«Azərbaycan Respublikasında rabitə və
informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə
2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı»nın (Elektron
Azərbaycan)» təsdiq edilməsi haqqında
«Azərbaycan Respublikasında rabitə və
informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə
2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı»nın (Elektron
Azərbaycan)» təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Sərəncamı
Azərbaycan
Respublikasında rabitə və informasiya
sistemlərinin və texnologiyalarının inkişafını
və informasiya kommunikasiya
texnologiyalarının inkişafı üzrə Milli
Strategiyanın həyata keçirilməsini təmin etmək
məqsədi ilə qərara alıram:1. «Azərbaycan Respublikasında
rabitə və informasiya texnologiyalarının
inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət
Proqramı» (Elektron Azərbaycan)» təsdiq edilsin
(əlavə olunur).
2. Bu sərəncamın 1-ci bəndinə müvafiq
olaraq təsdiq edilmiş Dövlət Proqramının
əlaqələndirici orqanı Azərbaycan
Respublikasının Rabitə və İnformasiya
Texnologiyaları Nazirliyi müəyyən edilsin.
3. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabinetinə tapşırılsın ki, bu sərəncamın 1-ci
bəndinə müvafiq olaraq təsdiq edilmiş Dövlət
Proqramının maliyyələşdirilməsi üçün zəruri
olan tədbirlər görsün və bu sərəncamdan irəli
gələn digər məsələləri həll etsin.
4. Bu sərəncam dərc edildiyi gündən
qüvvəyə minir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham ƏLİYEV
Bakı şəhəri, 21 oktyabr 2005-ci il
№ 1055
«Azərbaycan» qəzetində dərc edilmişdir (22
oktyabr 2005-ci il, № 245).
Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 2005-ci il 21 oktyabr tarixli
Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir
Azərbaycan Respublikasında rabitə və
informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə
2005-2008-ci illər üçün
Dövlət Proqramı (Elektron Azərbaycan)
I. Giriş
Azərbaycan
Respublikasında dövlət quruculuğu, güclü
iqtisadiyyatın yaradılması, cəmiyyətin
demokratikləşməsi, əhalinin rifahının
yüksəldilməsi və insan inkişafının təmin
edilməsi istiqamətlərində çoxşaxəli fəaliyyət
həyata keçirilir. Görülən işlər, eyni zamanda
Azərbaycanın siyasi, hüquqi, iqtisadi, sosial və
digər sahələrdə beynəlxalq əlaqələrinin
genişlənməsinə, qloballaşan dünyada etibarlı
tərəfdaş kimi mövqeyinin möhkəmləndirilməsinə
xidmət edir və ölkənin müdafiə qabiliyyətinin
artırılmasına, ərazi bütövlüyünün bərpa
edilməsinə və qorunub saxlanılmasına, davamlı
inkşafının təmin edilməsinə yönəlmişdir.
Qeyd olunan məsələlərin həllində rabitə və
informasiya texnologiyalarının xüsusi yeri vardır və sahənin inkişaf səviyyəsi
qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmağa təsir edən amillərdəndir. Müxtəlif
dövlətlərdə, xüsusən də inkişaf etmiş dövlətlərdə bu məqsədlə informasiya
cəmiyyətinin və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşdırılmasına səy
göstərilir və bu fəaliyyət BMT-nin Minilliyin Sammitində müəyyən edilmiş inkişaf
məqsədləri ilə tam uzlaşır.
Azərbaycan Respublikasında da bu sahədə
məqsədyönlü fəaliyyət aparılır və informasiya texnologiyaları sahəsi ölkənin
inkişaf prioritetlərinə daxil edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
tərəfindən 2003-cü il fevralın 17-də 1146 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş
«Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya-kommunikasiya
texnologiyaları üzrə Milli Strategiya (2003-2012-ci illər)» yaxın 10 il ərzində
görüləcək işlərin ümumi xəttini müəyyənləşdirmişdir.
