III. TERMIKI EMALIN ÇINI VƏ KAŞI MƏMULATLARININ
KEYFIYYƏTININ FORMALAŞDIRILMASINDA ROLU
Çini və kaşı məmulatları istehsalında ən vacib mərhələlərdən birisi də
onların bişirilməsidir. Bişirilmədə bir neçə mürəkkəb fiziki – kimyəvi proseslər baş
verir. Yandırılmanın mexanizmi də çox mürəkkəbdir.
Məmulat əmələ gələrkən gilli hissə bir çox dəyişmələrə məruz qalır. 110
0
S-
də qurudulmuş kütlənin hiqroskopik suyu qalmır. Əsas çini əmələ gətirən proses
yüksək temperaturda və çöl şpatının iştirakı ilə gedir. Maye fazanın miqdarını
müxtəlif temperaturlarda təyin etmək üçün A.İ.Avqustnik tərəfindən hazırlanmış
diaqramdan istifadə edilir.
Peqmetit şəkildə ərinti başqa komponentlərdən əvvəl maye fazanı yaradır.
Sonrakı miqdarının artması nisbətən gec əriyən komponentlərin (kvars, kaolin)
həlli ilə baş verir. Çöl şpatı eyni vaxtda tez əriyən evtektit əmələ gətirir. Maye faza
diffuzyon prosesləri sürətləndirir, o cümlədən kristallik fazaları bir-biri ilə
birləşdirir.
Maye fazanın miqdarı və məhsulun xassəsi arasındakı asılılıq Avqustnik
tərəfindən müəyyən olmuşdur. Yanma temperaturasının sonrakı artımı kütlənin
yumşalması və əriməsilə başa çatır. Bu zaman məmulat öz çəkisi təsirindən
deformasiya verə bilər. Lakin adi silikat şüşəsinin özüllüyü yüksək temperaturda
aşağı düşmür, bu da ki, yandırılan çininin deformasiya verməsinə maneçilik
törədir.
Məsələn, çini məmulatlar yandırıldığı zaman baş verən mürəkkəb fiziki-
kimyəvi hadisələr tərəfindən hazırlanmış sxemdə göstərilmişdir.
Dostları ilə paylaş: | 
