Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu qarabağ: folklor da bir tariXDİr VI kitab

KƏLBƏCƏR BƏYLƏRİ
I mətn

Bizim zonada bəylihlər varıydı. Olları hamısın sürgün eləmişdilər, Gəray bəy adında biri qalırdı. Deməli, gedillər ki, bını da aparalar. Gedillər ki, Markısın, Engilisin kitabı qabağında oxuyur. Hə, gedillər baxıllar ki, sandıxda o qədir bının kitabı var ki, dünyada nə olajaxsa, hamısı bının kitabında var. Onu tutuv aparmıllar. Hə, Gəray bəy dayna. O, onda deyif ki, taxda göyə çıxajaxdı, itin qarnında küçih zəngildiyajaxdı, bilmirəm noolajaxdı. Şor tərəziyə qoyulajaxdı, deyir. Atam danışırdı, deyirdi, deməli, yeməh yediyi yerdə bir adam gedirdi ki, bəs Gəray dayı, habelə, filankəs yaman sancılandı, xəsdələnif. Düyünü belə-belə yumruluyuf, deyirdi, ala apar bını at, yaxşı olajax. Əlinnənimiş e. Həə, o vaxdı olların – həmən bizim zonanın bəylərin hamısın bax bırıya sürgün eliyiplər – bı Şamaxıya. Gəlip bırda birinin bir qızı oluv, adın Şamaxı qoyuf. Həə, bax bı saat durur. Nənəm də başqa kəndin qızıydı, qoja nənəm.

II mətn

Həə, dədəm danışırdı, deyirdi bir kişi vardı, özü də qızıllıymış e. Deyir, o da həylə göymüş, deyir, yeməzmiş. Bının qoyunun saxlıyannar varımış. Gedir qoyunun üsdünə, çobannar da bir qoyunu kəsif pişirirmişdər. Deyillər ki, əmi, gə, ət ye. Deyir, yox, qurban olum, mənim heyvanımdı, bının əti mənim boğazımnan keşməz.

Bir də deyir, bir kişi gəlir. Deyir ki, qadan alım, maa bir az yun lazımdı. Deyir, qoyunu qırxır, elə bil yuna su səpir, birinci mərtəbiyə – padvala yığır yunu. Elə bil bir kilo gələn yun, gəlir üş kilo, dört kilo. Kişi gəlir, yunu çəkəndə baxır ki, bir belə yun dört kilo gəldi. Deyir, Baxış baba, axı belə şey olmaz, bı yun yaşdı. Deyir, qurvan olum, alırsan al, almırsan, behin batejax. Qavaxdan beh vermişimiş. Nəysə, kişi bı yunu çəkir, alır, yığır, deyir, Baxış. Deyir, hey. Deyir, Baxış, almağ olar, ama yemağ olmaz. Dədəm and icirdi, deyirdi, altı yüz baş qoyunu varıydı. Deyir, qoyunu gətirip bizim kəndin içinnən aparırmışdar, bir heyvanın qılçası qırılır. Deyir, bını aparın. Deyir ki, a kişi, apar bı qoyunu kəs yeginən e, hökümət yığır aparır. Deyir, yox, dəymə, quban olum, damazdıxdı, qoy getsin. Hə, bax həylə adamnar olub o qədir.