§ 17.3. Dünya ağacı ilə xəbərləşmə: alqış-qarğış
Beləliklə, Uruz özünün ölümünə və anasının onun ətindən yeməsinə qərar verir. Bu qərar “ölüb-dirilmə” sxemini işə salır. Süjetə diqqət edək:
“Kafərlər Uruzı alub qənarə dibünə gətürdilər. Uruz aydır: “Mərə kafir, aman! Tənrinin birliginə yoqdır güman! Qoun məni bu ağacla söyləşəyim”, – dedi. Çağırıb ağaca soylamış, görəlim, xanım, nə soylamış:
“Ağac!” “Ağac!” dersəm sana ərinmə, ağac!
Məkkə ilə Mədinənin qapusı ağac!
Museyi-Kəlimin əsası ağac!
Böyük-böyük suların köprisi ağac!
Qara-qara dənizlərin gəmisi ağac!
Şahi-mərdan Əlinin Düldülinin əyəri ağac!
Zülfüqarın qınilə, qəbzəsi ağac!
Şah Həsənlə Hüseynin beşigi ağac!
Əgər ərdir, əgər övrətdir, qorxısı ağac!
Başın ala baqar olsam, başsız aqac!
Dibin ala baqar olsam, dibsüz ağac!
Məni sana asarlar, götürməgil, ağac!
Götürəcək olursan, yigitligüm səni tutsun, ağac!
Bizim eldə gərək idin, ağac!
Qara hindu qullarıma buyuraydım,
Səni para-para toğrıyalardı, ağac! – dedi”346
Uruzun ağaca mətndə “söyləşmə” adlandırılan müraciəti kosmoloji strukturuna görə dialoq/xəbərləşmədir. Bu söyləşmə/xəbərləşmə Şaman/Qəhrəman arxetipinin paradiqmaları olan Kərəm və Qazanın xəbərləşmələri ilə eyni struktura malikdir:
Dostları ilə paylaş: |