B. A. Nazarbayeva

funksionallangan 
modellaridir. 
Agar modelni tasvirlashda parametrlari orasida vaqt parametri qatnashmasa, 
bu – 
statik 
model deyiladi. Masalan, 
F=am
modeli – og‘ma tekislik bo‘ylab jism 
harakatining statik modeli. 
Agar modelni tasvirlashda parametrlari orasidagi vaqt parametri aniq ajralib 
tursa, bu – 
dinamik 
model deyiladi. Masalan, Nyuton qonunining dinamik modeli: 
F(t)=a(t). m(t)
yoki, yanada aniqroq aytganda
F(t)=s
’’
(t) m(t)
. Agar faqat 
t=0.1,0.2,…1(c)
deb qaralsa, u holda 
S
t
=gt
2
/2
model yoki 
S
0
=0, S
1
=0.01g/2, 
S
2
=0.04g/2, … , S
10
=g/2
sonli ketma-ketlik erkin tushayotgan jism harakatining 
diskret modeliga hizmat qiladi. 
S=gt
2
/2
, 0<
t
<10 model (0;10) oraliqda uzluksizdir. 

---

40 
2.1 – rasm. Model qurish sxemasi 
Agar model vaqtning barcha oralig‘ida asli tasvirlangan bo‘lsa, bu 
uzluksiz
model deyiladi. 
Agar modelda jami kirayotgan har bir parametrlari bir xil ma’noli chiquvchi 
parametrga ajratishga imkon bersa, bu – 
determinallashgan
model, aks holda 
determinallashmagan
deyiladi. 
Agar modelda taqdim etilayotgan tizim funksional bo‘lsa (masalan, 
tenglama), bu – 
funksional
model deyiladi. 
Agar model qandaydir to‘plam, uning elementlari va ular orasidagi 
munosabatlardan iborat bo‘lsa, bu – 
nazariy to‘plamli
model deyiladi. 
Agar model pridekatlar, mantiq funksiyalari va munosabatlardan iborat 
bo‘lsa, bu – 
mantiqiy
model deyiladi. 
Agar model elementlari (o‘yinning obyekt va subyektlari) orasida qandaydir 
o‘yinli vaziyatlarni amalga oshirsa, bu – 
o‘yinli
model deyiladi. 
Agar model model osti tarkibiy elementlari va ular orasidagi mantikiy 
munosabatlari to‘g‘risidagi axborotlardan iborat bo‘lsa, bu –