Bu addımlar ölkədə
informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının dövlət orqanlarında istifadəsinin
səmərəliliyinin artırılmasının, əhalinin bu orqanlarla əlaqələrində ünsiyyətinin
asanlaşdırılmasının və bürokratik əngəllərin aradan qaldırılmasının, ölkədə
yaradılan müxtəlif təyinatlı informasiya sistemlərinin qarşılıqlı uzlaşmasının
əsasını qoydu.
2004-cü ildə qəbul edilmiş «Elektron imza
və elektron sənəd haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu ölkədə elektron
sənəd dövriyyəsinin yaradılmasına və elektron imza tətbiq edilən yeni
proseslərin, o cümlədən yeni iqtisadi fəaliyyət sahələrinin inkişafına şərait
yaratdı.
«Azərbaycan Respublikasının Rabitə və
İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi
barədə» Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 10 avqust tarixli, 111
nömrəli fərmanı ilə «Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya
texnologiyalarının müasir tələblərə uyğun olaraq inkişafını təmin etmək
məqsədilə Dövlət Proqramı»nın hazırlanması barədə verdiyi tapşırıq ölkə
rəhbərliyinin müasir texnologiyaların ardıcıl inkişaf etdirilməsində növbəti
addımı oldu.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2004-cü il 21 avqust tarixli, 355 nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş
«Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və
kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı Proqramı (2005-2007-ci illər)»
2005-2007-ci illər ərzində təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsində, gənclərin
inkişafında və ümumiyyətlə, Azərbaycanın tərəqqisində müasir texnologiyaların
rolunu bir daha təsdiqləmişdir.
Hazırlanmış bu Dövlət Proqramında
Azərbaycanın mövcud potensialından səmərəli istifadə edilməsi və onun inkişaf
etdirilməsi, rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsinin təşkilati, hüquqi,
texniki, kadr baxımından modernləşdirilməsi, İKT sənayesinin formalaşdırılması,
bu sahəyə yeni investisiyaların cəlb edilməsi və sahibkarlığın
genişləndirilməsi, azad bazar və sağlam rəqabət prinsiplərinin gözlənilməsi,
sosial əhəmiyyətli layihələrin həyata keçirilməsi və nəticədə Azərbaycanda
informasiya cəmiyyətinə keçidin təmin edilməsinə yönəlmiş müxtəlif tədbirlər
nəzərdə tutulur.
Rabitə və informasiya texnologiyaları
sahəsinin sürətli inkişafı ilə əlaqədar olaraq Dövlət Proqramında 2012-ci ilədək
olan Milli Strategiyanın 2005-2008-ci illər üzrə ilkin mərhələsinin icrası
nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət Proqramının yerinə yetirilməsi üzrə nəticələr və
sahə üzrə baş vermiş dəyişikliklər nəzərə alınmaqla, növbəti mərhələnin
tədbirləri müəyyənləşdiriləcəkdir.
2005-ci ildə qəbul edilmiş
«Telekommunikasiya haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu ölkədə
telekommunikasiya fəaliyyətinin hüquqi, iqtisadi, təşkilati əsaslarını
müəyyənləşdirdi və telekommunikasiya resurslarının məqsədyönlü
planlaşdırılmasına və ədalətli istifadə olunmasının tənzimlənməsinə şərait
yaratdı.
II. Mövcud vəziyyət
Azərbaycan Respublikasında rabitə və
informasiya texnologiyaları sahəsi son illərdə ardıcıllıqla inkişaf edir. Bu
illər ərzində bu sahəyə ümumi investisiya qoyuluşunun həcmi təxminən 500 milyon
ABD təşkil etmişdir və bunun 70 faizi xarici investisiyalar olmuşdu. Xüsusi qeyd
olunmalıdır ki, daxili investisiyaların həcmi ildən-ilə artmaqdadır. Nəticədə
müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərən yeni birgə müəssisələr yaradılmışdır.
