Mövzu 6. Maliyy
ə hesabatı auditinin ümumi prinsipləri və auditorun
v
əzifələri.
- Müst
əqil auditin əsas məqsədləri və Beynəlxalq audit standartlarına müvafiq
olaraq auditin aparılması.
49
- Mühasibat (maliyy
ə) hesabatının auditi: auditin təyin olunması və
mühasibat(maliyy
ə) hesabatının auditi aparıldığı zaman auditorun əsas
m
əqsədləri, rəhbərliyin vəzifələrinə aid olan başlıca ehtimallar (fərziyyələr).
- Mühasibat(maliyy
ə) hesababatının auditi aparılarkən peşəkar şübhə:
anlayış, audit müddətində ayıqlığın və peşəkar şübhənin qorunması,
saxlanması. Auditor sübutlarının, istifadə olunan məlumatların etibarlılığının,
r
əhbərliyi düzlüyünün (vicdanlılığı) qiymətləndirilməsi zamanı peşəkar
şübhənin tətbiqi.
- Mühasibat (maliyy
ə) hesabatının auditi zamanı reşəkar mülühizələr
(mühakim
ələr): anlayış, audit müddətində əsas məsələlərə tətbiq olunması;
auditordan gözl
ənilən peşəkar mülahizələrin fərqli cəhətləri və onun
qiym
ətləndirilməsi; peşəkar mülahizələrin tətbiqinin həddi.
-
Lazımi auditor sübutlarının kifayət qədər olması və auditor riski, auditin
ayrılmaz məhdudiyyətləri.
- Auditin Beyn
əlxalq standartlarına müvafiq olaraq auditin aparılması (BAS):
konkret tapşırıqlara görə BAS-ya riayət olunması, tapşırıqlar, BAS-nın vacib
t
ələblərinə riayət edilməsi və məqsədlərə nail olmaq; BAS-da nəzərdə
tutulmuş məqsədlərə nail olunmadıqda auditorun fəliyyəti.
-
Auditor tapşırıqlarında şərtlərin uzlaşması
-
Auditor tapşırıqları şərtlərinin uzlaşması zamanı auditorun məqsədləri:
auditin aparılması üçün vacib şərtlərin müəyyən edilməsi (qoyulması), iş
h
əcminin məhdudiyyəti və auditin aparılması haqqında təklifin qəbul
edilm
əsinə təsir edən digər amillər.
-
Auditor tapşırıqlarının şərtləri barədə razılaşma: auditin aparılmasına dair
m
əktub-razılaşma, təkrar auditor tapşırıqları.
-
Auditor tapşırıqlarının şərtlərində dəyişiklərin qəbul edilməsi.
- Auditor s
ənədləşməsi.
- Auditor s
ənədləşməsinin xarakteri və təyinatı, onun hazırlanmasında
auditorun m
əqsədləri.
-
Toplanmış auditor sübutları və yerinə yetirilmiş auditor prosedurları barədə
iş sənədləşməsinin forması, məzmunu və həcmi.
-
Auditor faylının son (qəti) formalaşması: auditor rəyi verildiyi tarixdən sonra
yaranan suallar, s
ənədləşmənin dəyişilməsi və tamamlanması.
- Maliyy
ə hesabatının auditi aparıılan zaman qeyri-vicdanı hərəkətlərə qarşı
auditorun v
əzifələri.
- Qeyri-vicdani h
ərəkətlər: səciyyəvi cəhətləri, onların aşkara çıxarılması və
aradan qaldirilmasına görə cavabdehlik, mühasibat (mühasibat) hesabatının
auditi aparılan zaman qeyri-vicdani hərəkətlərə qarşı auditorun vəzifələri və
m
əqsədləri.
50
- Qeyri-vicdani h
ərəkətlər nəticəsində mövcud olan iddialar riskinin
qiym
ətləndirilməsi və bununla bağlı auditorun fəaliyyəti: Təşkilatın
r
əhbərliyindən məlumat tələb olunması, gözlənilməz və qeyri-adi
münasib
ətlərin (əlaqələrin) aşkar olunması, qeyri-vicdani hərəkətlərin risk
amill
ərinin qiymətləndirilməsi.
- Qeyri-vicdani h
ərəkətlər nəticəsində mövcud olan iddialar riskinə qarrşı
cavab olaraq keçiril
ən auditor prosedurları: auditor prosedurları, auditor
sübutlarının qiymətləndirilməsi, yazılı məlumat və korporativ idarəetməyə
cavabdeh olan r
əhbərliyin və şəxslərin məlumatlandırılması, Hüquq-
mühafiz
ə və tənzimləmə orqanlarının məlumatlandırılması.
- Qeyri-vicdani h
ərəkətlər riski faktoru (mühasibat (maliyyə) hesabatina
iddialara v
ə aktivlərin qeyri-qanuni mənimsənilmsinə aid olan).
- Maliyy
ə hesabatının auditi gedişində qanunlara və normativ aktalara
baxılması.
