım olaram. Arvat Gudulu da çıxardır. Arvad onnan soruşur:

– Sən bura niyə girmisən?

O deyir:

– Məni gətirib atıplar bura.

Gudul deyir:

– Sənin yoldaşın, ərin var?

Arvad deyir:

– Yox.

Gudul deyir:

– Məni aparıb öza yoldaş eliyərsən?

Arvad deyir:

– Mənim oğlum məni öldürər. Səni aparmıram. Oğlumnan qorxuram.

Gudul deyir:

– Sənin oğlun gələndə gizdənərəm, oğlun gedəndə bir yaşı­yarıx.

Arvadın oğlu gəlib evə. Kişi gedip yükün dalında gizdənip. Oğlu anasına deyir:

– Ana, nətərsən?

Anası deyir:

– Bala, azarramışam, ölürəm.

Oğlu deyir:

– Ana, saa həkim gətirəh?

Anası deyir:

– Oğul, mən həkimə getmişdim. Maa dedilər ki, Saratovda yax­şı, qızıl ağaşdarda qızıl alma var. Onnarı maa gətirsən, sağalaram.

Oğlu deyir:

– Ana, mən onu sənə gətirərəm. Təki sən sağal.

Oğlan səhər durub az gedip, üz gedip, dərə-təpə düz gedip, qabağına bir qoca, nurani kişi çıxır. Oğlan o adama deyir:

– Ay baba, mənə Saratov şəhəri lazımdı.

Qoca deyir:

– Oğul, mən sənin ora getməya razı deyiləm. Çünki ora həd­din­nən artıx qorxulu yerdi. Onnarı gətirməh üçün qırx harambaşı^* var, gərəh onnara qırx kilo qır alasan. Onnar ağzını ayırdıxca qırı atasan, qılışnan vurasan.

Bu oğlan çox çətinnihnən o harambaşıları qırıp keçib, uzax yol gedip, gəlib çatır Saratov şəhərinə. Girir bağa. Görür kü, burda o qədir meyvə var. Meyvənin də yanında qızıl öküz var. Oğlan meyvə­ləri yığdığına görə qızıl öküz ona hüjum eliyir. Oğlan qılın­cını çəkip qızıl öküzü vurub öldürür. Meyvələrin hamısını yığıp, yükünü tutup gəlir. Yolda genə qırx batman qır alıp harambaşıların ağzına doldu­rur. Qılıncı hərriyip, vura-vura gəlip çıxır anasının yanına. Oğlu deyir:

– Ana, çətinnihnən tapdım meyvələri, gətdim, görəh saa bu xeyir eliyəcəh.

Anası üç günnən sora oğluna deyir:

– Bala, get sən həmin meyvələrdən genə gətir.

Oğlu deyir:

– Ana, çox çətin yollardı. Amma mən gedərəm. Təki sən sağal.

Oğlan yola düşüb az gedir, üz gedir, dərə-təpə düz gedir, genə də bəyaxki qoca kişiyə ras gəlir. Qoca kişi bunnan soruşur:

– Bala, sən genə hara gedirsən?

Oğlan deyir:

– Anam sağalmadı. Genə Saratov şəhərinə gedirəm, qızıl ökü­zün yanınnan qızıl meyvə gətirəm.

Nurani qoca deyir:

– Oğul, səni o anan alladır. Onun aşnası var. Əməli düz ana səni belə yerə göndərməz. Sən qayıt onnarı güd. Onun müşdərisi var. Görəcəhsən. Onnarı bir yerdə görəcəhsən.

Oğlan nurani kişinin sözünə baxır, geri qayıdır. Oğlan gələn­də Gudul onu görür. Arvada deyir:

– Oğul doğduğun yerdə qarnın yırtıleydi. Oğlun budu de, gəlir.

Oğul görür ki, bu kişi və anası da bir yerdədi. Oğul anasının hiyləsini başa düşür. Gudulu da, anasını da doğruyur. O peyğəm­bər­sifət kişiyə çoxlu alqış eliyir.