B safarov, T. Raxmanov

Respublika yo‘l jamg‘armasiga to‘lovlar hisobi. 
Yo‘l fondining mablag‘lari 
umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarini saqlash, qurish, qaytadan qurish, 
ta’mirlash bilan bog‘liq bo‘lmagan maqsadlarda olib qo‘yilishi yoki sarflanishi 
mumkin emas. Yo‘l fondining joriy yilda foydalanilmagan mablag‘lari zahiraga 
o‘tkazilib, keyingi yilda faqat maqsadga muvofiq sarflanadi. 
Respublika yo‘l jamg‘armasi ajratmalarni hisobga olishda quyidagi 
schyotlardan foydalaniladi: 
6520-"Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar" schyotida korxona va tashkilotlar 
tomonidan 
Yo‘l fondiga to‘lanadigan ajratmalar haqidagi ma’lumotlar 
umumlashtiriladi. Yo‘l fondiga ajratmalar hisoblanganida quyidagicha provodkalar 
beriladi: 
Hisobot davri yakunida Yo‘l fondiga ilgari to‘langan bo‘nak to‘lovlari yakuniy 
hisob-kitob qilish uchun 6520-"Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar" hisob-varag‘iga 
o‘tkaziladi: 
Hisoblangan summa quyidagi yozuv bilan ifodalanadi: 
D-t 9430-"Boshqa operatsion xarajatlar"
K-t 6520 - "Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar"; 
SHundan so‘ng Yo‘l fondiga bo‘lgan qarz to‘lovlari o‘tkazib beriladi: 
D-t 6520 - "Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar"; 
K-t 5110 -"Hisob-kitob schyoti". 
 
 

---

324 
b) mol-mulk va resurs soliqlar hisobi 
YUridik shaxslar mol-mulkiga solinadigan soliq hisobi. 
YUridik shaxslar 
mol-mulkiga soliq solishning maqsadi keraksiz va ortiqcha uskunalar hamda boshqa 
mulklarning korxonalarda me’yordan ortiqcha saqlanishini bartaraf etishdan, 
korxonalarda tovar oboroti jarayonini jadallashtirishdan iborat. 
O‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan, mustaqil balansga ega bo‘lgan, 
mulkchilikning turli shakllariga asoslangan barcha yuridik shaxslar soliq to‘lovchilar 
hisoblanadi. 
SHuningdek korxonalarning O‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan, 
mustaqil balansga ega bo‘lgan filial, vakolatxona yoki boshqa shakldagi tarkibiy 
qismlari ham mol-mulk uchun soliq to‘lovchilar sanaladi. Soliq solish stavkalari va 
soliq solish ob’ektlari Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. 
Ushbu soliq korxonaning mol-mulkining o‘rtacha yillik qoldiq qiymatidan 
olinadi. YUridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘i stavkasi quyidagicha: 
Yil davomida mol-mulkning hisobot davridagi (yil choragi, yarim yillik, 9 
oylik) qoldiq qiymati mol-mulkning birinchi oyining 1 kunidagi qoldiq qiymatining 
yarmini hisobot davrida keyingi oyning 1 kunidagi qoldiq qiymatining yarmiga 
qo‘shilishidan hosil bo‘lgan summani, shuningdek mol-mulk qoldiq qiymatining 
hisobot davridagi qolgan barcha oylarning 1 kunidagi summasini hisobot davridagi 
oylar soniga bo‘lishdan hosil bo‘lgan xususiy hosila sifatida belgilanadi. Soliq 
solinadigan bazani belgilash uchun buxgalteriya hisobining balans aktivida aks 
ettiriladigan quyidagi schyotlar bo‘yicha summalar qabul qilinadi: 
Soliq solinadigan bazani aniqlash uchun eskirishni chegirib gashlagan holda 
quyidagi buxgalteriya xisobi schyotlari bo‘yicha balansning aktivida joylashgan 
summalar qabul qilinadi: 
0110-0199 - asosiy vositalarni hisobga oluvchi schyotlar; 
0310- «Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar»; 
0710-0720 - o‘rnatiladigan asbob-uskunalarni hisobga oluvchi schyotlar (me’yordagi 
muddatlarda o‘rnagilmaganlari bo‘yicha); 

---

325 
0810-«Tugallanmagan qurilish» (belgilangan muddatlarda tugallanmaganlari 
bo‘yicha). 
Korxonaning mol-mulkiga 4,0%li stavka bo‘yicha soliq solinadi. Me’yordagi 
muddatlarda o‘rnatilmagan va foydalanilmayottan mol-mulk uchun korxona va tashkilotlar 
mol-mulk solig‘ini ikki karrali stavka bo‘yicha to‘laydilar. 
Soliqning hisoblangan summasi davr xarajatlarida hisobga olinadi va quyidagicha 
o‘tkazma bilan aks etti-riladi: 
Debet 9430-«Boshqa operatsion xarajatlar»
Kredit 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)»; 
- soliq byudjetga to‘langanda: 
Debet 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)»
Kredit 5110-«Hisob-kitob schyoti» .