Süjet – Aprobasiya:
Süjet ilahi tezisin sınağı kimi təşkil olunur: Vahid parçalanır, maksimuma qədər genişlənir (təsəvvüfdə Allahdan qopan insan bütün ömrü boyunca qapalı trayektoriya üzrə Ona doğru yol gedir) və iki qütb yaranır: Aşiq (İnsan) və Məşuq (Allah). Süjet bu qütblər qovuşub vahidləşənə qədər davam edir:
Toy ------------------- Süjet ------------------ Toy
Vahid ---------------- Qütblər --------------- Vahid
Birlik ---------------- Ayrılma --------------- Qovuşma
Allah ---------------- Allah və İnsan -------- Allah
Taleyin hökmü ---- Taleyin sınağı ----- Taleyin təsdiqi
Tezis ----------------- Aprobasiya -------- İmperativ
Kosmoloji konsepsiyaya görə, Əsli (Qız) Kərəmin (Oğlanın) butası – ilahi nişanlısıdır. Kərəmin Əsliyə (yaxud: // Beyrəyin Banuçiçəyə) nişan qoyması və toyun təyin olunması ilə kosmoloji konsept bəyan edilir. Əslinin oğurlanması və Kərəmin onu qaytarmaq üçün apardığı mübarizə ilə kosmoloji konsept sınaqdan keçirilir. Sondakı toyla kosmoloji konsept kosmosun yaşam qanunauyğunluğu kimi qapalı-təkrarlanan ritmlə bir daha təsdiq olunur.
Demək, əvvəldən taleyi birgə yazılan sevgililər sonda hökmən bir-birinə qovuşmalıdır. Bu funksional sxem kosmoloji baxımdan Toy – Sınaq (süjet) – Toy üçpilləli struktur şəklində təşkil olunur.
Bu baxımdan:
Dostları ilə paylaş: |
