Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu

Atanı yandıraram
Günlərin bir günündə bir ata oğluna vəsiyyət edir ki, mən öləndən sonra məni aparıb Kərbəlada və ya müqəddəs torpaqda dəfn edərsiniz. Aylar, illər keçir, atası ölüm şərbətini içib, bu dünyadan gedir. Oğulun atası ölən günlərdə işi çox dalı idi. Hər nə qədər çalışır ki, atasının vəsiyyətini yerinə yetirsin, heç bir vəchlə bacarmır. Buna görə də məcbur olur atasını islamda belə bir qayda var ki, öləni bir neçə müddət etmək olar ki, əmanət surətində dəfn edib, sonra imkan dairəsində onun vəsiyyətini yerinə yetirsinlər.

Naçar qalıb ölümü əmanət qoyur. Bu oğlanın işi get­bə­get pis olur. Bir neçə müddətdən sonra oğlan imkan tapır ki, atasının vəsiyyət etdiyi yerdə basdırın. Qəbri qazdırıb görür ki, atadan sümükdən başqa bir şey qalmayıb. Buna görə də fikirləşir ki, mən bu sümükləri belə aparsam, məni yolda inci­dər, yaxşısı budur ki, bu sümükləri dəyirman daşında dartım (üyüdüm), doldurum bir torbaya, atım dalıma, aparım basdı­rım. Buna görə də sümükləri un kimi üyüdüb torbaya töküb atır dalına. Bir müddət gedəndən sonra bir küləyə, borana rast gəlillər. Heç bir qədəm irəli getmək olmur. Belə halda məc­bur olur bir müsafirxanada bir neçə gün qalsın. Hər nə qədər çörəkləri var idi, yeyilib qurtarır. Bununla bir nəfər həmsəfər var idi ki, qatırçı idi. Aclıq qatırçıya təsir edir. Gözü düşür oğ­lanın kisəsinə. Belə fikir edir ki, kisədə olan un, yağ, qo­vut­dur. Buna görə də bir gün köz-köz edib kisəni ələ gətirib, onun yarısından çoxunu tələsə-tələsə ağzına atır, yeyir. Oğul bir azdan sonra gəlib görür ki, kisənin dibində bir az sümük­dən qalır. Anlayır ki, hər nə olsa qatırçının bu işdən xəbəri vardır. Buna görə də oğlan kisədə olan unun məcarasını tərif edib və anladır ki, bu kisədəki un yox, bəlkə onun atasının sümükləri imiş. Sonra qatırçıdan xahiş edir ki, bir yerə çatınca ayaqyoluna getməsin. O, ta bir məlum yerdə rəfi-hacət edib, yığsın aparsın. Beləliklə, dədəsinin vəsiyyətinə əməl eləsin.

Qatırçı kişi işi belə görüb, hər vaxt ki, oğlan ağzın açır ki, bir söz desin, onu qorxudub belə deyir:

─ Çox danışma, atanı yandıraram. (Zəhməti hədərə ver­mək və ya bir şeyi aradan aparmaq mənasında işlənir).