73
N Ə T İ C Ə
Müasir dünyada qlobal ünsiyyət dili statusunu əldə etmiş, qlobal miqyasda
dominant rol oynamaqda olan ingilis dilini xarici və yaxud ikinci dil kimi öyrənən
insanların dayanmadan artmaqdadır.
Azərbaycanın dünya dövlətləri ilə hərtərəfli əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi
müasir dünyada aparıcı xarici dillərin, xüsusilə də ingilis dilinin öyrədilməsi və
öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən birinə çevrilir. Bu gün ingilis
dili ökləmizin ali və orta təhsil müəssisələrində tədris edilən əsas fənnlərdən biridir.
Son zamanlar xarici dillərin, o cümlədən də ingilis dilinin tədrisi sahəsində ciddi
dəyişikliklər baş verməkdədir. Orta və ali təhsil müəssisələrində ingilis dilinin tədrisi
ilə bağlı mövcud olan problem və çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün dövrün
tələblərinə uyğun olmayan tədris proqramlarına yenidən baxılmalı, innovativ ideya və
metodlar dillərin tədrisi praktikasına tətbiq edilməlidir. Onu da qeyd etmək lazımdır
ki, bu gün xarici dillərin, o cümlədən də ingilis dilinin kommunikativ-yönümlü tədrisi
prioritet məqsəd kimi qoyulur. Bu isə dilöyrənənlərin öyrənilən xarici dilə
kommunikasiya vasitəsi kimi istifadə etmək qabiliyyətinə yiyələnməyi başlıca vəzifə
kimi irəli sürür.
İxtisası xarici dil olan ali məktəblərdə ingilis dilinin öyrənilməsində əsas məqsəd
ixtisas kimi tədris edilən xarici dildə kommunikativ kompetensiyaya yiyələnməkdir.
Qoyulan məqsədə nail olmaq üçün dil fakültələrində ixtisas dilinin tədrisi
kommunikativ-yönümlü,
funksional-yönümlü
şəkildə
təşkil
edilməli
və
kommunikativ yanaşmanın əsasında duran kommunikativlik, interaktivlik
prinsiplərinə riayət etməklə həyata keçirilməlidir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki,
tələbə-yönümlülük prinsipinin təlim prosesinə tətbiq edilməsi müəyyən problem və
çətinliklərlə müşayiət edilir.
İxtisası xarici dil olan ali məktəblərdə təhsil alan tələbələrə öyrənilən dildən
qüsursuz, sərbəst, yaradıcı və ən önəmlisi, kommunikasiyanın baş verdiyi
situasiyalara uyğun olan şəkildə istifadə etməklə kommunikativ niyyətlərinə nail
74
olmaq bacarıqlarının inkişaf etdirilməsidir. Apardığımız araşdırmaların nəticələri
aşağıdakı şəkildə ümumiləşdirilə bilər:
1) Xarici dildə kommunikativ kompetensiyanın inkişaf etdirilməsi məqsədinə
nail olmaq üçün dil fakültələrində ixtisas dilinin təlimi prosesi kommunikativ
yanaşmanın əsasını təşkil edən kommunikativlik, interaktivlik və tələbə-
yönümlülük prinsiplərinə riayət etməklə qurulmalıdır.
2) Tələbə yönümlülük prinsipinin əsas tələblərindən biri təlim prosesinin
tələbələrin tələbat və ehtiyaclarını nəzərə almaqla təşkil edilməsi və həyata
keçirilməsidir.
3) Dil fakültələrində ixtisas dili kimi tədris edilən ingilis dilinin təlimi prosesinə
tələbə-yönümlülük prinsipinin tətbiq edilməsi onu tələb edir ki, burada
istifadə edilən metod və üsulların, təlim xüsusiyyətlərini, onlarda olan bilik,
vərdiş və bacarıqların səviyyəsini, maraq dairələrini, məqsədlərini, ehtiyac və
tələbatlarını nəzərə almaqla seçilməlidir.
4) Tələbələr dilöyrənmə prosesinə fəal, təşəbbüskar iştirakçılar qismində cəlb
edilməlidir. Tələbələr təlim prosesində obyekt deyil, subyekt kimi çıxış
etməlidirlər.