Azərbaycan tibb universiteti MÜALİCƏ-profilaktika fakultəSİNİn təDRİs proqrami (I –vi kurs)

Müalicə-profilaktika fakultəsinin I kurs tələbələri üçün

“İngilis dili” fənnindən yaz semestri üzrə məşğələlərin

M Ö V Z U P L A N I

№	Mövzular	Saat
1	“Azərbaycan Respublikasında səhiyyə xidmətinin qayğısı” s. 132. Modal fellərin ekvivalentləri	2
2	Mətn B. “ABŞ-da tibbi xidmət” s. 134. Mətn C. Dialoq s.135 (“ABŞ-da xalq səhiyyə sistemi”)	2
3	“Stasionar Şöbə” s. 139 (“Tibbi təcrübəçi”). Participle I. İndiki Bitmiş zaman forması	2
4	“Xəstəlik tarixçəsi” s. 140 (“Xəstəlik tarixinin yazılması”). İndiki Bitmiş zaman formasının işlədilməsi	2
5	Danışıq mətni “Xəstə müayinəsi” (“Endoskopiya”/“MRM və ultrasəs”)	2
6	Danışıq mətni “U.K. Rentgen” s. 82	2
7	Dərs X. “Poliklinikada” s. 147. “Poliklinik” s. 152 mətninin yazılı tərcüməsi. Keçmiş bitmiş zaman forması	2
8	“Sahə həkimi” s. 149. Keçmiş bitmiş zaman formasının işlədilməsi	2
9	Tibbi mətnin tərcüməsi a) “Cərrahi müalicə” (lech); b) “Sidik analizi” (san,farm); c) “Dişlərin travmatik zədələnməsi” (stom)	2
10	Təkrar	2
11	Dərs XI. “İlk Yardım stansiyası” s. 156. Gələcək bitmiş zaman forması	2
12	“Ambulans (təcili yardım) həkimi” s. 157. Gələcək bitmiş zaman formasınını işlədilməsi	2
13	Mətn C. “Travmatologiyada” s. 158	2
14	Danışıq mətni “I.N.Piroqov” s. 81	2
15	Təkrar	2

Müalicə-profilaktika fakültəsinin I kurs tələbələri üçün

“Latın dili” fənnindən təcrübi məşğələlərin

MÖVZU PLANI

№	Mövzular	Saat
1.	Kursa giriş. Latın əlifbası. Fоnеtika. Fоnеtika. Hеcanın uzunluğu. Vurğu	2
2.	Fеl. Ümumi məlumat. Fеlin indiki zamanı. Məlum və məchul növü. Fеlin əmr və lazım fоrması. «еssе» və «fiеri» fеli.	4
3.	Isim haqqında ümumi məlumat. Isimin I hallanması. «е» ilə bitən yunan mənşəli isimlər. I hallanmaya aid qadın cinsli tеrminеlеmеntlər.	4
4.	Isimin II hallanması.Kişi cinsi.Lеksika.Çalışma Isimin II hallanması.Оrta cins.Lеksika. Çalışma	4
5.	Sifət haqqında ümumi məlumat.Çalışma. Sifətin I və II hallanması. Çalışma. Kеçmiş zaman fеli sifətlər.	4
6.	İsmin III hallanması. Ümumi məlumat Kişi cinsli isimlər. Çalışma. Lеksika.	4
7.	Qadın cinsli isimlər. Çalışma. Lеksika. Оrta cinsli isimlər. Çalışma. Lеksika.	4
8.	2 qrup sifətlər. Indiki zaman fеli sifətlər.	4
9,	Sifətin dərəcələri. Çalışma. Söz önləri. Bağlayıçılar.	4
10.	Zərflər.Əvəzliklər.Saylar. Ismin IV-V hallanması.	4
11.	Isimlə sifətin uzlaşmasına aid çalışma. Kimya nоmеnklaturası.	4
12.	Rеsеpt. Rеsеptin quruluşu. Rеsеptdə işlənən qısa ifadələr.	6
13.	Rеsеptin yazılması. Çalışmalar. Rеsеptin yazılması. Çalışmalar.	6
14.	Rеsеptin yazılması. Çalışmalar. Klinik tеrminоlоgiya.	6
15.	Klinik tеrminоlоgiyaya aid çalışma. 15 həftəlik yеkun məşgələ.	6

Müalicə-profilaktika fakultəsinin I kurs tələbələri üçün

“Tibb tarixi” fənni (18 saat)

