Azərbaycanda müƏLLİMLƏRİn təKMİLLƏŞDİRİLMƏSİNİn və MƏKTƏBDƏ TƏLİm təCRÜBƏSİNİN ÖYRƏNİLMƏSİ XXI əSRƏ doğRU

Biz əldə olunmuş nəticələri təhlil edərkən əvvəlcə ibtidai səviy-yəni, sonra isə orta səviyyəni nəzərə aldıq. ibtidai təhsil səviyyəsində 1-3 qiymətləndirmə üzrə reytinq 1.0-dan 2.2-yə qədər idi. Bu, bir daha göstərdi ki, çox az müəllimlər yüksək idraki səviyyəyə və fəal öyrənmə metodlarına əsaslanırdılar (2-ci cədvələ bax). Azərbaycan dili və ədəbiyyatı, ingilis dili müıllimləri Azərbaycanda təhsil islahatlarında nəzərdə tutulan məsələlərin həcminə daha çox fikir verirdilər. başqa fənn müəllimlərindən fərqli olaraq, dərsləri maraqlı təşkil edirdilər.
"N" göstərilmiş səviyyədə müşahidə ele-
mentlərinin aparıldığı siniflərin sayıdır.
İbtidai məktəb N = 47

Orta məktəb N = 152

Cəmi N = 199

Yazı dərsləri	Yazılı tapşırıqlar çox az olur və formaya yönəlir.	Yazılı tapşırıqlar tez-tez məntiqi düşüncədən doğur.	Yazıl tapşırıqlar məntiqi düsüncə fəaliyyəti ilə bağ-lidır; diqqət məzmuna və din-ləyiciyə yönəlir.
İbtidai məktəb	18	1 1	0	1.3
Orta məktəb	74	19	2	1.1
Cəmi	92	30	2	1.2

Avropa Liseyindəki kompüter proqramları tədris edən müəllimlər də müsbət nəticələr əldə etdilər. Azərbaycan dili və ədəbiyyatı, riya-ziyyat müəllimləri arasında yazılı tapşırıqların verilməsi və oxunun təşkili basqa müəllimlərə nisbətən fəal düşüncəyə əsaslanırdı. Həmin sahələr üzrə işləyən müəllimlərin sayı çox az idi.

100

Alan N. KROFORD

Cədvəl 2

Siniflərin fənlər üzrə müşahidəsi:

ibtidai məktəb

Müşahidə elementləri	Səviyyə 1	Səviyyə 2	Səviyyə 3	Orta qiymət
Sualların məntiqiliyi I	Əsasən təkrar və yada-salma tipli suallar soruşur, əzbərləməyə dü-zəlişə daha cox fikir verilir.	Əksər dərslərdə anlama səviyyəli suallar işlədilməyə başlanır.	Blumin taksono-miyasının bütün səviyyələrində müntəzəm olaraq suallar vcrir: əksər suallar cavab tələb edən və məntiqidir.
Azərbaycan dili	6	6	0	1.5
Ingilis dili	2	0	0	1.0
Riyaziyyat	9	0	0	1.0
Oxu	8	0	0	1.0
Rusdili	11	1	0	1.0
Başqaları	2	1	0	1.3
Şagirdlərin ca- vablarını nizamlamaq	Düzgün ca-vabın əzbər söylənməsini tələb edir.	Alternativ cavabları qəbul edir, düşüncə qabiliyyətini qiymətləndirir və həvəsləndirir.	Geniş-müxtəlif cavabları bəyənir (doğru və səhv cavabları).
Azərbaycan dili	12	0	0	1.0
Ingilis dili	1	1	0	1.5
Riyaziyyat	8	1	0	1.0
Oxu	8	0	0	1.0
Rus dili	1 1	1	0	1.0
Başqaları	2	1	0	1.3
Çoxlu məlumatlar vcrir.	Az məlumat, faktlar vcrir, adətən dərslik çərçivəsində.	Hərdənbir əlavə məlumat vcrir.	Tcz-tcz əlavə məlumatlar vcrir və hərdənbir şa-girdləri əlavə məlumatlar vcr-məyə ruhlandırır.	•
Azərbaycan dili	8	4	0	1.3
Ingilis dili	2	0	0	1.0