Azяrbaycan respublиkasi tяhsиl nazиrlиyи

II fəsil. Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilən ərzaq malların keyfiyyəti və təhlükəsizliyinin təmin olunmasının müasir vəziyyəti.
2.1. Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin Mərkəzi Laboratiyası ölkə ərazisinə gətirilən ərzaq mallarının keyfiyyəti və təhlükəsizliyini müəyyən edən qurum kimi.
Gömrük orqanları ekspertiza qida məhsulları QOST dövlət standartına əsaslanır. Bu standart, MDB-nin iqtisadiyyatın bütün sahələrində və müəssisələrində istifadə məcburi sənəddir.

Azərbaycan Respublikası gömrük, inzibati, cinayət-prosessual, mülki-prosessual və iqtisadiyyat məhkəməsi qanunvericiliyi tələblərinə müvafiq, Azərbaycan Respublikası Dövlət gömrük komitəsinin Mərkəzi laboratoriyasında və təşkil olunacaq laboratoriyalarda gömrük ekspertizasının şərtləri və qaydaları bu set təlimat.

Gömrük ekspertizası prosesində sonra, müəyyən məsələlərin üçün icazə verilir:

 Mal xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasına uyğun malın kodunun müəyyənləşdirilməsi;

 üçün mənşə ölkəsinin təyin edilməsi;

 malların gömrük dəyərinin müəyyən edilməsi;

 malların, o cümlədən emal quraşdırma sonra, identifləşdirilməsi (identifikasiyası);

 malların tərkibi, fiziki və kimyəvi strukturunun təyini;

 malın çeşidi, növləri və növ anlayışlar;

 malların istehsal texnologiyası;

 məhsul istehsalının xammal, müəyyən edilməsi;

 xammal və digər malların emalı qaydalarının çıxımı malın (hasilat həcmi) müəyyən edilməsi;

 malların narkotik, güclü təsir ilə токсiческiмi, zəhərli maddələrlə, qrup mənsubiyyətinin anlayışlar;

 malların ekoloji və istismar təhlükəsizliyinin, müəyyən etmək;

 malların Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin, xalqların, incəsənət, tarixi və arxeoloji varidatına mənsubiyyətinin anlayışlar;

 xüsusi tədqiqat metodu və bilik tələb edən digər məsələlər.

Bununla əlaqədar gömrük laboratoriyaları aşağıdakı növ gömrük ekspertizaları çıxarır:

 sinifləşdirmə;

 materialşünaslıq;

 identifləşdirmə (identifikasiyası);

 kimyəvi maddələr;

 seçmə və çeşidlənməsi;

texnologiya;

 əmtəəşünaslıq;

 incəsənətşünaslıq və s.

Gömrük laboratoriyası, gömrük ekspertizaları gömrük orqanlarının Azərbaycan Respublikasının digər hüquq-mühafizə orqanları aradan qaldırılması üzrə gömrük qaydalarının pozulması, третейскiе məhkəmələr mübahisələri həll mülki və cinayət işlərinə, habelə Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları tərəfindən gömrük rəsmiləşdirilməsi və gömrük nəzarəti, habelə digər dövlət orqanlarının, müəssisə, təşkilat, sahibkar və vətəndaşların bağlı çağırışı ilə aparıla bilər.

Azərbaycan Respublikası gömrük orqanları adından imtahanları, pulsuz, Azərbaycan Respublikasının Dövlət gömrük Komitəsi tərəfindən ayrılmış vəsait hesabına həyata keçirilir. Digər hüquq-mühafizə orqanlarının qərarlarının, dövlət orqanlarının, müəssisə, təşkilat, sahibkar və vətəndaşların çərçivəsində təşkil gömrük ekspertizasının haqqı həmin şəxslər.

Ekspertizaları gömrük baxışı sahəsində müvafiq hazırlıq və attestasiyanın nəticələri, gömrük ekspertizasının aparılması səlahiyyətləri sistemində ali və ya orta ixtisas təhsili laboratoriya əməkdaşları (mütəxəssis) söndürüldükdə bilər.

