Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad yniversiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

77 
Nəticə və təkliflər 
1. Hər bir ölkənin iqtisadi inkişafı onun rəqabətqabiliyyətlilik səviyyəsindən 
asılı olur. Ölkənin rəqabətqabiliyyətliliyi isə hər bir sahənin və sahə daxilində 
fəaliyyət göstərən müəssisələrin rəqabətqabiliyyətliliyi əsasında formalaşır. 
Deməli, müəssisələrin, xüsusən də, sənaye müəssisələrinin rəqabətqabiliyyətliliyi 
son nəticədə milli iqtisadiyyatın rəqabətqabiliyyətliliyinin artırılmasını təmin edir, 
ölkənin iqtisadi inkişafı üçün ciddi zəmin yaradır. 
2. Müəssisənin rəqabət mühiti ümumi və sahə mühitinin təsiri altında 
formalaşır və bazarın rəqabət tipindən birbaşa asılı olur. Müəssisənin bazar 
müvəffəqiyyəti rəqabət mühitini düzgün müəyyənləşdirərək öyrənməkdən və ona 
uyğunlaşmaqdan asılıdır. Deməli, rəqabət bazar iqtisadiyyatının inrisafını təmin 
edən əsas amillərdən biri olmaqla yanaşı, həm də müəssisələrin bazar 
davranışlarını formalaşdıran amil kimi çıxış edir. 
3.Sığorta marketinqinin ayrı ayrı elementləri effektliyinə və tətbiqi 
xüsusiyyətlərinə görə bir-birindən ciddi surətdə fərqlənirlər. Onlar arasında 
qarşılıqlı əlaqə və asılılıq mövcuddur. Bu asılılığın təhlili və onun iqtisadi effektlik 
baxımından qiymətləndirilməsi sığorta şirkətlərinin fəaliyyətlərinin marketinq 
tədqiqində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Sığorta marketinqinin elementlərinin 
iqtisadi effektlik baxımından asılılığı və xarakterik xüsusiyyətləri onların tətbiqi 
prosesində qərarların qəbulunada ciddi təsir göstərir. Sığorta marketinqinin bazar 
və təşkilati elementlərinin qeyd olunan asılılığı sığorta şirkətinə kompleks şəkildə 
optimal marketinq siyasətini həyata keçirməyə imkan verir, eyni zamanda xərclərin 
optimal səviyyəsi əsasında daha effektiv fəaliyyəti təmin etməyə şərait yaradır. 
4. Sığorta marketinqi ümumi marketinqin tərkib hissəsi olub, sığortaçı ilə 
sığortalı arasında qarşılıqlı əlaqələr sistemini ifadə edir. Müasir dövrdə sığorta 
marketinqi iki müstəvidə öyrənilir: makroiqtisadi və praktiki. Çünki, sığorta 
marketinqi bir tərəfdən sığorta bazarının hadisəsi hesab edilir və o, sığortanın ifadə 
forması kimi çıxış edir. Bu baxımdan o, makroiqtisadi predmetin mövzusuna 
çevrilir. Digər tərəfdən isə sığorta marketinqi sığorta şirkətlərinin fəaliyyətinin 

