Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan texniKİ universiteti NƏZDİNDƏ

Dəri örtüyünün yardımçı mühafizə vasitələri - Bədənin səthini radioaktiv,kimyəvi və bakterial maddələrlə zəhərlənmədən qorumaq üçün adamların öz adi paltar və ayaqqabılarından yardımçı vasitələr kimi istifadə etməyi bacarması kütləvi qırğın silahlarının törədə biləcəyi tələfatı azaltmaqda böyük əhəmiyyətə malikdir.Adamın bədənini qoruyan yardımçı vasitələr kimi,hər şeydən əvvəl,xüsusi iş paltarlarından – kombinezonlardan,gödəkcə və şalvarlardan,başlıqlı xələtlərdən istifadə etmək olar.

Qış paltarları qalın mahuddan və ya drap parçadan tikilmiş palto digər paltarlarla birlikdə maye – damcı alındakı zəhərləyici maddədən 1 saat qədər,yayda isə 20 dəqiqəyə qədər,pambıq gödəkçə və şalvar – 2 saata qədər quruyur. Üst paltarların digər növləri də - kostyumlar, gödəkçələr, şalvarlar,köynəklər və s.onları müvafiq sürətdə uyğunlaşdırdıqdan sonra bədənin səthini mühafizə edə bilər.Rezin ayaqqabılar maye – damcı halındakı zəhərli maddələri 3 - 6 saat ərzində keçirmir.

Adi paltarlar adətən hermetik olmur.Buna görə də belə paltarlardan bədənin səthini qoruyan vasitələr kimi istifadə edərkən onların hava keçə bilən yerlərini – yaxası,boyun yeri,gödəkçənin ətəkləri,qolların əlçəklə birləşən və şalvarın balaqlarının ayaqqabılarla birləşən yerlərini diqqətlə kipləşdirmək lazımdır ki,bədənin səthi kənar mühütdən təcrid olunsun.Boyunu və başın açıq qalan yerlərini mühafizə etmək üçün qalın parçadan və plyonkadan başlıq tikmək məsləhətdir.

Qadınlar aşlıqlar əvəzinə baş yaylıqları işlədə bilərlər.Bir dəstə paltara və ona əlavə edilən hissələrə məhlul hopdurmaq üçün 2,5 litr məhlul lazımdır.Sintetik yuyucu maddələrdən istifadə etməklə hopdurucu məhlul hazırlamaq üçün 500 q maddəni 40 – 50 ⁰ qızdırılmış 2,5 l suda əridir və bunu 2-3 dəqiqə ərzində aşıq sarı rəngli məhlul alınana qədər qarışdırılır. Pambıqlı paltonu,gödəkcəni və bu cür başqa paltarları hopdurmurlar, bunları hopdurulmuş alt paltarların üstündən geyirlər.

Əgər belə paltarlar hopdurulmamış alt paltarsız geyinilərsə,onda bu paltarların üz hissəsini suda islatmaq lazımdır.Yardımçı vasitələrindən radioaktiv, kimyəvi və ya bakterial maddələrlə zəhərlənmə təhlükəsi yaranarkən istifadə edilməlidir.