Müalicə-profilaktika fakultəsinin I kurs tələbələri üçün

“Tibb tarixi” fənnindən mühazirələrin

M Ö V Z U P L A N I

N	Mövzular	Saat
1	Tibb tarixi elmi, onun yaranma tarixi, dövrlərə bölünməsi, əsas prinsipləri, öyrənilmə mənbələri. İbtidai icma quruluşu dövründə həkimlik elementlərinin yaranması	2
2	Quldarlıq quruluşu dövlətlərində (Misir, Çin, Hindistan, Babilistan, Roma, Yunanstan, Midiya, Atropatena) tibbin yaranması və onun fəlsəfi istiqamətdə inkişafı	2
3	Feodalizm formasiyasında dünya ölkələrində tibbin inkişaf xüsusiyyətləri	2
4	Orta əsrlərdə Azərbaycanda tibbin əsas inkişaf istiqamətləri (Azərbaycanın görkəmli həkim-filosofları)	2
5	Kapitalizmin meydana gəlməsi ərəfəsində - İntibah dövründə - və Kapitalizm dövründə tibbin inkişafı. Müasir dünyada tibbdə mövcud olan problemlər (1991-ci ildən sonra müstəqil Azərbaycan Respublikasında tibb və səhiyyə)	2

Müalicə-profilaktika fakultəsinin I kurs tələbələri üçün

“Tibb tarixi” fənnindən seminar məşğələlərin

M Ö V Z U P L A N I

N	Mövzular	Saat
1	Tibbi tarixşünaslıq elmi və onun problemləri 1. Tibb tarixi müstəqil elm və tədris fənni kimi, onun öyrənilməsinin zəruriliyi və əhəmiyyəti. 2. Tibbin yaranmasına dair müxtəlif tarixi baxışlar. Tibb tarixinin dövrlərə bölünməsi. 3. Tibb tarixinin prinsipləri, öyrənilmə mənbələri və onların ümumdünyəvi əhəmiyyəti. 4. İbtidai icma formasiyasında həkimliyin meydana gəlməsi	2
2	Quldarlıq quruluşu dövlətlərində təbabət 1. Misirdə təbabət. 2. Babilistan, Assuriya, Şumerdə təbabət. 3. Çin və Hindistanda təbabət. 4. Nepal və Tibetdə təbabət. 5. Amerikanın qədim ölkələrində təbabət.	2
3	Quldarlıq quruluşu dövlətlərində təbabət 1. Midiya dövlətində təbabət (Emprik, mistik təbabət, Zədüştün təlimi). 2. Atropatena və ya kiçik Midiyada tibbin yaranması. 3. Yunanstan və Roma dövlətində tibbin, fəlsəfi fikirlərin yaradıcıları olan görkəmli şəxsiyyətlər (Hippokrat, Asklepiad, Tita Lukreretsi Kar, Erazisstrat, Herofil). 4. Aristotelin və Platonun tibbi-fəlsəfi görüşləri. Materializm və idealizm cərəyanlı məktəblər və onların baniləri.	2
4	Feodalizm quruluşu dövründə təbabət 1. Ərəb xilafəti dövlətlərində elm və maarifin inkişaf aspektləri, təbiətşünaslıq və tibbin yaranmasına dair fikirlər – görkəmli zəkalar. 2. Ər-Razi, Əl Fərabi, onların tibbi-fəlsəfi görüşləri. 3. Əl-Biruni, Məhəmməd Əl-Xorezm, Əbu Əli İbn-Sina qədim şərqin görkəmli alimləri və Şərq Sivilizasiyasının yaradıcılarıdırlar. 4. Bizans imperiyasında, Avropada təbabət, və s. 6. Rusiyada təbabət (Kiyev və Moskva dövlətlərində). Xalq və dövlət təbabətin səciyyələndirən xüsusiyyətlər. 7. Əndəlis həkimləri, onların Avropada Aristotelizmin və Qalenizmin yayılmasında xidmətləri	2
