AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
AZ
ƏRBAYCAN MEMARLIQ VƏ İNŞAAT UNİVERSİTETİ
“İnşaat” fakültəsi
“
Materialşünaslıq” kafedrası
F
ənnin adı: “Sementin istehsal texnologiyası”
Mövzu 3:
Portlandsementin istehsalında istifadə olunan
xammallar və onun istehsal
üsulları.
Mühazir
əçi: t.e.d., prof. A.A.Quvalov
MÜHAZİRƏNİN PLANI
1.
Əsas xammal materialları və korrektivləşdirici əlavələr.
2.
Portlandsementin istehsal üsulları.
3.
Xammalın xırdalanma prosesi.
4.
Xırdalayıcı avadanlıqların növləri və iş prinsipləri.
İstifadə olunan ədəbiyyatlar
1. S
ərdarov B.S., Quvalov A.A., Ağayeva S.İ. “Yapışdırıcı materialların kimyəvi
texnologiyası”, Bakı-2000, 306 səh.
2.
Quvalov A.A. Sementin kimyası və texnoligiyası, Dərs vəsaiti. Bakı, AzMİU,
2019, 278s.
3.
Кузьменков М.И, Хотянович О.Е. Химическая технология вяжущих
веществ. Учебное пособие. - Минск, БГТУ, 2008, - 276с.
4.
Андреева, Н. А. Химия цемента и вяжущих веществ: учеб. пособие ;
СПбГАСУ. – СПб., 2011. – 67 с.
5.
Бутт Ю.М., Сычев М.М., Тимашев В.В. Химическая технология вяжущих
материалов. -М., 1973. -472с.
BAKI-2022
1
1.
Əsas xammal materialları və korrektivləşdirici əlavələr.
Sement s
ənayesi xalq təsərrüfatının ən çox material tutumuna malik olan sahəsidir. Xammalın
v
ə əsas materialların qiyməti sementin maya dəyərinin 25%-ni təşkil edir. Portlandsementin
istehsalında istifadə olunan xammal əsasən karbonat süxurları və gildən ibarət olur. Bunlarla yanaşı
müxt
əlif sənaye tullantılarından da istifadə olunur.
Yüks
ək keyfiyyətli sement almaq üçün əsas oksidlərin (CaO, SiO
2
, Al
2
O
3
,Fe
2
O
3
) miqdarı
klinkerd
ə və həmçinin xammal qarışığında elə bir həddə olmalıdır ki, doyma əmsalı (DƏ), silikat
modulu (n) v
ə alüminat modulu (p) müəyyən edilmiş həddə olsun. Bu şərti
ödəmək üçün xammal
qarışığı 2, 3, və hətta 4 komponentdən hazırlanır. Karbonat süxuru qarışığın 75...80 %-i təşkil edir.
Turşu oksidlərinin miqdarını tələb olunan həddə salmaq üçün korrektivləşdirici əlavələrdən istifadə
olunur.
