B. A. Davlatov

73. O‘tkazgich qarshiligining modda turiga va geometrik 
o‘lchamlariga bog‘liqligi solishtirma qarshilik 
1. Metall o‘tkazgichning qarshiligi nimalarga bog‘liq? 
A)tok kuchiga 
B)kuchlanishga 
C)o‘tkazgich ulangan manbaning EYK ga 
D)o‘tkazgich materiali va uning geometrik o‘lchamlariga 
2. Moddaning solishtirma qarshiligi birliklari Ω·m va Ω·mm
2
/m bir 
– biridan necha marta farq qiladi? 
A)10
6
B)10
3
C)10 D)farq qilmaydi 
3. Metall simning uzunligi va ko‘ndalang kesim radiusi 4 marta 
orttirilsa, uning qarshiligi qanday o‘zgaradi. 
A)2 marta kamayadi B)2 marta ortadi 
C)4 marta kamayadi D)4 marta ortadi 

---

@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
@FizikaTermiz Bahodir Davlatov 
- 85 -
- 85 -
4. Bitta simning uzunligi 12,8 m, ikkinchisiniki 1,6 m. Simlarning 
ko‘ndalang kesimi va materiali bir xil. Qaysi simning qarshiligi 
katta va necha marta? 
A)birinchisiniki, 8 marta B)bir xil 
C)ikkinchisiniki, 8 marta D)birinchisiniki, 3,2 marta 
5. Uzunligi l, qarshiligi R va moddasi ma’lum bo‘lgan 
o‘tkazgichning massasini aniqlash formulasi qaysi javobda to‘g‘ri 
ko‘rsatilgan? (d – moddaning zichligi, ρ – solishtirma qarshilik) 
A)R/(ρdl
2
) B)ρl
2
/(dR) C)dρ/(Rl
2
) D)dρl
2
/R 
6. Uzunligi l, qarshiligi R va solishtirma qarshiligi ρ bo‘lgan 
o‘tkazgichning hajmini toping. 
A)ρl
2
/R B)l
2
/(ρR) C)Rρ/l D)ρRl
2
7. Simni cho‘zib uni 2 marta uzaytirilsa, qarshiligi necha marta 
ortadi? 
A)2 B)4 C)9 D)o‘zgarmaydi 
8. O‘tkazgich kesim yuzini 2 marta oshirib, uzunligini 6 marta 
oshirsak, uning qarshiligi qanday o‘zgarishini aniqlang. 
A)1,5 marta oshadi B)3 marta oshadi 
C)1,5 marta kamayadi D)o‘zgarmaydi 
9. Massasi 2,7 kg, ko‘ndalang kesim yuzi 2,8 mm
2
bo‘lgan 
alyuminiy simning qarshiligini aniqlang (Ω). Alyuminiyning 
solishtirma qarshiligi 2,8·10
–8
Ω·m va zichligi 2700 kg/m
3
. 
A)0,36 B)2,8 C)3,6 D)28 
10. Ko‘ndalang kesim yuzasi 0,5 cm
2
bo‘lgan alyuminiy simning 
qarshiligi 2,8 Ω. Simning uzunligini toping (m). ρ
Al
=2,8·10
–8
Ω·m 
A)5000 B)500 C)50 D)5 
11. Diametri 1 cm, massasi 10 kg bo‘lgan nixrom simning 
qarshiligini toping (Ω). Nixromning solishtirma qarshiligi 10
–5
Ω·m, 
zichligi 8 g/cm
3
, π
2
=10. 
A)0,1 B)1 C)2 D)10 
12. Birinchi o‘tkazgichning uzunligi 1 m, ko‘ndalang kesim yuzasi 
1 mm
2
, ikkinchi o‘tkazgichning uzunligi 2 m, ko‘ndalang kesim 
yuzasi 0,5 mm
2
. Bu o‘tkazgichlarning qarshiliklari R
1
va R
2
qanday 
munosabatda bo‘ladi? ρ=const 
A)R
1
=R
2
B)R
1
=4R
2
C)4R
1
=R
2
D)2R
1
=R
2
13. Massasi 8,9 kg, ko‘ndalang kesim yuzi 1 mm
2
bo‘lgan mis 
simning qarshiligi qancha bo‘ladi (Ω)? Misning zichligi 8,9 g/cm
3
, 
solishtirma qarshiligi l,7·10
–8
Ω·m ga teng. 
A)17 B)8,9 C)34 D)44,5 
14. Bir metrining massasi 55 kg bo‘lgan 1 km uzunlikdagi po‘lat 
relsning qarshiligini aniqlang (Ω). Po‘latning zichligi 7,8 g/cm
3
, 
solishtirma qarshiligi 1,2·10
–7
Ω·m. 
A)0,08 B)0,5 C)0,03 D)0,017 
