Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan respublikasi föVQƏladə hallar naziRLİYİNİn akademiyasi

partiyanın  ümumi  proqramından müəyyən cəhətləri ilə  fərqlənir. 
Siyasi birlik daxilind
ə  fraksiyaların  yaranması  partiyaların  siyasi 
x
əttini daha da mükəmməlləşdirir,  seçicilərin müxtəlif təbəqələri 
arasında  təsirini  qoruyub  saxlamağa  imkan  yaradır,  cəmiyyətdəki 
plüralist m
ənafelərin çoxcəhətliliyini nəzərə  almağı  şərtləndirir. 
Siyasipartiya c
əmiyyətdəki təbəqələrdən birinin nüfuzunu daha çox 
qazanırsa və uzun müddət hansı təbəqə tərəfindən müdafiə olunursa, 
h
əmin təbəqə  siyasipartiyanın  sosial  bazası  adlanır.Dünyanın 
demokratik dövl
ətlərinin siyasi həyatında  partiyalarla  yanaşı, 
çoxsaylı  ittifaqlar,  assosasiyalar, ictimai hərakatlar və  s. 
mövcuddur.Partiyalar kimi bunlar da öz t
ərəfdarlarının mənafelərini 
müdafi
ə  edirlər. Amma partiyadan fərqli olaraq,  onlar bütövlükdə 
c
əmiyyət  üçün  faydalı  olan  müxtəlif problemlərin həllinə 

---

103 
istiqam
ətlənirlər (məsələn,  ətraf  mühitin  qorunması,  istehlakçıların 
hüquqla
rının  müdafiəsi və  s.).Eyni  zamanda ictimai birliklər 
hakimiyy
ətə  yiyələnməyə  çalışmırlar.Onlar  siyasi  proseslərə  təsir 
göst
ərmək və konkret qərarların qəbul olunması uğrunda mübarizə 
aparırlar.İctimai  birliklərdən fərqli olaraq, partiya özünəməxsus 
xüsusi funksiyalara v
ə  onları  həyata keçirmək üçün səciyyəvi 
üsullara, mü
əyyəndaxili təşkilata  və  struktura, siyasi fəaliyyət 
proqramına və digər ideoloji istiqamətləndirmə sisteminə malikdir. 
Siyasipartiyaların təsnifatı üçün xeyli meyarlar mövcuddur.Bu 
meyarlar  siyasipartiyaların  praktikasının  müxtəlif elementlərinin 
əhəmiyyətindən  asılıdır.Təsisatlı  yanaşmanın  tərəfdarları  təşkilati 
meyardan istifad
ə  edirlər, liberal ənənə  üçün təsnifatın  başlıca 
olaraq ideoloji 
əlaqələrin xarakteri nöqteyi-nəzərdən verilməsi 
m
əqsədəuyğun  hesab  olunur.Marksistlər  öz  konsepsiyalarında