Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti beynəlxalq magistratura və doktorantura məRKƏZİ

GİRİŞ

Mövzunun aktuallığı. Müasir zamanda işgüzar etika ayrı-ayrı qurumun idarə olun­ması mədəniyyətinin səviyyəsini səciyyələndirən mühüm amillərdən biridir. İda­rə­­et­mə və eləcədə icra qurumlarının ayrı-ayrı mərhələlərində qəbul olunan qərarların da­xili və ya xa­rici münaqişələrinin riskləri, başqa sözlə qərar qəbul edən şəxslərin nü­fu­zu­nun azaldılması, sistemin fəaliyyətinin səmərəsinin aşağı düşməsi ilə müşayiət edil­diyi hər mühitdə da­xili mədəniyyətin vacib elementi sayılan işgüzar etika bu risk­lə­rin aşağı enməsinə kömək edir. Bu mülahizənin doğruluğunun bu gün də bir çox ey­ni zamanda böyük şirkətlərin müf­lis­ olması, tanınmış menecer və eləcədə siyasi xa­dim­lərin nüfuzdan enməsini təsdiq edir.

İşgüzar etika kodeksi deyilən bütün işçilərin davranışlarının məcmuə şək­lin­də öz ifa­dəsini tapır. Bu gün də işgüzar etika kodeksi bir sıra demokratik dövlətlərdəki müəs­sisələrin əksəriyyətinin və eləcə də transmilli şirkətlərin ən vacib daxili sənədi he­sab edilir. İş­gü­zar etika kodeksi eyni zamanda inkişaf etmiş azad ölkələrdə qey­ri –hö­kumət və eləcə də hökumət qurumlarında da işçilərin davranışını nizama salan va­cib sənəddir. Qeyd etmək lazımdır ki, işgüzar etika kodeksi hər bir konkret qurum üçün fərdi qaydada tərtib edilir. Bu kodeksdə eyniliklərin çox olmasına baxmayaraq bir şirkət və ya­xud da hökumət orqanı üçün vacib olan xüsusi bir fəaliyyət aspekti hər za­man mövcuddur.

Çağdaş Azərbaycan şirkətlərinə, həmçinin bilavasitə beynəlxalq bazarlara çı­xan şir­kətlərə eyni zamanda işgüzar etikanı inkişaf etdirmək vacibdir. Bu, əsa­sən onların nailiyyətlərinə bir zəmanətdir ki, eyni zamanda ölkənin istehlakçıları demək olar ki, şirkətin ümu­mi nüfuzuna daha da tələbkar şəkildə yanaşmağa başlamışlar. Bu məsələnin həll edil­mə­sinə Azərbaycan şir­kətlərinin gücü yetərmi? Əlbəttə yetər. İşgüzar etikanın son illərdə formalaşmasına bax­mayaraq, onun bir sıra komponentləri zaman ilə müəs­sisə­lər­də və digər orqanlarda qüvvədə olan bir çox müddəalar və eləcədə vəzifə təli­mat­la­rı formasında istifadə edilir. Bu baxımdan da işgüzar etika kodeksinə riayət olunması va­cibliyinin dərk edilməsinin şir­kətlərin işçi heyətinin əksəriyyəti üçün o qədər çox çə­tin olmayacaq. Şübhəsiz ki, ko­deks­in özü də köhnə müddəaların və eləcədə vəzifə təl­imatlarının təkrarı olmayacaq, eyni zamanda onlarda is­teh­lakçıya yeni münasibət, kor­porativ mədəniyyət, ba­zar iqtisadiyyatı və digərlərin tə­ləblərinə cavab verən bir çox yenilik­lər olacaq. İşçilər üçün keçirilən treyninqlər iş­gü­zar etika yeniliklərinin uğur­la başa düşülməsinə kömək edə bilər. İşgüzar etika ko­deksinin hazırlanması elə də problem deyildir. Tez və ya gec olsa da Azərbaycan şir­kət­ləri işgüzar etiket ko­dek­­sinin tətbiq edilməsinin zəruriliyini dərk edəcəklər. Yaxşı olardı ki, həmin mə­sə­lə­nin həll edilməsi çox da yubadılmasın. O, hamının, şirkətlərin, hətta da onların xid­mət və məh­sullarından istifadə edən şəxslərin maraqlarına cavab tapır.