Ölkədə mobil telefon operatorları kimi «Azercell Telecom MMM» BM və «Baksell
LTD» MMC şirkəti, yerli telefon rabitəsi sahəsində isə «AzEvrotel», «Katel» və
«Ulıc» birgə müəssisələri yaradılmışdır və xidmət göstərirlər.
Respublikada rabitə sahəsinin ÜDM-dəki payı
2,3 faizdir, inkişaf etmiş ölkələrdə bu göstərici təxminən 5-7 faiz təşkil edir.
Rabitə infrastrukturunun modernləşdirilməsi əsas məsələlərdən biridir. Görülmüş
işlər nəticəsində telefon şəbəkəsinin təqribən 50 faizi elektron tiplidir. Bakı
şəhərində isə bu göstərici 57,8 faiz təşkil edir. Respublikanın bir sıra
bölgələrində-Naxçıvan Muxtar Respublikasında, Mingəçevir şəhərində, Abşeron,
Şəki, Zaqatala, Balakən, Xızı, Siyəzən, Yevlax rayonlarında telefon
şəbəkələrinin 100 faiz elektron tipli olması təmin edilmişdir.
Bu tədbirlər nəticəsində son 10 ildə
telefon şəbəkəsinin ümumi tutumu təxminən 50 faiz artmış, göstərilən xidmətlərin
keyfiyyəti yüksəlmiş və çeşidləri çoxalmışdır. Hal-hazırda hər 100 nəfərə düşən
əsas telefon aparatlarının sayı 12,81 ədəddir, o cümlədən Bakı şəhərində 28,92
ədəd, respublikanın digər əraziləri üzrə isə 8,2 ədəddir. Digər sahələrdə 14,6
ədəd, kənd yerlərində isə 3,6 ədəddir.
Azərbaycan Respublikasının ərazisində
uzunluğu 1161 kilometr olan Trans-Asiya-Avropa (TAE) fiber-optik kabel
magistralı çəkilmişdir. Bu şəbəkə daxili resurslar hesabına daha da
genişləndirilmiş, ölkənin digər bölgələri magistral xəttə qoşulmuş və şimal
sərhədinə qədər optik xəttin tikintisi təmin edilmişdir.
Son bir neçə ildə mobil rabitə Azərbaycanda
dinamik olaraq inkişaf etmişdir və abunəçilərin sayı hər il orta hesabla 2,1
dəfə artmışdır. 1994-cü ildə Azərbaycanda mobil rabitə abunəçilərinin sayı 2000
nəfər təşkil edirdisə, hal-hazırda bu rəqəm 1,7 milyondan çoxdur. Hazırda
Azərbaycanda hər 100 nəfərə təxminən 20,03 mobil telefon aparatı düşür və bu
göstəriciyə görə Azərbaycan MDB ölkələri arasında altıncı yerdədir.
1997-ci ildən 2005-ci ilə qədər rabitə və
İF sahəsinin gəlir göstəriciləri özəl sektor üzrə 32 faizdən 73,8 faizədək
artmışdır.
Ölkədə hər 100 nəfərə təxminən 1,5 ədəd
kompüter düşür (bu göstərici Azərbaycan üzrə ümumdünya ölkələrinin orta
səviyyəsindən aşağıdır). İstifadədə olan bu kompüterlərin çoxu dövlət
orqanlarında və özəl qurumlarda cəmləşmişdir və əsasən karküzarlıq işləri ilə
bağlı istifadə edilir. Əhali tərəfindən fərdi məqsədlər üçün evlərdə istifadə
edilən kompüterlər cüzi saydadır, ancaq son illər bu tendensiya dəyişməkdədir və
fərdi istifadçilərin sayı daim yüksəlir. Buna səbəb İnternetin istifadəsinin
genişlənməsi və xidmət haqlarının aşağı düşməsidir.
