Azərbaycan texniKİ universiteti SƏRBƏst iŞ FƏnn-riyazi analiZ İXTİsas

Y=f(x+q) (2)

funksiyasının qrafikini almaq ücün onu Ox oxu istiqamə- tində q məsafəsi qədər hərəkət etdirmək lazımdır: q olduqda qrafik q məsafəsi qədər sola, q olduqda isə qməsafəsi qədər sağa köçürməlidir.Bu o deməkdir ki, verilmiş y=f(x) funksıyasının qrafiki üzərində olan hər bir M(x,y) nöqtəsini M₀(x-q,y)nöqtəsi ilə əvəz etmək la- zımdır (şəkil 2) .

3. 
   Verilmis y=f(x) funksiyasının qrafikindən
   

Y=mf(x) (3)

Funksiyasının qrafikini almaq ücün Oy oxu istiqa- mətində qrafik dəfə dartılmalıdır : ^{| |} >1 olduqda qrafik m dəfə dartılır (uzanır), ^{| |} 1 olduqda isə m dəfə
sıxılmalıdır (qısaldılmalıdır). Bu məqsədlə verilmis qrafik uzərində olan hər bir M(x,y) nöqtəsini M₀(x,my)nöqtəsi ilə əvəz etmək lazımdır ( şəkil 3)

4. 
   Verilmis y=f(x) funksiyasının qrafikindən
   

y=f(px) (4)

funksiyasının qrafikini almaq ücün verilmiş qrafiki Ox oxu istiqamətində p dəfə dartmaq lazımdır. Bu isə verilmiş

Şəkil 2.

Şəkil 3.
qrafik üzərində olan hər bir M(x,y) nöqtəsini M₀(x/p,y) nöqtəsi ilə əvəz etmək deməkdir (şəkil 4).

Şəkil 4.

| ^|

Funksiyanın verilmə üsulları .Cəbri və Transendent funksiyalar.Hiperbolik funksiyalar

Funksiyanın verilmə üsulları

y=f(x) funksiyası o zaman verilmis,məlum və təyin olunmuş hesab edilir ki:

1. 
   funksiyanın təyin oblastı, yəni x arqumentinin ala bildiyi qiymətlər çoxlugu göstərilsin ;
   
2. 
   x-in hər bir qiymətinə y-in muəyyən bir qiymətini uyğun qoyma qanunu, yəni x vəy arasındakı uyğunluq qa- nunu göstərilsin;
   
3. 
   Funksiya əsasən analtik üsulla, cədvəl şəklində, qrafiki üsulla və proqram vasitəsilə verilir.