Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası Fakültə : İnzibati İdarəetmə

2-Yaşıl enerji nə üçün vacibdir

Yaşıl enerji bir neçə səbəbə görə vacibdir:

Karbon emissiyalarının azaldılması: Yaşıl enerji mənbələri iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə mühüm əhəmiyyət kəsb edən karbon emissiyalarını çox az və ya heç bir şəkildə istehsal etmir. İqlim dəyişikliyi atmosferdə istixana qazlarının, ilk növbədə qalıq yanacaqların yandırılması nəticəsində buraxılan karbon qazının yığılması nəticəsində yaranan qlobal böhrandır. Yaşıl enerji bu emissiyaları azaltmağa kömək edir ki, bu da iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərini azaltmağa kömək edir.
Enerji təhlükəsizliyi: Bir çox ölkələr əsasən idxal olunan qalıq yanacaqlara güvənirlər ki, bu da onları qiymət sarsıntılarına və təchizatın pozulmasına qarşı həssas edə bilər. Yerli yaşıl enerji mənbələrini inkişaf etdirməklə ölkələr enerji təhlükəsizliyini artıra və xarici neft və qazdan asılılığını azalda bilərlər.
İctimai sağlamlıq: Qalıq yanacağın yanması tənəffüs və ürək-damar xəstəliklərinə səbəb ola bilən hissəciklər, azot oksidləri və kükürd dioksid kimi zərərli çirkləndiricilər əmələ gətirir. Yaşıl enerji mənbələri, əksinə, havanın çox az çirklənməsinə səbəb olur və ya ümumiyyətlə, ictimai sağlamlıq nəticələrini yaxşılaşdıra bilər.
İqtisadi faydalar: Yaşıl enerjinin inkişafı yeni iş yerləri yarada və iqtisadi artımı stimullaşdıra bilər. Yaşıl enerji texnologiyaları istehlakçılar və biznes üçün enerji xərclərini azaltmağa kömək edə bilən ənənəvi enerji mənbələri ilə getdikcə daha çox rəqabətədavamlı olur.
Ümumilikdə, yaşıl enerji vacibdir, çünki o, daha təmiz, daha təhlükəsiz və uzunmüddətli perspektivdə iqtisadi cəhətdən daha səmərəli olan qalıq yanacaqlara davamlı alternativ təklif edir. Bu, daha dayanıqlı və dayanıqlı enerji sisteminə keçidin mühüm komponentidir.


3-Azərbaycanda Yaşıl enerji sektoru

Azərbaycan zəngin təbii sərvətlərə, o cümlədən neft və qaz ehtiyatlarına malik ölkədir. Bununla belə, son illərdə hökumət ölkənin enerji kompleksinin şaxələndirilməsinin və bərpa olunan enerjinin inkişafının təşviq edilməsinin vacibliyini dərk etmişdir.

2019-cu ildə Azərbaycanda bərpa olunan enerji layihələrinin inkişafına kömək etmək və ölkənin enerji kompleksində bərpa olunan enerji mənbələrinin payını artırmaq məqsədi daşıyan “Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə haqqında” qanun qəbul edilib. Qanun 2030-cu ilə qədər ölkədə elektrik enerjisinin 30 faizini bərpa olunan mənbələrdən istehsal etmək məqsədi də daxil olmaqla, bərpa olunan enerji istehsalı üçün hədəflər müəyyən edir.
Azərbaycanda yaşıl enerjinin inkişafının əsas istiqaməti günəş və külək enerjisinə yönəlib. Hökumət ölkənin günəş və külək enerjisi potensialının artırılmasına yönəlmiş bir sıra layihələr həyata keçirib. Abşeron yarımadasında 240 MVt gücündə külək elektrik stansiyasının tikintisi və Qobustan rayonunda 100 MVt gücündə günəş elektrik stansiyasının inkişafını buna misal göstərmək olar.
Azərbaycan həmçinin geotermal və biokütlə enerjisi kimi digər bərpa olunan enerji mənbələrinin potensialını araşdırır. Ölkədə elektrik enerjisi istehsalı və isitmə üçün istifadə oluna bilən yüksək temperatur ehtiyatlarına malik bir neçə geotermal yataq var. Kənd təsərrüfatı tullantıları və meşə qalıqlarından istifadə etməklə biokütlə enerjisi də inkişaf etdirilə bilər.
Azərbaycanın yaşıl enerji sektoru hələ ilkin mərhələdədir və onun davamlı inkişafını təmin etmək üçün həll edilməli olan bir sıra problemlər var. Əsas problemlərdən biri yaşıl enerji layihələri üçün maliyyə çatışmazlığıdır. Azərbaycanda bərpa olunan enerji layihələrinin əksəriyyəti dövlət qrantları və ya beynəlxalq maliyyə institutları vasitəsilə maliyyələşdirilir və bu sektora daha çox özəl investisiyaların cəlb edilməsinə ehtiyac var.
Digər problem bərpa olunan enerji üçün infrastrukturun olmamasıdır. Ölkənin elektrik şəbəkəsi mərkəzləşdirilmiş enerji istehsalı və paylanması üçün nəzərdə tutulub ki, bu da günəş və külək enerjisi kimi mərkəzləşdirilməmiş bərpa olunan enerji mənbələrinin inteqrasiyasını çətinləşdirə bilər. Ölkənin enerji kompleksində bərpa olunan enerjinin artan payına uyğunlaşmaq üçün elektrik şəbəkəsinin təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var.
Bundan əlavə, bərpa olunan enerjinin inkişafı üçün hüquqi və normativ bazanın gücləndirilməsinə ehtiyac var. Bərpa olunan enerji ilə bağlı mövcud qanunvericilik nisbətən yenidir və bərpa olunan enerji layihələri üçün hüquqi bazanın daha da işlənib hazırlanmasına və dəqiqləşdirilməsinə ehtiyac var.
Bütövlükdə, Azərbaycan son illər yaşıl enerjinin inkişafının təşviqində mühüm nailiyyətlər əldə edib və sektorda gələcək artım üçün böyük potensial var. Enerji kompleksini şaxələndirmək və bərpa olunan enerji infrastrukturuna sərmayə qoymaqla Azərbaycan mədən yanacaqlarından asılılığını azalda, davamlı iqtisadi artımı təşviq edə və iqlim dəyişikliyinin azaldılması üzrə qlobal səylərə töhfə verə bilər.