- Mühasibat (maliyy
ə) hesabatının auditi gedişində qanunlara və normativ
aktlara baxılmasına görə auditorun məqsədləri; Mühasibat (maliyyə)
hesabatında məlumatların aşkara çıxarılmasına və mövcud göstəricilərin
mü
əyyən olunmasına bilavasitə təsir göstərən və ya təsir göstərməyən
qanunların və normativ aktların kateqoriyaları və auditorun bunların hər
birin
ə görə cavabdehliyi.
- Auditor t
ərəfindən riayət olunan qanunların, normativ aktların və bunların
riay
ət olunmamasının aşkara çıxarilmasına yönəlmiş auditor prosedurlarının
analizi. Qanunlara v
ə normativ aktlara riayət olunmamasinin və ya riayət
olunmamasına dair şübhələrin aşkara çıxarılması zamanı auditor
prosedurları.
- Mühasibat (maliyy
ə) hesabatına dair verdiyi auditor rəyində qanunlara və
normativ aktlara riay
ət olunmamasına və ya riayət olunmamasına dair
şübhələrin aşkara çıxarilması barədə korporativ idarəetməyə cavabdeh olan
şəxslərə və hüquq-mühafizə orqanlarınavə tənzimləmə orqanlarına
auditorun m
əlumat verməsi.
- Auditor f
əaliyyəti subyektlərinin korrupsiyaya, cinayətkar (çirkli) gəlirlərin
yuyulmasına və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizədə iştirakı.
-
Auditorun audit etdiyi şəxsin qanunvericiliyin korrupsiyaya, cinayət yolu ilə
əldə olunmuş gəlirlərin leqallaşdırılmasına (yuyulması) və terrorixmin
maliyy
ələşdirilməsinə qarşı übarizəsinin tələblərinə uyğun gəlməsinə diqqət
yetirm
əsi.
-
Audit olunan şəxsin cinayət yolu ilə əldə olunmuş gəlirlərə, terrorizmin
maliyy
ələşdirilməsinə qarşı mübarizədə qanunvericiliyə riayət etməsinin
yoxlanmasına dair auditor prosedurlarının planlaşdirilması və keçirilməsi.
51
-
Audit olunan şəxsin korrupsiyaya qarşı mübarizədə qanunveriyiciliyə riayət
olunmasının yoxlanmasına dair auditor prosedurlarının planlaşdırılması və
keçirilm
əsi.
- Xarici v
əzifəli şəxslərin pulla aldadılması ilə bağlı ola biləcək maliyyə
əməliyyatlarının və sövdələşmələrin aşkara çıxarılması ilə bağlı tətbiq
olunan auditor prosedurları.
- Audit olunan ç
əxsin rəhərliyinə, audit olunan şəxsin sahibkarının
nümay
əndəsinə və səlahiyyətli dövlət orqanlarına auditorun məlumat
verm
əsi.
- Korporativ idar
əetməyə cavabdeh olan şəxslərlə məlumat mübadiləsi.
- Korporativ idar
əetməyə cavabdeh olan şəxslərlə məlumat mübadiləsini
h
əyata keçirərkən auditorun məqsədləri, Mühasibat (maliyyə) hesabatının
auditi zamanı məlumat mübadiləsinin rolu.
- Auditor t
ərəfindən korporativ idarəetməyə cavabdeh olan lazımi şəxslərin
mü
əyyən edilməsi və onlarla məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsinə
dair m
əsələlər: auditorun vəzifılıri, auditin keçirilməsinin planlaşdırılmış
h
əcmi və müddəti, auditin gedişində aşkara çıxarılan əhəmiyyətli məsələlər,
auditorun müst
əqilliyi.
- M
əlumat mübadiləsi prosesi: prosesin təşkili, forması, müddəti, kafiliyi və
s
ənədləşməsi.
- Korporativ idar
əetməyə cavabdeh olanşəxslərin və rəhbərliyin daxili nəzarət
sistemind
ə olan çatışmazlıqlar barəsində məlumatlandırılması.
- Korporativ idar
əetməyə cavabdeh olan şəxslərin və rəhbərliyin daxili
n
əzarət sistemində olan çatışmazlıqlar barəsində məlumatlandırılması
zamanı auditorun məqsədləri və vəzifələri, əhəmiyyətli (çoxlu, xeyli)
çatışmazlıqlar anlayışı.
- Korporativ idar
əetməyə cavabdeh olan şəxslərin və rəhbərliyin daxili
n
əzarət sistemində əhəmiyyətli (çoxlu, xeyli) çatışmazlıqlar barəsində
auditor t
ərəfindən məlumatlandırılması: məlumatın forması və məzmunu,
r
əhbərliyin əhəmiyyətli dərəcədə (çoxlu, xeyli) çatışmazlıqlara görə
cavabdehliyi (m
əsuliyyət daşıması)
Dostları ilə paylaş: |