Azərbaycanda İnternet 1995-ci ildən inkişaf
etməkdədir və hal-hazırda istifadəçilərin sayı təxminən 400 min nəfərə
çatmışdır. Təqribən hər 100 nəfərə 5 istifadəçi düşür (ümumdünya göstəricisindən
azdır). Bakı şəhərində və bəzi rayonlarda təxminən 450-dən çox internet-klub
açılmışdır. Onlar əsasən özəl sektor tərəfindən yaradılmışdır, ancaq dövlət
xətti ilə yaradılmış İnternet mərkəzləri şəbəkəsi də mövcuddur. Ölkənin müxtəlif
regionlarında yerləşən 20-dək mərkəzdə əhaliyə İnternetə çıxışla yanaşı,
kompüter biliklərinin öyrədilməsi də həyata keçirilir.
Hal-hazırda Azərbaycanda 22 İnternet
provayderi xidmət göstərir və bunlardan yalnız ikisi dövlət müəssisəsidir.
«Bakİnternet» və «Aztelekomnet» dövlət İnternet provayderlərinin xidməti
nəticəsində respublikanın bütün bölgələrindən İnternet şəbəkəsinə çıxış imkanı
yaradılmışdır.
Sahə üzrə lisenziyalaşdırma yalnız rabitə
xidmətlərinin göstərilməsinə tətbiq edilir. Qanunvericilik bazasının
formalaşdırılması son illərdə sürətlənmişdir və bu illərdə «Elektron imza və
elektron sənəd haqqında», «Poçt rabitəsi haqqında» və «Məlumat toplularının
hüquqi qorunması haqqında», «Elektron ticarət haqqında», «Telekommunikasiya
haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanunları qəbul edilmişdir, «İnformasiya
azadlığı haqqında» və s. qanun layihələri isə hazırlanmışdır.
Azərbaycan hökumətinin BMTİP ilə birgə
«Elektron hökumət» layihəsi çərçivəsində respublikanın bütün bölgələrini əhatə
edəcək «AzDATAKOM» şəbəkəsinin təşkilinə hazırlıq işləri aparılır. Ölkədə həyata
keçirilən NATO-nun Elmi Proqramının «Virtual İpək Yolu» layihəsi ali təhsil
ocaqlarının, ACİ, BMTİP, AzRENA və RİTN-in birgə «AzNet» layihəsi isə orta
məktəblərin İnternetlə əhatə olunmasına imkan yaradacaqdır.
Ölkədə hal-hazırda radio-televiziya
proqramlarının peykdən yayımını təmin edən (TV-UP-Link) peyk rabitə stansiyaları
ilə yanaşı, xarici ölkələrlə rabitənin təşkili, məlumatların ötürülməsi və
qəbulu, İnternet şəbəkələrinin təşkili, daxili korporativ şəbəkələrin
yaradılması məqsədi ilə müxtəlif peyklər üzərindən peyk rabitə kanalları
(daşıyıcılar) vasitəsilə bir neçə peykə işləyən yerüstü stansiyalar qurulub
istismar olunur. Rəqəmli TV hələlik tətbiq olunmur.
Əhaliyə, o cümlədən ölkə xaricində yaşayan
azərbaycanlılara informasiya çatdırmaq üçün televiziya və radionun imkanlarından
istifadə olunur. AzTV televiziya və «Respublika» radio proqramlarının
hal-hazırda iki peyk üzərindən Orta Asiya və Avropa ölkələrinə yayımı təmin
edilmişdir. Hazırda ölkə əhalisinin təxminən 99,8 faizi AzTV proqramını qəbul
etmək imkanına malikdir.
2005-ci il avqustun 29-dan İctimai
Televiziya proqramı yayımlanmağa başlamışdır. Hazırda respublika əhalisinin 60
faizi İctimai Televiziyanın proqramlarını qəbul etmək imkanına malikdir. İctimai
Televiziya ilə yanaşı, özəl və yerli radio-televiziya proqramları, xarici
ölkələrin TV kanalları da respublika ərazisində efir vasitəsilə yayımlanır.