Sertifikatlaşdırma qayda və intizam məsuliyyəti laboratoriya, personalın attestasiyası haqqında təlimat müəyyən edilir. Mütəxəssislər seçir, onların tərkibinin təsdiqi və fəaliyyət Mərkəzi laboratoriyanın rəhbəri. Mərkəzi laboratoriya şöbəsinin rəisi peşə istiqamətləndirmə, müvafiq olaraq ekspert kimi çıxış edə bilər. Gömrük laboratoriyası laboratoriyanın əməkdaşları gömrük ekspertizalarını az texnika gətirib çıxara bilər. Belə mütəxəssislərin seçilməsi, say həddi tərkibinin təsdiqi və fəaliyyətinin Mərkəzi və laboratoriya müdiri tərəfindən həyata keçirilir. Kənar əməkdaşların ekspert kimi tədbirlərdə, bu Qanunla müəyyən edilmiş. Belə ki, mütəxəssislər bir laboratoriya işçilərinin, eləcə də analoji imtahan zamanı ekspert öhdəliyin icrası görə mükafatlandırma və ekspertizanın aparılması üçün tələb olunan xərcləri qarşılamaq qaydada və həddə, Apple hüququna malikdir.

Gömrük ekspertizaları, bir qayda olaraq, Azərbaycan Respublikasının dövlət gömrük Komitəsi həyata keçirilir laboratoriyalarda. Bəzi hallarda laboratoriya və digər orqanların icazəsi ilə gömrük ekspertizaları başqa orqanların bu tipli laboratoriyalar keçirilə bilər.

Məhsullar ayrı-ayrılıqda tədqiqat sahəsində almaq lazımdır rəy mərkəzi laboratoriya (struktur bölməsi) icazəsi ilə mütəxəssislər laboratoriya tədqiqatları digər mütəxəssislər, sənaye və elmi-tədqiqat institutlarının laboratoriyalarında apara bilər.

Ekspertizanın prosedurları olan ekspert öhdəliklərin olan безответственнымi və cinayət məsuliyyətinə cəlbolunmayan gömrük laboratoriyası, işçilərin intizam məsuliyyətinə cəlb edilə bilər.

Gömrük ekspertizası əsas obyekti gömrük sərhədindən keçirilən mallar və mal, gömrük və digər sənədlərlə məlumat. Ekspert tədqiqat prosesi ilkin material kimi gömrük qaydalarının pozulması şübhəli və cinayətkar şəxslərin və şahidlərin izahat və təlimatlar, cinayət işləri üzrə şübhəli və günahkar, kim informasiyanı digər materiallardan, sənədlərin təftiş aktlarındakı faktlar, eləcə də ekspertlərin rəylərindən istifadə edilə bilər.

Mərkəzi laboratoriya, bir qayda olaraq, mürəkkəb gömrük ekspertizaları və Azərbaycan Respublikası gömrük və digər hüquq-mühafizə orqanlarının, digər laboratoriyaları, ekspertlər rəy veriblər, düzgünlüyü və əsaslandırılması (TEO) iştirakı ilə təkrar ekspertizaları aparır.

Gömrük komitəsinin, regional laboratoriyalar, onlar keçirilir imtahanları uçotunu aparır və Mərkəzi laboratoriyanın aylıq və illik hesabat verir.

Gömrük yoxlanması keçirilməsində mərhələsində orqanlarına təqdim edilməlidir:

 ekspertizanın təyin edilməsi qərarı (sərəncamı, əmri) (çox obyektli və çox epizodlu təcrübə, ayrı-ayrı obyektləri və səhnələri, məhsul qrupları, ayrı-ayrı şəxslər və s. təyin edilə bilər);

 malın nümunəsi və ya nümunələri və sənədlər (obyektlərin ekspertizasının);

Uyğun halda, digər materiallar da göndərilə bilər:

sənədlər  aktında yoxlama;

 sübut əlavə, qeyri-rəsmi sənədlər;

 ekspert rəylərinin (sorğu nəticələri);

 gömrük ekspertizasının aid olan mövzu ilə bağlı məlumatları uyğun olaraq, protokolları və digər materialları sorğu edir.