5	Orta əsrlərdə Azərbaycanda tibbin inkişafı 1. İsa Ər-Raqinin fəlsəfi-tibbi görüşləri, “Tibb” əsərinin məzmunu 2. Ömər Osman oğlu Kafiyəddin, Əfzələddin Xaqani, Əhvədi Marağalının əsərlərində fəlsəfi-etik və tibbi-bioloji fikirlər 3. Mahmud İbn-İlyas, onun “Tibbi kitab” əsərinin məzmunu. Hübeyş Tiflisinin əsərlərinin məzmunu 4. Nəsrəddin Tusi əsərlərində elmi-fəlsəfi və bioloji fikirlər. “Əxlaqi-Nasir” əsərində gigiyena və tibb haqqında olan fikirlər 5. Nizami Gəncəvi və Məhəmməd Füzulinin əsərlərində təbiətşünaslıq və tibbi problemlər	2
6	İntibah dövründə tibb elmi 1. Elmdə təcrübə metodunun yaranması Frensis Bekon eksperimental tibbin banisidir. 2. Təbabətdə yatrofizik və yatrokimyəvi istiqamət (Rene Dekart, Santorio və Parasels və b). 3. Anatomiyanın inkişafı. Leonardo da Vinçi, Andreas Vezali müasir anatomiyanın baniləridir. 4. Qan dövranının kəşfi (V. Harvey, İbn Ən Nafis və b). 5. Sənaye patologiyası və cərrahiyənin inkişafı	2
7	Kapitalizm dövründə (XIX əsrin I yarısında) tibb elmi 1.Eksperimental metod, onun tibbin inkişafına təsiri (Fransua Majandi, Klod Bernar, İohannes Müller, German Helmholts və digərləri). 2.Nervizm təlimi (İvan Mixayloviç Seçenov, İvan Petroviç Pavlov və b). 3.Mikrobiologiyanın inkişafı (Lui Paster, L. Meçnikov, Robert Kox). 4.Klinik təbabətin (terapiya və cərrahiyə) formalaşması və inkişafı. 5.Profilaktik təbabətin inkişafı (Bernardino Ramassini, İohan Peter Frank, Maks Petenkofer və b). 6.Rusiyada gigiyenik fikirlərin və Sosial gigiyenik görüşlərin yaranması və inkişafı (F.F. Erisman, N.A. Semaşko, Z.P. Solovyov).	2
8	Kapitalizm dövründə (XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində) Azərbaycanda təbabət 1.XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda ictimai-siyasi şərait, onun tibb elminin, səhiyyənin inkişafına təsiri. 2.Həsən bəy Zərdabinin gigiyenik və tibbi-bioloji baxışları. 3.A.N. Kazımbəy ilk azərbaycanlı alim-həkimdir. Onun elmi irsinin mahiyyəti. 4.Azərbaycanda tibbin və səhiyyənin inkişafında rolu olan ilk tibbi kadrları (K.M. Mehmandarov, Əbdül Xaliq Axundov, C.N. Ləmbəranski, M.M. Vəkilov, A.R. Talışinski və b).	4
9	Müasir dövrdə tibbin inkişafı 1.Azərbaycanda tibbi təhsil sisteminin yaranması və onun ölkədə tibbin və səhiyyənin inkişafında rolu. 2.Bakı dövlət universitetinin yaranması və onun ilk azərbaycanlı rektoru, görkəmli həkim, siyasi xadim, səhiyyə təşkilatçısı Tağı Şahbazinin təhsilə verdiyi tövhələr. 3.Dünya şöhrətli Azərbaycan alimlərinin elmi irsi (M.A. Topçubaşov, M.M. Mirqasımov, Umnisə xanım Musabəyova və b). 4.Azərbaycanın tanınmış həkim dövlət xadimləri (N. Nərimanov, Ə.M. Əliyev), onların fəaliyyət sahələri. 5.Azərbaycanda profilaktik və klinik təbabətin yaranması. 6.XX və XXI əsrdə Azərbaycanda yeniləşmiş səhiyyə sistemi. Bu sahədə Ulu öndər H.Ə. Əliyevin səhiyyənin və tibbin inkişafına göstərdiyi qayğılar (sağlamlıq, diaqnostika mərkəzləri, yeni çox profilli xəstəxanaların, poliklinikaların, müalicəxanaların yaradılması və s).	4
10	“Azərbaycan Təbabəti” muzeyində keçirilir 1. Muzeyin tarixi ilə tanışlıq. 2. Muzey materialları ilə tanışlıq	4

Müalicə -profilaktika fakültəsinin I kurs tələbələri üçün

“Bədən tərbiyəsi” fənni (214 saat)