«Lider», «Speys», ANS özəl radio-televiziya proqramlarının yerüstü efir yayımı
ilə yanaşı, peyk vasitəsilə də yayımı təmin edilmişdir. Özəl TV proqramlarına
ölkə əhalisinin təqribən 40-50 faizi baxa bilir.
Qeyd olunmalıdır ki, istismarda olan mövcud
dövlət radio-televiziya yayım verilişlərinin (əsasən, güclü və azgüclü) və orta
dalğa radiovericilərinin böyük hissəsi mənəvi və fiziki cəhətdən köhnəlmiş
olduğundan müasir tələblərə cavab vermir və yeni yayım texnologiyalarından
istifadəyə imkan yaratmır.
Respublikanın poçt bazarında 11 özəl poçt
müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Onların sırasında DHL, Fedex, TNT və s. kimi
dünyada tanınmış poçt operatorları da vardır. Poçt xidmətlərinin göstərilməsi
üzrə əldə olunan ümumi gəlirin 55-60 faizi özəl poçt şirkətlərinin payına düşür.
Ölkə əhalisinin universal poçt xidmətlərindən istifadə imkanı təxminən 70 faiz
təşkil edir.
Mövcud vəziyyətin təhlili aşağıdakı qənaətə
gəlməyə əsas verir:
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində
müəyyən inkişafa baxmayaraq, Azərbaycan bir çox göstəricilərə görə ümumdünya
inkişaf səviyyəsindən hələlik geri qalır;
statistik göstəricilərlə əhalinin rabitə və
informasiya texnologiyalarına artan tələbatının müqayisəsi göstərir ki,
Azərbaycan Respublikasının bu sahədə böyük inkişaf potensialı mövcuddur.
III. Dövlət Proqramının məqsədi
Dövlət Proqramının məqsədi Azərbaycanda
rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafını təmin etmək və bu yolla
ölkənin hərtərəfli tərəqqisi üçün xidmət göstərmək, eyni zamanda İKT-nin
inkişafı üzrə Milli Strategiyanın həyata keçirilməsini təmin etmək, müəyyən
edilmiş məqsədlərə və fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq layihələri
planlaşdırmaq və icra etməkdir.
Bununla əlaqədar aşağıdakı məsələlərin
həlli xüsusi əhəmiyyət kəsb edir:
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsinin
gələcək inkişafı üçün islahatların aparılması və effektiv mexanizmin
formalaşdırılması;
qlobal informasiya fəzasına inteqrasiyanın
genişləndirilməsi;
cəmiyyətin, iqtisadiyyatın, dövlət orqanlarının,
hüquqi və fiziki şəxslərin ümumistifadəli rabitə və informasiya
texnologiyaları şəbəkələrinə qoşulma imkanlarının və onların artan
tələbatının təmin edilməsi;
ölkənin milli informasiya təhlükəsizliyi sisteminin
yaradılması, informasiya fəzasının təhlükəsizliyinin və vətəndaşların
informasiya hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi;
rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafını
təmin etmək üçün normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi;
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində
standartlaşdırmanın, sertifikatlaşdırmanın, radiotezlik və nömrələnmə
ehtiyatlarının tənzimlənməsinin beynəlxalq standartlara uyğun təşkil
edilməsi;
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsinə
investisiyaların cəlb edilməsinə şərait yaradılması və özəl sektorun inkişaf
etdirilməsi;
poçt şəraitinin modernləşdirilməsi və yeni xidmət
növlərinin istifadəyə verilməsi;
yeni texnika və texnologiyalar tətbiq edilməklə,
daha keyfiyyətli radio-televiziya yayımı və peyk rabitəsi xidmətlərinin
göstərilməsi;
innovasiya siyasətinin müəyyənləşdirilməsi və
informasiya cəmiyyətinin qurulmasını təmin edən fundamental və tətbiqi elmi
tədqiqatların aparılması;
təhsil sahəsində müasir texnologiyalardan geniş
istifadə olunması, yüksək ixtisaslı kadrların, o cümlədən informasiya
təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssislərin hazırlığının təmin edilməsi;
sahə üzrə sənayenin inkişafının təmin edilməsi,
yerli istehsalın stimullaşdırılması və onun ixrac potensialının
dəstəklənməsi;
rabitə və informasiya texnologiyaları bazarında
sərbəst və azad rəqabət şəraitinin yaradılması;
dövlət, ictimai və sahə informasiya resurslarının
formalaşdırılması, informasiya sistemlərinin və şəbəkələrinin yaradılması.
