| Süjetin sintaqmlarını ritual-mifoloji kod səviyyəsində oxuyaq:
– Bərpa ritualı: “Yedi gün, yedi gecə yimə-içmə oldı”;
– Evin bərpa formulu: “Yenə evini dikdi”;
– Hakimiyyətin bərpa formulu: “Gerü döndi altun təxtındə”.
– Qurbanvermə formulu: Uruzun adına 40 qurban verilir. “Qırq baş qul, qırq qırnaq oğlı Uruz başına azad elədi”. Bu, 40 can qurbanıdır. 40 qul-kənizin azad edilməsi ritual-mifoloji baxımdan onların canının azad edilməsi deməkdir. Bunun altında Uruzun “40 can”, “40 gün”, “40 məkan” paralel-metaforik kodları üzrə Kosmosa bərpa ritualı durur. Başqa sözlə, Uruzun Kosmosa ritual bərpa/dönüş/qayıdışı 40 gün çəkir, o, bu müddətdə 40 mənzildən ibarət aralıq/keçid mərhələsini qət edir və hər mərhələdə bir can olmaqla ümumən 40 can qurban verilir.
– Statusartırma formulu. Ritualdan keçən Qaraca Çobanın statusu artırılır: “Qaracıq çobanı əmiraxur elədi”.
– Statusbərpa formulu. Statusdəyişmə ritualında öz hakimiyyətlərini itirmiş 24 oğuz bəyinin əvvəlki statusları bərpa olunur. “Cılasun qoc yigitlərə qalaba ölkə verdi; şalvar, cübbə, çuqa verdi”. Qazanın bəylərə verdiyi ölkə, şalvar, cübbə və çuxa onların bərpa olunmuş hakimiyyətlərini simvollaşdırır.
Dostları ilə paylaş: |