Müayinə üçün təyin qərar (əmr və ya təyinatda) aşağıdakı məlumatlar daxil olmalıdır:

qərar  (əmr və ya təyinatın) olduğu tarixi və yeri;

qərar  (vəzifə və ya təyin edilməsi) layihələr və ya təklif edən şəxsin adı və vəzifəsi;

 ekspertizanı göstərir orqanın adı;

 ekspertiza, gömrük qaydalarının pozulması haqqında, cinayət və ya mülki işin yoxdur.;

 gömrük ekspertizasının təyin edilməsi üçün əsas;

 ekspertizanın aparılması həvalə olunmuşdu adı laboratoriya (laboratoriyası, ekspert və ya digər biznes iddia edir ki, iki və ya daha çox ekspertlər, ekspertiza keçirilməsini təyin etmək, lazım gəldikdə, bu halda, qərar, əmr və ya təyinatda ekspertlər komissiyasının fəaliyyətinin təşkili ilə bağlı olan ekspert təşkilatın tapşırılıb ekspert tədqiqatı obyektlərinin işə aid və digər materiallar olan təşkilatlar təchizatı göstərilməlidir. İmtahan məqsədi qərar (tapşırıq və ya qol) göstərilən halda bu təşkilatlarda göndərilməlidir bir-birinə);

 təqdim ekspertizaya obyektləri və digər materiallar qablaşdırılmalı nömrələnməli və möhürlənməlidir.

Yuxarıda göstərilən materiallar üçün əlavə və ya təkrar ekspertizanın təyin olunmalıdır əvvəlki gömrük ekspertizasının mərhələsində bütün əlavələri ilə birlikdə rəyi, yaxud rəy verməyə, imkan verir ki, bu məlumat olan şəxslərin əlavə materiallar təqdim olunmalıdır.

Gömrük yoxlanması keçirilməsində mərhələsində təqdim prosessual qanunvericiliyin və bu Təlimatın tələblərinin pozulması, əgər laboratoriya və ya onun struktur bölməsinin rəhbəri bir gün ekspertizanı olan şəxs təyin edir, yaxud gömrük orqanına məlumat verməlidir.

Ekspertizanı təyin edən şəxs ölçmək islah görməsə, laboratoriya və ya onun struktur bölməsinin rəhbəri bir ay sonra təqdim olunmuş materiallar göndərilmir yerinə ekspert rəyi təchizatı olmaması imkanlar görə məlumat üçün birlikdə geri almaq hüququna malikdir. Nöqsanlar əlavə material məhv etmək mümkün deyil, bu maddi çatışmazlıqlar, qeyd olunan məktubda xidmət qayıtmaq birlikdə.

Laboratoriya müdiri ekspertizanı yüksək elmi və texniki səviyyədə, qanunvericilik, ekspert tənzimləyən təlimat fəaliyyəti və tövsiyələri əsasında tələblərinin müəyyən edilmiş müddətdə, onların həyata keçirilməsi üçün məsuliyyət daşıyır.

Laboratoriya rəhbəri ekspertizanın orqanının sədri kimi orqanının gömrük, inzibati, cinayət-prosessual, Mülki-prosessual, təsərrüfat məhkəməsinin qanunvericilikləri rəhbərliyi və Azərbaycan Respublikası dövlət gömrük Komitəsi kit təlimatlar.

Azərbaycan Respublikasının gömrük orqanları, ekspertizanın təyin və həyata keçirilməsi bir sıra laboratoriya və ya struktur bölmələrinin rəhbərinin ərzində 20 gün müddət müəyyən edilir. İmtahan materialları işin ilkin oxuduqdan sonra müəyyən edilir. Tanışlıq 5 gündən çox olmamalıdır. Ekspertizanın 20 gün ərzində çatmadıqda, laboratoriya müdiri ekspertizanı müəyyən gömrük orqanının xəbərdarlıq və razılıq əlavə vaxt müəyyən edir.

Ekspertizanı aparmaq üçün əlavə materiallar tələb əgər, ekspertizanın aparılması müddəti bu materialların göndərilməsi üçün təqdim edilən informasiya əsasında materialların alındığı gündən və ya materialların imtina göndəriş daxil olduğu tarixdən təyin edilir.

Digər hüquq mühafizə orqanları, ekspertiza, gömrük orqanları, təcrübə, həyat azaldılmadan materialların laboratoriya şəraitində daxil olduğu bu ardıcıllıqla uyğun olaraq görülmüş. Digər hüquq-mühafizə orqanlarının, ekspertizası və ekspertizası, materialların ilkin tanışlıq termini hüquq-mühafizə orqanları ilə laboratoriyalar, o cümlədən müqavilənin olmaması, gömrük orqanları təyin olunmalıdır dövründə imtahan sessiyasının müəyyən edilir. Digər dövlət orqanlarının, müəssisə və təşkilatların, vətəndaşların müraciəti əsasında planlı müayinə, gömrük orqanlarının və digər hüquq-mühafizə orqanlarının, ekspertizanın Müddəti keçirdiyi azaldılmadan.