IV. Proqramın həyata keçirilməsinin əsas istiqamətləri
Dövlət Proqramında qarşıya qoyulan məqsədə
nail olmaq üçün aparılacaq fəaliyyət aşağıdakı istiqamətlərdə həyata
keçiriləcəkdir:
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində
iqtisadi-struktur islahatlarının aparılması;
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində
modernləşmə və yeni texnologiyaların tətbiqinin həyata keçirilməsi;
informasiya cəmiyyətinə keçid üzrə layihələrin
hazırlanması və həyata keçirilməsi.
4.1. İqtisadi-struktur islahatları
Özəlləşmə, bazarın liberallaşması və
sahənin inkişafına yeni investisiyaların cəlb olunması rabitə və informasiya
texnologiyaları sahəsində inkişafın mühüm amillərindəndir. Bazarda azad və
ədalətli rəqabətin təşkili, münasibətlərin şəffaflığının təmin edilməsi üçün
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində tənzimləmə və təsərrüfat
fəaliyyətinin həyata keçirilməsi səlahiyyətlərinin bölünməsi ilkin addımlardan
biridir. Bununla əlaqədar aşağıdakı tədbirlər nəzərdə tutulur:
Liberallaşma sahəsində
respublikanın telekommunikasiya sahəsində ardıcıl
olaraq özəlləşdirmənin həyata keçirilməsi və idarəetmə mexanizmlərinin
təkmilləşdirilməsi;
rabitə və İT sahəsinə investorların cəlb olunmasına,
yerli istehsal və xidmətlərin inkişafına, xüsusən də onların regionlarda
təşkilinə, həmçinin ixracat potensialının gücləndirilməsinə dair
stimullaşdırıcı tədbirlərin müəyyənləşdirilməsi;
rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsinin
normativ-hüquqi bazasının təkmilləşdirilməsi;
fərdi məlumatlar təhlükəsizliyinin təmin edilməsi
üçün qanunvericilikdə dəyişikliklərin aparılması;
sahə üzrə istehlakçıların hüquqlarının qorunması
üçün qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi;
telekommunikasiya sahəsinə dair siyasət planının
işlənib hazırlanması;
milli innovasiya siyasətində İKT sahəsi üzrə
prioritetlərin müəyyənləşdirilməsi;
sahə üzrə beynəlxalq standartların tətbiqinin
genişləndirilməsi;
informasiya təhlükəsizliyi sahəsində milli
standartların hazırlanması, o cümlədən beynəlxalq standartların (İSO 15408,
İSO 17799 və s.) tətbiqi;
transmissiya şəbəkəsinin telefon operatorlarından
ayrılması;
yerli və xarici investisiyaların cəlb olunması üçün
tədbirlərin görülməsi;
sahədə intellektual və maddi məhsulların yerli
istehsalçılarının dəstəklənməsi;
İKT xidmətlərinin və məhsullarının istehsalının
genişləndirilməsi və ixracının stimullaşdırılması üçün müvafiq mexanizmlərin
hazırlanması.
