Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ

Qış turizmi

Qış turizmi, qar yağmuruna bağlı olaraq dağların qarla örtülü yüksək qurşağlarında idmanın ağırlıq qazandığı bir turizm növüdür. Bir mexaniki təsis və xizək eviylə başlayan xizək sahəsindən, yerləşmə, xidmət, əyləncə, idman rekreasyon təsisləriylə xizək mərkəzləri ortaya çıxmışdır. Qış turizmi sahələrində yaz mövsümündə iqlim və səth şəkilləri təsirli olur.

İqlim baxımından Türkiyənin qış turizminin inkişafı üçün ən uyğun şərtlər Şərqi Anadolu Bölgəsindədir. Mövcud 6 qış turizm sahəsi Ərzurum, Qars, Ardahan, Erzincan, Bitlis, Bingöl məhz burdadır. Bu bölgədə verilən xidmətlər baxımından ən inkişaf etmiş olanı "Palandöken Xizək Mərkəzi"dir. Bundan əlavə "Sarıkamış Xizək Sahəsi", "Sarıçam Xizək Sahəsi" kimi bir çox xizək sahələri də mövcuddur.

Qış turizmində ədəd baxımından ikinci məşhur alan/sahə Qaradəniz Bölgəmizdə iştirak edər. Qərb Qaradənizdə "Kartalkaya Xizək Sahəs(n)i" ilə "Ilgaz Xizək Sahəs(n)i" ilə Şərq Qaradənizdə "Gümüş Xizək Sahəs(n)i" mövcuddur. İç Anadolu Bölgəsində qış turizmi iki böyük şəhərə (Ankara, Kayseri) yaxın iki dağ arasındakı "Erciyes Xizək Mərkəzi"dir. Bunun yanında Ankaranın cənubundakı Elmadağın şimal yamaclarında "Elmadağ Xizək Sahəs(n)i" mövcuddur. Marmara Bölgəsində yüksək dağlar çox yer/yeyər örtməməsinə baxmayaraq Türkiyənin ən inkişaf etmiş xizək mərkəzi bu bölgədədir. Təqaüdə şəhərinin cənub-şərqində yer/yeyər Uludağın şimal yamacında iştirak etməkdədir.

Aralıq dənizi bölgəsi dağlıq bir bölgə olmasına baxmayaraq ol/tapıldığı paralelə görə iqlimi daha isti olduğundan qış turizmində daha qısa bir mövsümə malikdir. Bu səbəblə xizək sahələri uyğun deyil. Bölgədə Beydağları üzərindəki Misli Dağın şimal yamacında Saklıkent Xizək Sahəsi ilə Davroz dağı şimal yamacında xizək sahəsi mövcuddur. Egey Bölgəsində Bozdağların şimala baxan yamaclarında, Böyük Çovdar, Kiçik Çovdar və Gündoğan yaylaları turizm baxımından uyğundur.

Nəticə olaraq səth şəkilləri baxımından qış turizminə uyğun yüksəldi qurşaqlarına malikdir və dağların xizək pistleri üçün uyğun əyəm və uzunluqda çox sayda yamacları var. Xüsusilə yaz mövsümündə heyvandarlıq üçün istifadə edilən yaylalar, təbii xizək sahələri olaraq çox uyğundur. Dağlar sahib olduqları potensiala baxmayaraq qış turizmində istifadə edilən sahələr çox azdır. Türkiyə alp-Himalaya dağ qurşağı üzərində ol/tapılmasına baxmayaraq Avropa ölkələrində qış turizmi çox daha əvvəl başlamış və bu turizmə çox çox sərmayə qoyulmuşdur.

Türkiyədə qış turizmi iç turizmə istiqamətlidir. Uludağ, Palandöken,Erciyes, Kartalkaya bölgələr arası əhəmiyyətə sahib digərlərinin yerli əhəmiyyəti var. Ən inkişaf etmiş xizək mərkəzi Uludağdır. İnkişafının səbəbləri arasında coğrafi mövqe və verilən xidmətlərin inkişaf etmiş olması sayıla bilər.

Dağlarda turizm məqsədli quruluşlaşma ekoloji tarazlığı (bitki örtüyü, yeraltı su qaynaqları, çöl həyatı) pozacağı üçün ekoloji planlama edilməlidir.