Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti

Tarixi məlumat. Keçmiş zamanlarda insanlar bir çox anadangəlmə anomaliyalar kimi dodaq və damaq yarıqlarının da şeytanın işi olduğunu fikirləşirdilər və belə bir anomaliya ilə doğulan uşaqları kütlədən ayırıb öldürürdülər. Bunun səbəbi uşağın ruhunun da şeytan tərəfindən oğurlandığını zənn etmələri idi.

Anadangəlmə orofasial yarıqların cərrahi yolla düzəldilməsi barədə biliklər b.e.-dan əvvəllərə təsadüf edir. Celsus-un yazılarında (b.e.-dan əvvəl 25-ci - b.e.-nın 50-ci illəri) damaq cərrahiyyəsi haqqında məlumatlar vardır. 1966-cı ildə Boo-Chai tarixdə ilk dəfə olaraq 390-cı ildə Çində uğurlu bir bərpa metodunun olması haqqında məqalə dərc etdi, lakin bu cərrahın adı elə tarixdə də qaldı. Tibbdə yeni sahələrin açılmasında rolu olan Renesans bu deforasiyaların düzəldilməsində yeni metodlar təklif etmişdir. Pyer Franco, Ambros Pare və Gaspare Tagliacozzi 16-cı yüzillikdə bu deformasiyaların düzəldilməsində rolu olan cərrahlardır.

Bundan sonrakı üç yüzillikdə digər cərrahlar tərəfindən müxtəlif metodlar təklif olunsa da, 19-cu yüzillikdə inkişaf pik həddinə çatmışdır. 1844-cü ildə Malgaigne “Deux laimbeaux” dodaq yarığı bərpası metodunu dərc etmiş, bu metod Mirault tərəfindən modifikasiya edilmişdir. Bu metodun ən uğurlu modifikasiyası 1930-cu ildə Blair və Brown tərəfindən yaradılmışdır. Həmin illərdə Hagedorn tərəfindən təklif olunmuş metoddan Le Masurier istifadə edərək “Cupid yayını” rekonstruksiya edən dördbucaqlı flebi inkişaf etdirmişdir. 1949-cu ildə təklif edilən bu fleb kosmetik olaraq effektli olan bir fleb kimi hələ də qüvvədə qalmaqdadır. Randall modifikasiyası və Skoog-un cüt üçbucaq flebi, Le Masurier tərəfindən qoyulmuş qanunlara bağlıdır. Bu mövzuda 1950-ci ildə Millardın yaratdığı rotation-advancement fleb metodu ən yaxşılardan sayılır.