| § 12.44. Kosmosa qayıdışın “qəhrəman” və
“şaman” modelləri
Əvvəldə Kərəmin Xaosa keçidindən danışılarkən göstərildi ki, bu keçidin iki modeli var: “qəhrəman” və “şaman” modelləri. Qeyd olundu ki, xaotik varlıqlar tərəfindən oğurlanmış (qaçırılmış) sevgilisini qaytarmaq üçün “yeraltı-ölüm-xaos” dünyasına səfər edən qəhrəmanla xəstənin xaotik varlıqlar tərəfindən oğurlanmış (qaçırılmış) ruhunu qaytarmaq üçün “yeraltı-ölüm-xaos” dünyasına səfər edən (qara) şaman kosmoloji arxetip olaraq eyni obraz-funksionerdir. Bu funksionerlərin hər ikisi eyni arxetipdən – Vahid Obraz Arxisemindən gəlməklə fərqli mətnlərdə şaxələnirlər. Ən başlıcası, bu paradiqmalar bir-birinə bənzəmədən funksionallaşa bilməzlər. Başqa sözlə, ruhlar, ölülər dünyasına getmək istəyən qəhrəman hökmən şaman olmalı, xəstənin ruhunu gətirmək üçün şər qüvvələrlə mübarizə aparmalı olan şaman da hökmən qəhrəman olmalıdır. Demək, nə qəhrəman şaman olmadan öz missiyasını yerinə yetirə bilməz, nə də şaman qəhrəman olmadan öz missiyasını uğurla başa vura bilməz. Bu halda qəhrəman və şamanın malik olduqları ortaq struktur, ortaq psixologiya, ortaq sxem var. Bu ortaq struktur sxemi onları həm birləşdirir, həm də gerçəkliyin müxtəlif məkan-zaman səviyyələrində ola bilmələrini təmin edir.
Beləliklə, xaosa keçidin iki modeli var:
Dostları ilə paylaş: |
