B. A. Nazarbayeva
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Termistorlar.
- Kontaktli termoelektrik datchiklar.
- Temperaturani optik datchiklari.
| Termistorlar. Termistor
atamasi ikkita – issiqlik va rezistor so‘zlarining qo‘shilishidan hosil bo‘lgan. Bu nom, tomchi, o‘zak (sterjen),ssilindr, to‘g‘ri burchakli plastinka va qalin plenka shakliga ega bo‘lgan metall-oksidli detektorlarga berilgan. Termistorlar absolyut harorat datchiklari klassiga kiradi, ularning ko‘rsatkichlari absolyut harorat shkalasiga mos keladi. Barcha termistorlar ikkita toifaga bo‘linadi: qarshilikning manfiy harorat koeffitsiyentiga (Manfiy HK) va musbat harorat koeffitsiyentiga (MHK) ega bo‘lgan termistorlar. Pretsizion o‘lchashlarni o‘tkazish uchun faqatgina Manfiy HK ga ega bo‘lgan termistorlardan foydalaniladi. Kontaktli termoelektrik datchiklar. Termoelektrik kontaktli datchiklar hech bo‘lmaganda ikkita turli o‘tkazgichlar va bu o‘tkazgichlarning ikkita tutashuvidan (juftligidan) tashkil topishi sababli ular ko‘pincha termojuftliklar deb ataladi. Ular passiv datchiklar bo‘lib hisoblanadi, chunki o‘zlari haroratning o‘zgarishiga javob tariqasida kuchlanish ishlab chiqaradi va buning uchun tashqi oziqlantirish manbaini talab qilmaydi. Termojuftliklar nisbiy datchiklar klassiga kiradi, chunki ularning chiqish kuchlanishi ikkita tutashma o‘rtasidagi haroratlar farqi bilan belgilanadi va har bir tutashmaning absolyut haroratiga amalda bog‘liq bo‘lmaydi. Termojuftlik yordamida haroratni o‘lchashda uning bitta tutashmasi etalon bo‘lib xizmat qiladi, va uning haroratini alohida absolyut harorat detektori, masalan, termistor, rezistiv harorat datchigi va hokazolar yordamida aniqlash yoki uni harorati aniq ma’lum bo‘lgan fizikaviy holatdagi materialning ichiga joylashtirish zarur bo‘ladi. Temperaturani optik datchiklari. Haroratni kontaktli va kontaktsiz uslublar bilan o‘lchash mumkin, kontaktsiz IQ optik datchiklar avval ko‘rib chiqilgan edi. Kontaktsiz harorat datchiklari o‘lchashlarni tezkor kechadigan jarayonlarda o‘tkazish zarur bo‘lgan hollarda qo‘llaniladi. Bunday datchiklardan agressiv muhitlarda, kuchli elektr, magnit va elektromagnit maydonlari sharoitlarida va 282 kuchli kuchlanish ta’sir qiladigan joylarda, ya’ni yoki u erda tadqiq qilinadigan obyekt bilan bevosita kontakt paytida jiddiy xalaqit beruvchilarning vujudga kelish ehtimoli yuqori bo‘lgan joylarda, yoki operatorning xavfsizligini ta’minlash mumkin bo‘lmagan joylarda foydalaniladi. Bunday datchiklar o‘lchash obyektigacha bevosita etib bo‘lmaydigan joylarda ham zarur bo‘ladi. IQ detektorlardan tashqari, garchi tabiatiga ko‘ra kontaktli bo‘lsada, harorat to‘g‘risida informatsiya eltuvchilar sifatida fotonlardan foydalanadigan datchiklar ham bor. Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|