3.3.Buxgalteriya schyotlarini turkumlanishi. Iqtisodiy mohiyatiga ko‘ra a)Asosiy schyotlar. Asosiy schyotlar mablag‘lar turlarining (aktiv) mavjudligi
va harakati ustidan hamda ularning manbalarini (passiv) nazorat kilish uchun
ishlatiladi. Barcha asosiy schyotlarda korxonalar mulkining hisobga olinishi
amalga oshiriladi. Asosiy schyotlarning xususiyati shundan iboratki, agar ularda
qoldiq mavjud bo‘lsa, ularning hammasi balans tarkibiga kiritiladi.
O‘zining tuzilishi va kanday maqsadga mo‘ljallanganligiga qarab asosiy
schyotlar asosiy aktiv, asosiy passiv schyotlarga bo‘linadi.
Asosiy aktiv schyotlarning ta’rifi D-t
K-t
Boshlang‘ich qoldiq.
Moddiy va pul mablag‘lari yoki
ushbu
korxonvalariga
bo‘lgan
mablag‘lar kirimi (kelib tushishi),
shuningdek
debitorlarning
ushbu
korxonvalariga qarzining ko‘payishi
Asosiy va oborot-mablag‘lar sarfini
(chiqib ketishi yoki debitorlik qarzning
uzilishi)
Debet oxirgi qoldiq
Asosiy passiv schyotlarning ta’rifi D-t
K-t
Oborot
kapitalning
kamayishi
(korxonalardan ilgari unga berilgan
mablag‘larning
olib
qo‘yilishi),
moliyalashning hisobdan chiqarilishi
(undan
foydalanish
natijasida),
korxonalar
majburiyatlari
yoki
qarzlarning kamayishi (uzulishi)
Boshlang‘ich qoldiq.
Korxonalarning mavjud fondi, olgan
moliyaviy majburiyatlari yoki qarzi.
Oborot (oborot) - korxonalar fondining
ko‘payishi
(ushbu
korxonalarga
qo‘shimcha
qo‘yilmalar,
fondga
ajratmalar),
majburiyatlar
yoki
qarzlarning ko‘payishi
Kredit oxirgi qoldiq
