Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi ­­­­­­­­­­­­­­­folklor institutu­­­­­­­­­­­­­­­­­

§ 12.38. Dağla xəbərləşmə: qarğışla keçid alma
Qızlardan ayrılan Kərəmgil “günə bir mənzil gəlib, Ər­zu­­ru­­mun gədiyinə çatdılar. Kərəm baxdı ki, hava qaralır, de­di:

– Sofi, dayan, bu dağa bir-iki söz deyim, yoxsa bizə yol verməyəcək.

Sofi hirslənib dedi:

– Xeyir, lazım deyil. Heç nə demə! Elə hər dağa-daşa söz deyəcəksən?

Kərəm bir söz demədi. Yavaş-yavaş dağın başına çıx­ma­ğa başladılar. Elə aşırıma az qalmışdılar ki, bir boran başladı, qar başladı, gəl görəsən. Kərəm dedi:

– Qoymadın dağa bir-iki söz deyəm, bizə yol versin, in­di ölüb burada qalacağıq.

Sofi işi belə görəndə başladı Kərəmə yalvarmağa:

– Aman, Kərəm, nə sözün var de, bəlkə, nicat tapaq.

Kərəm aldı sazı, (3 bəndlik şeirlə – S.R.) dedi:
Ərzrumun gədiyinə varanda,

Onda gördüm burum-burum qar gəlir.

Lələ dedi: gəl bu yoldan qayıdaq,

Dedim, dönmək namusuma ar gəlir...”²⁰¹

“Söz tamam oldu. Amma ki, çovğun-boran getdikcə artdı. Duman, qar hər tərəfi elə aldı ki, elə bil gecə oldu. Kə­rəm aldı, bu hala münasib (5 bəndlik şeirlə – S.R.) dedi:
Ərzrumun gədiyinə varanda,

Onda dedim, qadir mövlam, aman hey!

Hər tərəfdə çovğun, boran, bad əsər,

Tutmuş hər yanımı çiskin, duman hey!...”²⁰²

“Kərəm baxdı ki, dağ yol vermək istəmir. Ölüm gəldi dur­du onun gözlərinin qabağında, (6 bəndlik şeirlə – S.R.) de­di:
Bu dünyada üçcə şeydən qorxum var,

Bir ayrılıq, bir yoxsulluq, bir ölüm!

Heç birindən əsla könlüm şad deyil:

Bir ayrılıq, bir yoxsulluq, bir ölüm!...”²⁰³

“Başladılar dağa çıxmağa. Yuxarılarda boran daha da şid­dətləndi. Sofi Kərəmin sazını alıb (3 bəndlik şeirlə – S.R.) de­di:
Ərzrumun gədiyinə varanda,

Onda gördüm burum-burum qar gəlir.

Dedim: Kərəm, gəl bu yoldan qayıdaq,

Gördüm, xan oğudu, ona ar gəlir...”²⁰⁴