Azərbaycan
Yüklə 1,2 Mb.
|
| 3. CAVAD XAN
Cavad xan Gəncəyə hücum hazırlandığından xəbərdar idi. Ona görə də hazırlıq görürdü. Yollara nəzarətçilər qoymuşdu. Ermənləri ruslara kömək göstərdikləri və cəsusluq etdikləri üçün sərhəddən uzaqlaşdırmışdı. Cavad xan rus qoşunlarının bir qisminin Dağıstana cəlb olunduğunu bilirdi. O, vaxtdan istifadə edib Fətəli şaha məktub yazdı və ondan kömək istədi. Şah isə bu işi boyunundan atdı. Qazah ağalarına fərman göndərdi ki, Cavad xana kömək etsinlər. Rus qoşunlarının baş komandanı general Sisianovun gözlədiyi polklar gəlib çıxdı. Gəncə üzərinə yürüş başlandı. Sisianov Cavad xana gah hədələyici, gah da təhqirədici məktublar yazır, ondan Gəncəni təslim etməyi tələb edirdi. Cavad xan məktublarının birində bu hədə-qorxuya belə cavab vermişdi: “Əgər müharibə etmək fikrin varsa, mən hazıram. Əgər sən öz toplarınla öyünürsənsə, mənim toplarım onlardan əskik deyil. Deyirsən ki, şərtini qəbul etməsəm, məni bədbəxtlik gözləyir. Məncə, bədbəxtlik səni gözləyir ki, Peterburqan bura çəkib gətirib”. Cavad xan düşmənin çox gülcü olduğunu bilirdi. Ona görə də Gəncə qalasına çəkiliib müdafiə olunmaq barədə əmr vermişdi. Dekabr ayının əvvəlində şəhər mühasirəyə alındı. Sisianovun yazdığı məktublar heç bir nəticə verməmişdi. Şəhər hər tərəfdən toplardan atəşə tutulurdu. Rus qoşunu içərisində ikan şahidlərdən biri yazırdı: “Su boruları insan cəsədləri ilə dilmuşdu. Şəhər sakinləri məcbur olub bu sudan içirdilər. Xəstəlik tüğyan edirdi. Hava boğucu idi. Buna baxmayaraq, Cavad xan təslim olmurdu”. Sisianov Cavav xana belə bir xəbər göndərdi: - Mən şəhəri alacağam. Səni biabrırcasına edam edəcəyəm. Cavabında xan dedi: - Sən mənim yalnız meyidimi divarın üstündə tapa bilərsən. Bir ay çəkən mühasirə heç bir nəticə vermədi. Nəhayət, Sisianov hərbi şuranı yığıb qəti və amansız hücüm planı hazırladı. Hücüm başlandı. Şəhər əhalisi daşla, yay-oxla müdafiə olunurdu. Qanlı döyüşlərdən sonra rus əsgərləri qalanı zəbt etdilər.Cavad xan həlak oldu. Oğlu Hüseynqulu xan da öldürüldü. Qoşun şəhərə daxil oldu. Günortayacan, ümumiyyətlə, yadellilər 8585 kişini və 8639 qadını əsir götürdülər. Qala alından sonra şəhər sakinlərindən 3700 nəfər qətlə yetirildi. Gəncə xanlığı belə ləğv olundu. Lüğət nəzarətçi – надзиратель, надзирательство cəsusluq – шпионство sərhəd – граница fərman – указ baş komandan – главнокомандующий yürüş – наступление, поход hədələyici – угрожающий təhqiredici – оскорбительный, унизительный hədə-qorxu – угроза, запугивание bədbəxtlik – несчастье, бедствие müdafiə - оборона mühasirə - окружение atəş – огонь cəsəd – труп sakin – житель tüğyan etmək – возмутиться biabırcasına – позорно, постыдно edam etmək – казнить meyid – мертвец, останки hərbi şura – военный совет yay-ox – лук-стрела həlak olmaq – погибнуть.
Tapşırıq 53. Suallara cavab verin: - Cavad xan hansı hazırlıq işlərini apardı? - O, Fətəli şaha nə barədə yazmışdı? - Cavad xan Sisianova cavab məktubunda nə yazmışdı? - Gəncə mühasirə olunarkən əhalinin vəziyyəti necə idi? - Rus qoşununun Gəncə üzərinə hücumu necə baça çatdı?
Cəsusluq, yürüş, müdafiə, mühasirə, sakin, səfər, bina, küçə. Tapşırıq 55. Söz birləşmələrini oxuyun və tərcümə edin. dostun – sözü, qayğısı, fikri düşmənin – sözü, hiyləsi, fikri
Müharibə fikri, rus qoşunu, Qazah ağaları, Gəncə qalası, insan cəsədləri, şəhər sakinləri, hərbi sakinləri, hərbi şura, amansız hücm, Gəncə əhli, Gəncə xanlığı. Tapşırıq 57. Oxuyun, cümlədə işlədin. Sərhəddən uzaqlaşdırmaq, kömək istəmək, tələb etmək, cavab vermək, çəkib gətirmək, əmr vermək, mühasirəyə almaq, təslim olmaq, edam etmək, həlak olmaq. Tapşırıq 58. Oxuyun, tərcümə edin. 1. Cavad xan Gəncəyə hücum hazırandığından xəbərdar idi. 2. Sisianov Cavad xana gah hədələyici, gah da təhqiredici məktublar yazırdı. 3. Cavad xan düşmənin çox gülcü olduğunu bilirdi. Tapşırıq 59. Suallara yazılı cavab verin. 1.Cavad xan rus qoşunlarının hücum xəbərini eşidib hansı hazırlıq işlərini aparmışdı? 2.Cavad xanın məğlub olmasına səbəb nə oldu? Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|