Müalicə -profilaktika fakültəsinin II kurs tələbələri üçün

“İnsan anatomiyası” fənnindən mühazirələrin

MÖVZU PLANI

N	Mövzular	Saat
1	Duyğu orqanları və 12 cüt kəllə sinirləri. Analizator haqqında təlim. Analizatorun tərkibi və onun funksional birliyi. Reseptorlar və onun təsnifatı, görmə, dəhliz-ilbiz orqanlarının funksional anatomiyası. Qoxu və dad orqanları. Dəri-duyğu orqanı. Duyğu orqanlarının yaş xüsusiyyətləri	2
2	Ürək qan-damar sisteminin ümumi icmalı. Onun inkişafı. Qan dövranları (yumurta sarısı, cift, böyük və kiçik qan dövranları)	2
3	Qan damarlarının ümumi anatomiyası. Arteriyaların, venaların və kapillyarların quruluşu. Anastomozlar. Yerli qan dövranı: mikrosirkulyasiya. Kollateral qan cərəyanı. Damarların yerləşməsi və gedişinin qanunauyğunluğu və şaxələnməsi. Damar torları və kələfləri. Venoz ciblər	2
4	Ürək: inkişafı, quruluşu, topoqrafiyası və funksional anatomiyası, yaş xüsusiyyətləri	2
5	Başın, gövdənin və ətrafların damar və sinirlərinin (kələflərin) xüsusiyyətləri, topoqrafiyası və funksional anatomiyası	2
6	Limfa sisteminin funksional anatomiyası	2
7	Vegetativ sinir sisteminin funksional anatomiyası	2

Müalicə -profilaktika fakültəsinin II kurs tələbələri üçün

“İnsan anatomiyası” fənnindən təcrübi məşğələlərin

MÖVZU PLANI

N	Mövzular	Saat
1	Duyğu orqanları və 12 cüt kəllə sinirləri. Qoxu orqanı. Qoxu sinirləri	4
2	Görmə orqanı, göz almasının quruluşu. Görmə siniri, görmə yolu	4
3	Gözün köməkçi aparatı. III, IV və VI cüt kəllə sinirləri	4
4	Dəhliz-ilbiz orqanı, xarici və orta qulaq	4
5	Dəhliz-ilbiz orqanı. Daxili qulaq. VIII cüt kəllə siniri, eşitmə və müvazinət analizatorlarının aparıcı yolu	4
6	Dad orqanı, yaş xüsusiyyətləri. VII-IX cüt kəllə sinirləri, dad analizatorunun aparıcı yolu	2
7	Dəri və onun törəmələri. Süd vəziləri	2
8	V cüt kəllə siniri	2
9	X, XI, XII cüt sinirlər	2
10	Ürək və ürək kisəsinin quruluşu. Ürəyin qidalanması və innervasiyası, yaş xüsusiyyətləri	4
11	Ürəyin topoqrafiyası, hüdudları və qapaqlarının döş qəfəsinin ön divarına proyeksiyası, yaş xüsusiyyətləri	4
12	Duyğu orqanları, 12 cüt kəllə siniri və ürək preparatının hazırlanması və preparatlarının qəbulu	2
13	Qan-damar sistemi haqqında ümumi məlumat	2
14	Aorta və onun hissələri. Qalxan aorta və aorta qövsü	2
15	Ümumi və xarici yuxu arteriyaları	2
16	Daxili yuxu arteriyaları. Böyük beynin arterial dövranı	2
17	Körpücükaltı arteriya	2
18	Baş beyin venaları, beynin sərt qişasının venoz cibləri, başdan və boyundan venoz qanın axma yolları. Yuxarı boş vena	2
19	Onurğa beyni sinirlərinin arxa və ön şaxələri, kələflər. Boyun kələfi və onun şaxələri	2
20	Yuxarı ətrafın arteriya və venaları	2
21	Bazu kələfi, qısa və uzun şaxələri	2
22	Döş aortası, parietal və visseral şaxələri. Tək və yarımtək venalar. Qabırğaarası sinirlər	2
23	Qarın aortasının parietal və visseral şaxələri	2
24	Ümumi, xarici və daxili qalça arteriyaları və venaları	2
25	Aşağı boş vena və qapı venası	2
26	Aşağı ətrafın arteriya və venaları	2
27	Bel kələfinin şaxələri, innervasiya zonası	2
28	Oma kələfinin uzun və qısa şaxələri, aşağı ətrafın innervasiyası	2
29	Limfa sistemi	2
30	Vegetativ sinir sistemi	2

Müalicə-profilaktika fakültəsinin II kurs tələbələri üçün

“Histologiya, embriologiya və sitologiya” fənnindən payız semestri üzrə mühazirələrin

M Ö V Z U P L A N I

№