Ekspert rəyi üç hissədən ibarət olmalıdır:

 giriş hissəsi;

 tədqiqat hissəsi;

 nəticəsidir.

Məsələləri üzrə ekspert ekspertiza təyin qaydada (təyinatda) sadalanan formada olmalıdır, və bu formada yol verilmir. Onların доработка, lazım olarsa, ekspert ekspertizanı təyin edən şəxs olmalıdır ki, tətbiq səlahiyyətlərini uyğun olaraq qarşıya qoyulan vəzifə kimi başa düşürük ki, Qeyd olunmalıdır. Suallara ekspert bilik sahələri çıxışı və onun xüsusi bilik, bacarıq və qabiliyyət tələb bağlanması üçün. Ekspert tədqiqatları daha uyğun proseduru həyata keçirmək üçün bu məsələlər, yenə qruplaşdıra bilər. Əgər bir məsələ barədə ekspert təşəbbüs olacaqdır, çox məşhur, giriş hissəsində göstərilməlidir.

Təkrar və ya əlavə ekspertiza giriş hissəsində ilkin ekspertizanın kim tərəfindən və harada araşdırma nəticələri, nəticə verilmiş nömrəsi və tarixi, ekspert, əvvəl yenidən nəzərdən irəli gələn məsələləri mərhələsində доследственной yoxlamanın nəticələri, habelə təkrar və ya əlavə ekspertiza təyin etmək məqsədləri göstərilməklə bildirir. Kompleks və ya Komisyon ekspertiza səsvermə zamanı giriş hissəsində aparıcı ekspertin familiyası və ekspertizanın hazırlıq mərhələsində deyil göstərilir.Əgər ekspertiza bir neçə laboratoriya üçün aparılarsa, rəyin giriş hissəsi adları laboratoriyalarının.

Hərtərəfli müayinə ümumiyyətlə, problemin həllində xüsusi əhəmiyyətə üçün ayrıca baxılması əsas rol oynadıqda rəyin giriş hissəsini bu imtahan, nəticələri göstərilir.

Araşdırma rəy hissəsi tədqiqat prosesi və onun nəticələri, eləcə də təcrübə və elmi izahlar.

Ekspert tədqiqat edilən hər bir tədqiqat sual hissəsində ayrıca bir bölmə eyni olmalıdır. Digər tərəfdən, bununla bağlı iki və ya daha çox sual, eyni zamanda, tədqiqatlar, əgər onların tədqiqatlar üzrə.Araşdırma aparılan bir sıra detalları təqdim olunmuş və bu suala cavab vermək olmaz, onun səbəbləri, - deyə ekspert bəyan edib. Əlavə müayinə zaman əvvəlki müayinələrin nəticələrini istifadə məlumatlar göstərilməlidir. Araşdırma rəy hissəsi təkrar ekspertizanın əvvəlki müayinələrin nəticələrini kənaraçıxmaların səbəblərə görə (tədqiqat metodikasından digər sabit kəmiyyətlərdən istifadə etmək üçün hesablaşmalarda, səhvlər və s.). göstərilməlidir.

Bir sıra ekspertlər keçirdik bağlanması kompleks ekspertiza tədqiqatları, hər bir ekspert, adları göstərilməklə nəticələr ayrı-ayrı bölmələrdə verilə bilər. Tədqiqat nəticələrinə görə həmin tədqiqatı aparan ekspertin imzası ilə, aralıq nəticələri ola bilər. Ekspert Komitəsinin üçün yekun müzakirələr və обобщiлi nəticələri birgə tədqiqatların sintezləşdirici bölməsində qeyd. Burada ümumi nəticə əsaslandırılması da göstərilməlidir.

Rəyin giriş hissəsində məsələlərin ardıcıllığı tədqiqatlarının nəticələrinə müvafiq olaraq cavab ola bilər. Hər sual üçün uyğun cavablar olmalıdır, ya da daha çox səbəbi müəyyən deyil.

Nəticədə müəyyən tədqiqat, amma icazə qarşısında ekspertlər qrupu tərəfindən, harada baxılırdı məsələləri nəticələri haqqında qərarlar rəyi sonunda qeyd etmək lazımdır. Nəticələr aydın yazılmalıdır, və müddəalar yol verilməməlidir. Müstəsna hallarda tədqiqatın nəticələri hissəsində verilən nəticələrin izahına əsaslanaraq geniş olar.

