Meydan açır payızla qış həyatımızda.
Qalxdı bulud, yeridi çən, sürüşdü çiskin
Əsdi külək, yağdı yağış həyatımızda”.
2. “Ötdü gündüz, keçdi gecə, xəbər tutmadıq,
Nə aşkara, nə gizlicə xəbər tutmadıq,
Saç ağardı, ondan necə xəbər tutmadıq,
Birmi, beşmi, eniş-yoxuş həyatımızda”[14, s.27].
İstər birinci, istərsə də ikinci mikromətn komponentləri arasında sadalama əlaqəsi vardır; eləcə də bu mikromətnlərin yerini dəyişsək, onlar arasında sadalama əlaqəsi olduğundan məzmuna xələl gəlməz.
İkinci model sadalama + zaman modelindən ibarətdir:
1.“Ay ilə, gün ilə adam baş-başa,
Ay kimi, gün kimi zirvədə yaşa.
Ay bir tamaşadı, gün bir tamaşa
Gör necə ayımsan, günümsən mənim”.
2.“Ay günü oxşayır, gün ayı bəslər,
Gün də əzizlənər, ay günü istər.
Ay günü haraylar, gün ayı səslər,
İçimdə harayım, ünümsən mənim”
Birinci mikromətndə komponentlər arasında sadalama prinsipi vardır, ikincidə isə təsviri fonda zaman üstünlük təşkil edir.
Bəzən poetik janrda şeir – makromətn sadalama prinsipi ilə qurula bilir. Məsələn: H.Arifin “Varıydı” şeirindəki kimi. Bu yazıçı məramından və poetik dilin imkanlarından, tərənnüm və təsvir prinsiplərindən irəli gəlir.
IV.Aydınlaşdırma əlaqəli.
MSB-lər arasında bu tipli əlaqələr aydınlaşdırma+aydınlaşdırma, aydınlaşdırma + ziddiyyət qarşılaşdırma, aydınlaşdırma + sadalama və s. əsasında formalaşır:
“Təbriz bazarında nə yox idi ki ... Bursa məxməri, Hələb sürməsi, yun parçası, Dəməşq poladından qılınclar və xəncərlər, bütün dünyada məşhur olan Təbriz culfalarının toxuduğu əlvan parçalar, Təbriz zərgərlərinin əlindən çıxmış bilərziklər, ciyciyələr, bazubəndlər, xalxallar, üzüklər və sırğalar” [35, s.102].
Dostları ilə paylaş: |
