B. A. Nazarbayeva
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
| mantiqiy axborot
modeli deyiladi. Agar modelning funksional ta’riflanishi qandaydir algoritm yoki algoritmlar majmualari bilan tasvirlangan bo‘lsa, bu – algoritmli model deyiladi. 41 Agar model graflar yoki graflar orasidagi munosabatlardan iborat bo‘lsa, bu – grafli model deyiladi. Bu model konstruksiyalashda eng ko‘p qo‘llaniladigan model xisoblanadi. Agar model ierarxik (daraxtsimon) tuzulishdan iborat bo‘lsa, bu – ierarxik (daraxtsimon) model deyiladi. Masalan, o‘lchash asboblarining biror belgilar bo‘yicha tasniflanishini shu model orqali ifodalash mumkin. Agar model, modellashtirilayotgan tizimda munosabatlar va aloqalarni vizuallashtirish imkoniyatini bersa (xususan dinamikada), bu – vizual model deyiladi. Agar model material jihatdan asli nusxasiga ega bo‘lsa, bu – aslidan olingan model deyiladi. Agar model geometrik shakllar va ular orasidagi munosabatlardan iborat bo‘lsa, bu – geometrik model deyiladi. Masalan, asbob maketi qurilayotgan asbobning asl geometrik modeli. Aylanaga ichki chizilgan ko‘pburchak aylananing kompyuter ekranidagi vizual geometrik model ni beradi. Agar modelning obyektini bir nechta yoki barcha parametrlarini variatsiyalash, sinash va o‘rganish orqali qurilgan bo‘lsa, bu – imitatsiya (yasama) model deyiladi. a 1 x 1 + a 2 x 2 =S model ikki xil 1 va 2 mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonaning iqtisodiy tizimi modeli, x 1 va x 2 mos ravishda mahsulot miqdorlari, a 1 va a 2 lar mos ravishda mahsulot narxlari, S - korxonada ishlab chiqarilgan mahsulotning umumiy qiymati. Bu modelni imitatsion model sifatida qo‘llab S ning qiymatini ishlab chiqarilgan tovarning hajm mohiyatiga bog‘lab aniqlab olish mumkin. Yuqorida fizikaviy –determinatsiyalashgan model keltirilgan. Agar S=gt 2 /2 , 0< t <10 modelda biz tasodifiy parametrni, ya’ni jism erkin tushayotganda shamolni birdan kuchayish kuchi p ni hisobga olsak, masalan, S(p)=g(p)t 2 /2 , 0< t <10, u holda biz tushishning (endi erkin bo‘lmagan) stoxastik modelini hosil qilamiz. Bu shuning bilan birga Yüklə 3,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|