Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan texniKİ universiteti NƏZDİNDƏ

Hərbi Topoqrafiya elmi nəyi öyrədir. Döyüş əməliyyatlarının qələbə ilə başa çatdırılmasında hərbi topoqrafiyanın rolu əvəzedilmızdir.Hər hansı döyüş tapşırığının yerinə yetirilməsindən əvvəl yer şəraitinin öyrənilməsi vacibdir.Yer şəraitinin kəşfiyyatı zamanı lazım olan ölçmə işlərinin üsullarını,qrafiki döyüş sənədlərinin hazırlanmasını bilmək lazımdır.Bu üsul və qaydalar aşağıdakılardır: gözəyarı planaalma,xəritədən müəyyən yerlərin koordinantlarını təyin etmək,aeroşəkil,plan və xəritələrdən istifadə qaydaları və s. Döyüş tapşırıqlarının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi yer şəraitini amillərinin tədqiqi və tətbiqindən əsaslı şəklidə asılıdır.Buna döyüş yerinin taktiki əlamətləri deyilir.Döyüş ərazisinin taktiki əlamətlərini nəzərə almaqla döyüş texnikasının yerləşdirilməsi müvəffəqiyyətin əsasıdır. Döyüş zamanı yer şəraitinin düzgün qiymətləndirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir.Bütün bunları hərbi topoqrafiya əsaslı şəkildə öyrədir. Hərbi topoqrafiyanın əsas təyinatı aşağıdakılardır:döyüş əməliyyatlarının uğurlu keçirilməsi, yer şəraitinin kəşfiyyatı, ölçmə işlərinin aparılması, dayanma nöqtəsinin təyin olunmasının üsul və qaydalarının təmin edilməsi. Hərbi topoqrafiya yer şəraitinin öyrənilməsi məqsadilə topoqrafik materialların oxunmasını və döyüş şəraitində həmin materiallardan istifadə qaydalarını öyrədir.

• 
  xəritə,plan və aeroşəkillərlə nabələd ərazilərdə səmtlənmə və hərəkət
  
• 
  xəritələr vasitəsilə və ya bilavasitə yerdə məntəqələr,cisimlər arasındakı məsafələrin təyin olunması
  
• 
  qrafik döyüş sənədlərinin hazırlanmsında kiçik sahələrin sadə üsullarla gözəyarı planaalınması;
  
• 
  gözəyarı planaalınmanın üsul və qaydaları və s.
  

Döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirilərkən yer şəraitinin öyrənilməsi məqsədilə topoqrafik sənədlərdən,materiallardan istifadəni və döyüş yerinin taktiki xassələrinin təyin olunmasını baçarmaq,döyüş vaxtı onlardan məharətlər istifadə qaydalarını bilmək,döyüşün uğurla nəticələnməsinə təminat verir.Topoqrafik hazırlıq qoşunların döyüş hazırlığının əsasını təşkil edib taktika və döyüş hazırlığı ilə sıx əlaqədədir.Əgər taktika döyüşün aparılma qaydalarını öyrədirsə,hərbi topoqrafiya yer şəraitinin kəşfiyyatını,taktiki xassələrini,onların qoşun fəaliyyətinə təsirinin öyrənilməsi üçün qayda və üsulları öyrədir.Belə sıx əlaqə atəş hazırlığı və hərbi topoqrafiya arasında da mövcuddur. Atəş hazırlığı silahın döyüş xassələrini,hazırlanması,aparılması və idarə olunmasını öyrədirsə,hərbi topoqrafiya yerin topoqrafik elementlərinin xarakterini təyin olunmasını,onların döyüşün hazırlanması və idarə olunmasını təsirini; xəritənin köməyi ilə və ya xəritəsiz,bilavasitə döyüş zonasında mövqelərin seçilməsini,atəşin aparılması üçün məlumat yığımında plan,xəritə,aeroşəkillərdən istifadə qaydalarını və s. öyrədir.Beləliklə,hərbi topoqrafiyanı mükəmməl döyüşün müvəffəqiyyətlə nəticələnməsini təmin edir.