---

78 
praktiki aləti rolunda çıxış edir. Bu baxımdan marketinqin praktiki tərəffi 
sığortaçının bazar səmərələiliyinin yüksəldilməsi üçün istifadə etdiyi alətləri ifadə 
edir.
5. Sığorta marketinqinin gələcək inkişaf istiqamətlərindən biri də onun 
təşkilati formalarının daha da təkmilləşdirilərək inteqrasiya olunmuş şəkildə 
formalaşması və həyata keçirilməsidir. Bu halda onun funksiyaları və yerinə 
yetirdiyi vəzifələr daha da genişlənir. İnteqrasiya olunmuş marketinq 
konsepsiyasının əsasını istehlakçıların öyrənilməsi, onların tələbatları barədə geniş 
məlumata malik olmaq təşkil edir. Biz öz müştərilərimizi başa düşməliyik, ən 
başlıcası onlara təsir göstərən müxtəlif amilləri qiymətləndirməyi bacarmalıyıq. 
Mütəxəssislər inteqrasiya olunmuş marketinqi sığorta şirkətlərinin fəaliyyətində 
mövcud olan problemlərin həll edilməsinin və qarşıya qoyulan məqsədlərə nail 
olunmasının ən səmərəli üsulu hesab edirlər. Sığorta fəaliyyətində marketinqin 
rolunun yüksəlməsi obyektiv bir prosesin nəticəsi olaraq yaranır.
6. Azərbaycanın sığorta bazarının inkişafının əsas istiqamətlərindən biri də bu 
bazarda tətbiq olunan marketinqin sosial yönümlülüyünün formalaşması və inkişaf 
etdirilməsidir. Bu gün Azərbaycanda sığorta marketinqi təkamülünün elə 
mərhələsindədir ki, onun sosial – etik rolundan danışmaq mümkün deyildir. Hal – 
hazırda ölkənin sığorta bazarında fıaliyyət göstərən şirkətlər sosial – etik marketinq 
konsepsiyasının müddəalarını praktikaya tətbiq etməyi düşünmürlər. Onların əsas 
məqsədi istehlakçıların mənafeyinə xidmət göstərməkdən daha çox, maksimum 
mənfəət əldə etməyi təmin etməkdən ibarətdir. Bütün bunlarla yanaşı, 
Azərbaycanın sığorta bazarında milli sığorta şirkətləri ilə yanaşı birgə xarici 
şirkətlərin fəaliyyət göstərməsi sığorta marketinqinin sosial yönümlü inkişafına 
zəmin yaradır. Azərbaycanda sığorta marketinqi inkişaf etmiş xarici ölkələrin 
təcrübəsindən istifadə etməklə, özünün inkişaf mərhələlərini daha sürətlə keçmək 
imkanına malikdir.
7. Sığorta bazarının inkişafını təmin edən əsas şərtlərdən biri də sığorta 
şirkətləri tərəfindən tətbiq edilən marketinq strategiyalarının daima 
təkmilləşdirilməsidir. Hal-hazırda Milli sığorta şirkətlərinin heç biri marketinq 

---

79 
strategiyaları əsasında strateji marketinq planlaşdırılması kompleksini tətbiq etmir 
və bu səbəbdən də qeyd etmək mümkündür ki, sığorta bazarının perspektiv inkişaf 
istiqamətlərindən biri də marketinq strategiyaları əsasında kompleks marketinq 
planlaşdırılmasının həyata keçirilməsi ilə əlaqədardır. Sığorta şirkətlərinin 
marketinq strategiyalarının formalaşması çətin və mürəkkəb bir proses olmaqla, 
çoxlu sayda amillərin nəzərə alınmasını və kompleks təhlilin həyata keçirilməsini 
nəzərdə tutur.
Beləliklə, aparılan tədqiqatın nəticələrinə əsaslanaraq və çıxarılan nəticələrə 
uyğun olaraq aşağıdakı təklifləri söyləmək mümkündür: 
Azərbaycanın milli sığorta şirkətləri tərəfindən: 
- marketinqin tətbiqinin vacibliyi və zəruriliyi daha dərindən dərk edilməli, bu 
istiqamətdə ciddi nəzəri və praktiki tədbirlər həyata keçirilməli; 
- sığorta məhsulunun işlənməsi sahəsində marketinqin müddəalarından geniş 
istifadə edilməli; 
- sığorta məhsulunun satışının təşkili üsulları və siyasəti daima 
təkmilləşdirilməli; 
- sığorta bazarının inkişafını təmin edən əsas şərtlərdən biri kimi tətbiq edilən 
marketinq strategiyaları daima təkmilləşdirilməli; 
- sığortalılara xidmət prosesində sosial – etik normaların gözlənilməli, 
marketinqin sosial yönümlülüyü formalaşmalı və inkişaf etdirilməli; 
- sığorta bazarının inkişaf səviyyəsini yüksəltmək məqsədilə əhalinin 
sığortaya inamının artırılması, sığorta şirkətlərinin etibarlılığının yüksəldilməsi 
üzrə zəruri tədbirlərin həyata keçirilməlidir. 

---

80