Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi “Qiymətli kağızlar bazarı və investisiya sahəsində onların rolu”

FƏSİL II. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA 
QİYMƏTLİ KAĞIZLAR BAZARININ VƏ 
İNVESTİSİYA PROSESLƏRİNİN TƏHLİLİ 
2.1. Azərbaycan Respublikasında qiymətli kağızlar 
bazarının müasir vəziyyətinin təhlili
 
Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının ilkin inkişafı əsasən 
dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi ilə bağlı olmuşdur. Belə ki, 
özəlləşdirmə prosesində qiymətli kağız olan özəlləşdirmə çekləri və 
özəlləşdirmə opsionları buraxılmış, orta və iri dövlət müəssisələri isə 
açıq tipli səhmdar cəmiyyətlərinə çevrilərək özəlləşdirilmişlər. 1996-
2017-ci illərdə dövlət müəssisələri bazasında yaradılmış səhmdar 
cəmiyyətlərinin cəmi sayı təqribən 1600 ədədə bərabər olmuşdur ki, bu 
da ölkədə yaradılmış səhmdar cəmiyyətlərinin əsas hissəsini təşkil edir. 
Belə səhmdar cəmiyyətlərinin təqribən 60,4 faizi birinci özəlləşdirmə 

---

30 
proqramı çərçivəsində, yəni 1995-1998-ci illər ərzində yaradılmışdır. 
Ölkədə səhmdar cəmiyyətlərinin yaradılması qiymətli kağızlar bazarı 
infrastrukturunun da formalaşmasını zəruri etmiş və özəlləşdirilmə 
prosesində səhmlərin uçotu və dövriyyəsini təmin edən infrastruktur və 
bu prosesləri tənzimləyən qanunvericilik aktları yaranmışdır. Həmçinin 
ölkədə səhmlərin və özəlləşdirmə çeklərinin qeyri-mütəşəkkil bazan 
formalaşmışdır. Qiymətli kağızlar bazarının formalaşması bu sahəni 
tənzimləyən qurumun yaranmasına səbəb olmuşdur. Ölkə prezidentinin 
1998-cu il 30 dekabr tarixli fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının 
Prezidenti yanında Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi 
yaradılmışdır. 
Hazırda Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarını tənzimləyən 
hüquqi baza yaradılmış və bu baza daimi təkmilləşdirilir. Belə ki, 
qiymətli kağızların dövriyyəsinin təşkili müvafiq qanun və qaydaların 
mövcudluğunu tələb edir. Milli iqtisadiyyat inkişaf etdikcə, müvafiq 
infrastruktur formalaşdıqca yeni qiymətli kağız növlərindən istifadəyə 
imkan yaranır ki, bu da qiymətli kağızlar bazarının instut- isional 
bazasının daimi inkişaf etdirilməsi və təkmilləşdirilməsini tələb edir.