§ 13.05. Bağda sonuncu identifikasiya
Gəzməyə çıxan Hələb paşası darğanın bağının yanından keçəndə görür ki, bir oğlan (Kərəm) dərdli-dərdli oxuyur, bir qız da (Əsli) qulaq asır. Bu, paşanı qəzəbləndirir. Əsli qaçıb gedir. Paşa Kərəmi etnokosmik kimlik sınağından keçirir: “Paşa aldı Kərəmin başının üstünü, dedi:
– De görüm, kimsən? Burada nə qayırırsan?
Kərəm dinmədi. Paşa bir də soruşdu. Kərəm yenə də cavab vermədi. Paşa bir də qəzəblə soruşanda sazı sinəsinə mindirib (3 bəndlik şeirlə – S.R.) dedi:
Şikayətim vardı çərxi-fələkdən,
Zalım fələk əydi, bükdü belimi.
Əzəl bülbül kimi fəryad edərkən,
İndi lal eylədi şirin dilimi...”
Sofi Kərəmin Haqq aşığı olduğunu paşaya deyir. Paşa daha sonra Əslini etnokosmik kimlik sınağından keçirir: “Paşa o saat bir ədalət divanı qurub, keşişi də, qızını da çağırtdırdı. Qıza dedi:
– Qızım, sən bu oğlanı sevirsənmi?
Əsli xan paşanın ayaqlarına yıxılıb dedi:
– Sənə qurban olum, paşa, bu, mənim sevgilimdi. Atam məni ona verməyib, bizi fəraq oduna yandırır”250.
Beləliklə, kosmoloji semantika baxımından:
– Paşanın Kərəmin kimliyini sorğu-suala çəkməsi etnokosmik identifikasiyadır.
– Paşanın Kərəmdən kimliyini 3 dəfə soruşması identifikasiya ritualının daxili quruluş baxımından üçpilləli olduğunu göstərir.
– Paşanın Kərəmi bağda sorğu-suala tutması identifikasiya prosedurunun bütün hallarda keçid məkanlarında baş verdiyini və keçid mexanizminin tərkib hissəsi olduğunu bir daha təsdiqləyir.
– Paşanın Əslinin Kərəmi sevdiyini soruşması Əslinin identifikasiya prosedurundan keçirilməsidir.
– Bu, sonuncu identifikasiyadır. Bu sonuncu sınaq/identifikasiya ilə Kərəm və Əslinın süjetüstündə haqq aşiqləri, süjetaltında nişanlı olduqları sonuncu dəfə təsdiq olunur. Bunun ardınca toy mərhələsi gəlir.
Dostları ilə paylaş: | 