Kompleks ekspertiza keçirilir, zaman Ümumi nəticə (nəticələr) ekspertizanı aparan və ümumi qərar aşağıdakı ekspertlərin abunə olun. Əgər qərar ekspertlərin gələ bilər, Ümumi nəticə ayrıca müstəqil nəticələri tərtib edirlər. Hər ekspertlər Komitəsi və digər iştirakçılarının razı ola bilməməsinin səbəbləri əsaslandırılmalıdır. Sərbəst iнтерпретiруə nəticələri zamanı ekspert komissiyasının digər üzvləri əldə edilən nəticələr, əsaslandırılmış şəkildə istifadə edilə bilər.

Ekspert olunmasını profilaktik xarakterli hadisələr, fikirlər, araşdırmalar baxımından, gömrük qaydalarının pozulmasının aradan qaldırılması üzrə təkliflər və onun giriş qeydləri. Rəy ekspertizanı aparan ekspert laboratoriya imzaladıq ilə təsdiq edilmiş çap, ekspertizanı təyin edən şəxs üçün və mərkəzin üçün laboratoriya göndərilir.

Komisyon yoxlama zamanı rəy istifadəçi 3.12 bəndinin tələblərinə əsasən zamanı kompleks müayinə və Azərbaycan Respublikasının məhkəmə-ekspert müəssisələrinin davamlı ekspertizalarının səlahiyyət təşkili üzrə istifadəçilərin tələbləri əsasında təsdiqləyib.

Nəticə cədvəl, qrafik və s. beləliklə, əlavələr, əgər onlar da ekspert imza edilir və laboratoriya çap. Baxış ərizə nömrəsi və tarixi göstərilməlidir.

Rəyini və ona iki nüsxədə hazırlanmış, biri ekspertizanı təyin edən şəxs, heç bir laboratoriya xilas olmalıdır. Komissiyasının və ya kompleks ekspertiza aparıldıqda rəy ekspertizanı təyin edən şəxs və mütəxəssislər, icraatda iştirak edən laboratoriyalara göndərilməsi, lazımi nüsxədə hazırlanıb.

Tədqiqatlar bürosu məhkəmə ekspertizasında davranış və ya gömrük qaydalarının pozulması işinə gömrük orqanları ilə iş zaman rəylərindən bu bölmədə göstərilən qaydalara uyğun olaraq hazırlanır, sonra müzakirə və məhkəməyə və ya gömrük qaydalarının pozulması işinə işi ilə şəxsə göndərilir.

Əgər tədqiqat məhkəmə ekspertizasında və ya gömrük qaydalarının pozulması işinə gömrük orqanları ilə və eyni suallar və eyni nəticələr, ekspert, əvvəllər olduğu kimi, saxlanılması aparılarsa, rəy müstəqil əvvəlki araşdırma nəticələri əsasında tərtib.

Araşdırma, məhkəmə-tibbi və ya gömrük pozulması, müalicə işi gömrük orqanında aparılarsa, hazırlayıb surəti ekspertizanın rəyi, müəyyən qərar və ya təyinatın surəti ilə birlikdə göndərdik Mərkəzi laboratoriya.

Fikir yaxınları məlumat (qanun) imza ekspert, laboratoriya, möhürü ilə təsdiqlənmiş surəti müdiri vəzifələrində işləmişdir. laboratoriya ekspertizanı müəyyən göndərilir bir nüsxədə isə laboratoriyada saxlanılır.

Əgər belə bir məlumat (akt) və gömrük qaydalarının pozulması haqqında iş gömrük orqanlarında ekspertizanın aparılması və ya məhkəmə təhqiqatı mərhələsindədir tərtibi, əgər rəyi iki nüsxədən ibarət tərtib edilir və EA imzalandı və bir nüsxəsi üçün məhkəmənin, bir nüsxəsi verilir laboratoriya.

Ekspert olan tədqiqat obyekti əşyaların və sənədlərin (nümunəsi və ya nümunələri seriyası) qablaşdırılır və запечатываютсə beləliklə, ekspertin rəyi, qeyd edir bağlanması (akt) və ya bağlanması barədə məlumat, ailə birlikdə ekspertizanı haqqında qərardad səfər.