15. Uzunliklari teng, ko‘ndalang kesimlari S
1
=2S
2
va solishtirma 
qarshiliklari ρ
2
=4ρ
1
bo‘lgan ikkita o‘tkazgich qarshiliklarining 
nisbatini (R
2
/R
1
) aniqlang. 
A)0,5 B)8 C)4 D)0,25 
16. Uzunligi 1,5 m va ko‘ndalang kesim yuzasi 0,5 mm
2
bo‘lgan 
o‘tkazgichning qarshiligiga teng qarshilik hosil qilish uchun, o‘sha 
materialdan ko‘ndalang kesim yuzi 10 mm
2
bo‘lgan simdan qancha 
kerak (m)? 
A)40 B)30 C)20 D)10 
17. Biri misdan, ikkinchisi alyuminiydan yasalgan ikkita silindrik 
simning uzunligi va qarshiligi bir xil. Mis sim alyuminiy simdan 
necha marta og‘ir? Mis va alyuminiyning zichligi va solishtirma 
qarshiligi mos ravishda 8,9 g/cm
3
, 2,7 g/cm
3
va 1,7·10
–8
Ω·m, 
2,8·10
–8
Ω·m. 
A)3,5 B)1,26 C)2,82 D)2 
18. Ko‘ndalang kesimi 0,17 mm
2
bo‘lgan mis simning qarshiligi 9 
Ω bo‘lishi uchun simning uzunligi qanday bo‘lishi kerak (m)? 
Misning solishtirma qarshiligi 1,7·10
–8
Ω·m. 
A)270 B)200 C)170 D)90 
19. Uzunligi 1,5 km bo‘lgan mis simning qarshiligi 75,65 Ω. 
Simning og‘irligini toping (N). Misning zichligi 8900 kg/m
3
, 
solishtirma qarshiligi 1,7·10
–8
Ω·m. 
A)20 B)45 C)83 D)118 
20. Simni teng ikki bo‘lakka bo‘lib, ikkala bo‘lagi ustma – ust 
taxlansa, simning qarshiligi qanday o‘zgarishini toping. 
A)4 marta kamayadi B)4 marta oshadi 
C)2 marta kamayadi D)o‘zgarmaydi 
21. Elektr qarshiligi R bo‘lgan sim teng uch qismga qirqildi va 
uchala qism uzunligi bo‘yicha birga eshib qo‘yildi. Bunda simning 
qarshiligi qanday bo‘ladi? 
A)R/9 B)R/3 C)3R D)R 
22. Sim o‘tkazgich 5 ta bo‘lakka bo‘linib, zich qilib o‘ralganda, 
qarshiligi 0,8 Ω bo‘ldi. O‘tkazgichning dastlabki qarshiligini toping 
(Ω). 
A)25 B)20 C)15 D)10 
23. Elektr qarshiligi 324 Ω bo‘lgan o‘tkazgichni nechta teng 
bo‘lakka bo‘lib, ularni ustma – ust taxlasak umumiy qarshilik 9 Ω 
ga teng bo‘ladi? 
A)6 B)12 C)4 D)24 
24. Qarshiligi R bo‘lgan sim 4 ta teng qismga qirqildi va to‘rtala 
qism uzunligi bo‘yicha birga eshib qo‘yildi. Bunda simning 
qarshiligi qanday bo‘ladi? 
A)R/4 B)R/2 C)R/16 D)4R 
25. Bir xil metalldan teng massali ikkita o‘tkazgich tayyorlandi. 
Ularning birinchisi ikkinchisidan 3 marta uzun. Bu 
o‘tkazgichlarning qarshiliklari R
1
va R
2
orasidagi munosabatni 
aniqlang. 
A)R
1
=3R
2
B)R
1
=9R
2
C)R
1
=R
2
D)9R
1
=R
2
26. Ko‘ndalang kesimi 1 mm
2
va og‘rligi 210 N bo‘lgan kumush 
simning qarshiligi nimaga teng (Ω)? ρ=10500 kg/m
3
, ρ
o
=1,6·10
–8
Ω·m 
A)16 B)8 C)32 D)40 
27. Elektr qarshiligi 100 Ω bo‘lgan o‘tkazgichni nechta teng qismga 
bo‘lib, parallel ulansa, 4 Ω qarshilik hosil bo‘ladi? 
A)10 B)2 C)5 D)20 
28. Sim o‘tkazgich 6 ta teng bo‘lakka bo‘lindi va bo‘laklar parallel 
ulanganda, zanjirning umumiy qarshiligi 2 Ω bo‘lib chiqdi. Dastlab 
o‘tkazgich qanday qarshilikka ega bo‘lgan (Ω)? 
A)36 B)6 C)12 D)72 
29. Sim o‘tkazgich qarshiligini n marta kamaytirish uchun simni 
necha bo‘lakka bo‘lib, bo‘laklarni parallel ulash kerak? 
A