Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr VI kitab

III mətn

Birini də mənim babam danışıfdı – Əsgər kişi. Onda mən balacaydım, amma yadımdadı. O danışıf ki, cinnər bılların atdarın, heyvannarın saçını, yalını hörürmüş. Cini tutuflar, bir müddət Əsgər əmimgil bını saxlıyıf. Guya, deyilənə görə, rəvayətə görə, bu cini onnar təsərfat işdərində işdədirmişdər. Bu evdə hamilə gəlin olufdu. Cin bu gəlinə çox yalvarıf ki, məni boşdasanız, davanımnan kəsif atajam un çuvalınıza. Ömrü boyu evinizdən urzunuz əysilmiyəjəh, nə qədər yeyilsə də, elə unnuğunuzda dayima un olajaxdı. Rəvayətə görə, bı da bını eliyif, yanı kəsif davanınnan atıv o un çuvalına. Hə, illər də olların urzası əysiy olmuyufdu. İndi son vaxda qədər bizim qojalar, çox yaşıyannar da danışırdılar ki, cinin urzası bərəkətdi olur, üzülmür. Hə, bax belə şeylər eşitmişəm.

IV mətn

Bıde, bizim kişi deyir ki, Diridağında çörəh yeyirdim, gəlirdilər aşıxlar çalırdılar, oynaşırdılar, gözümnən görürdüm. Di gəl, dururdum əyağa, görürdüm heş kəs yoxdu. Toyun səsi, qavalın səsi qoymurdu ku, yatam. Deyir, dururdum ağacı alırdım əlimə, ə, köpəhuşağı, cəhənnəm olun bırdan, rədd olun gedin dana bırdan. Deyir, qavırdım, gəlirdim yatırdım, bir də həylə, bir də həylə. Deyir, bissimillah deyirdim, iynəni tuturdum, deyirdim sən öl, sizi tutub öldürəjəm, köpəh uşağı. Bax heylə. Okqədərə bizim kişinin başına həylə oyunnar açıflar.

V mətn

Cinnər mamamın gözünə görünüflər. Mamamı çağırıflar ki, bəs gəlginən xalam ölüf, gedirih. Arvat deyir, durdum gedim qapını açam. Birdən deyir, yadıma düşdü kü, qaynanam maa demişdi ki, bala, birdən hal-cin səni çağırar, qırxlısan ha, allanarsan. Deyir, qapıya çatanda birdən dedim, pissimillah, pissimillah. Deyir, bir də gördüm heş nə yoxdur. Pəncərədən çəkildilər, getdilər.

VI mətn

Mənim babam görücü kişi olup. Onun öz babası İmam dərəsinnən gəlirmiş, görüf cinnər çalır, oynuyur, çalır, oynuyur. Vallah, yalandı, gerçəhdi, mən də eşitmişəm də. Gedir görür kü, bının arvadının tumanı cinin əynində, vırhavır cinnər oynuyur. Aş qoyuflar. Bir qav da aş bunun qavağına qoyuflar. Kişi də bic kişiymiş. Aşdan belə əlinə vırıp, silib arvadın tumanına. Gəlib evə deyif ki, Pəri, ged o filan tumanını gətir, baxım görüm. Deyif, ay qağa, neynirsən? Elə həmişə qağa deyirdi, danışığı oydu. Deyir ki, get, gətir baxım da. Gedir gətirir. Baxır görür elə əlini necə yağlı sürtüb, elə də qalıb. İndi Vallah, bilmirəm düzdü, gerçəhdi. Ona görə deyərdi geyinmiyən qadın paltarının üsdündə iynə, sancax olmalıdı. Yəni cinnər gəlir aparır.

VII mətn

Küllüh² deyilən yer varıydı. Çilliynən³ orda oynuyurdux. Əliqulunun çəpərinin yanınnan bizim çavısdana yol keçirdi ee. Bir də gördüy qırmızı donnu, tumanı uzun, bəlkə də beş-altı metr hündürrüyündə bir qız bax belə, oynuya-oynuya gəldi. Dedim, ayə, gördün? Vayy dədə, elədim. Bu da gördü, görmədi, bilmədim. Mənim vahiməmnən durdux qışqırdıx, qaşdığ evə. Soruşdular, a bala nooluf, a bala, nooluf? Dedim ki, bıde, orda belə-belə. Dedilər, a bala, bissmillah de, bissmillah de. Sora gətirdilər su verdilər. Onnan sora da keşdi, getdi.