Tənzimləmə sahəsində
bazarda ədalətli rəqabət mühitinin yaradılması;
operatorlar arasında qarşılıqlı əlaqələrin
standartlaşdırılması;
lisenziyalaşdırma prosedurunun təkmilləşdirilməsi;
radiotezliklərin verilməsi qaydalarının
təkmilləşdirilməsi;
sahə üzrə müstəqil tənzimləyici qurumun yaradılması;
«Son mil problemi»nin həllinin tənzimlənməsi;
nömrə resurslarının və yüksək səviyyəli domen
adlarının tənzimlənməsi.
4.2. Modernləşmə
Azərbaycanda rabitə və informasiya
texnologiyaları sahəsinin inkişafını təmin etmək üçün texniki və texnoloji
cəhətdən modernləşmə, habelə yüksəkixtisaslı mütəxəssislərin hazırlanması
vacibdir.
Bunun üçün aşağıdakı tədbirlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulur:
transmissiya şəbəkəsinin tam rəqəmləşdirilməsi;
kommutasiya şəbəkəsinin tam rəqəmləşdirilməsi;
milli rabitə şəbəkəsinin idarəetmə sisteminin
təkmilləşdirilməsi;
milli informasiya fəzasının təhlükəsizliyinin
beynəlxalq tələblərə uyğun idarəolunma sisteminin yaradılması;
telefon rabitəsinin inkişaf etdirilməsi və kəndlə
şəhər arasındakı fərqlərin aradan qaldırılması;
Azərbaycanın tranzit imkanlarından səmərəli istifadə
edilməsi;
TAE-nin mövcud imkanlarından səmərəli istifadə və
onun inkişaf etdirilməsi;
milli Super Kompüter mərkəzinin yaradılması;
bütün ölkəni əhatə edən «AzDATAKOM» şəbəkəsinin
yaradılması;
işğaldan azad olunmuş regionlarda rabitə
şəbəkələrinin bərpası;
respublikanın bütün ərazisində universal xidmətlərin
təşkili və geniş çeşidli telekommunikasiya xidmətlərinin göstərilməsinin
təmin edilməsi;
sahə üzrə fəaliyyət göstərən müəssisələrdə İSO-9001
standartlarının tətbiqinin təmin edilməsi;
Azərbaycan Respublikasında istehsal və idxal olunan
bütün növ telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları sistemləri
avadanlıqlarının beynəlxalq standartların tələblərinə uyğunluğunun
müəyyənləşdirilməsi üçün milli sertifikatlaşdırma sisteminin elmi-texniki
bazasının yaradılması;
radio-televiziya yayımının texniki cəhətdən
modernləşdirilməsi;
poçt sahəsinin texniki cəhətdən modernləşdirilməsi
və göstərilən xidmətlərin genişləndirilməsi;
təhsil sahəsində yerli İT və kommunikasiya
mütəxəssislərinin hazırlanması üçün yeni strateji proqramın işlənib
hazırlanması;
internet şəbəkəsinin istifadə dairəsinin
genişləndirilməsi;
dövlət idarəetmə orqanları arasında operativ rabitə
şəbəkəsinin inkişafı;
dövlət idarəetmə orqanlarının informasiya mübadiləsi
şəbəkəsinin yaradılması;
dövlət idarəetmə orqanlarının İnternet şəbəkəsinin
xidmətlərindən istifadəsinin təkmilləşdirilməsi;
hər hansı fəlakətdən xilasetmə üçün təcili qəza
xidmətinin rabitə şəbəkəsinin yaradılması («112» xidməti).
Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində
olan rabitə və informasiya texnologiyalarının texniki
modernləşdirilməsi:
abunə və danışıq haqlarının ödənişinin poçt
şöbələrində kompüter şəbəkəsi vasitəsilə yığımının təşkili;
sürətli İnternet kanalının təşkili;
Naxçıvan Muxtar Respublikasının rabitəsinin TAE
fiber-optik kabel magistralı vasitəsilə təşkili;
Dostları ilə paylaş: |