Baca temizleme ve denetim yönergesi

T.C.

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI

İtfaiye Daire Başkanlığı

Merkez İtfaiye Müdürlüğü
SAYI : 12734.28/ 36 27 Mart 2003

KONU : Baca Temizleme

Denetim Yönergesi

BAŞKANLIK MAKAMINA

“İtfaiye Teşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik” in 4’ ncü maddesinin 11’ nci bendine göre , zamanında temizlenmeyen bacalar potansiyel bir yangın tehlikesi oluşturduğundan “ Şehirde bacaları Belediye Encümenince tespit edilecek ücret karşılığında temizlemek, temizlenmesine yardımcı olmak veya temizlettirmek “ yetki ve sorumluluğu itfaiye teşkillerine verilmiştir. Ancak çok sayıda bina ve baca bulunan şehrimizde doğrudan İtfaiye Daire Başkanlığı kanalı ile yapılmasına imkan bulunmayan bu görev halen özel şirketler kanalı ile yerine getirilmektedir.

2003 yılında İstanbul’ da 2247 baca yangını meydana gelmiştir. Ancak kayıtlarımıza “baca yangını” olarak geçmemiş olmakla birlikte bina dahiline ve gelişerek çevreye yayılan bir çok yangının da başlangıcının temizlenmeyen ve çatlak bacalar olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bir yılda bacadan çıkan yangın sayısı çok daha fazla olup soba ve kaloriferlerin yakıldığı kış ayları “ yangın mevsimi” olarak nitelendirilmektedir.

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen ve daha sonrada hissedilen artçı depremler esnasında özenle ve mevzuata uygun olarak yapılmamış ve içi sıvanmamış çok sayıda bacanın çatlamış olduğu , farkına varılmayan ve önem verilmeyen bu durumun alınan önlemlere, denetimlere ve doğalgaz kullanımının yaygınlaşmış olmasına rağmen yangın sayısının artmasına neden olduğu gözlenmektedir.

Ayrıca temizlenmemiş ve çatıdan yüksekliği yeterli olmayan bacaların da gerekli hava sirkülasyonunu sağlayamaması ve lodos rüzgarının estiği zamanlarda zehirli gazların geri basması nedeniyle birçok ölüm olaylarının meydana geldiği de bilinmektedir.

Yukarıda belirtilen durum ve nedenlerle bacaların ve ısıtma sistemlerinin zamanında ve tekniğine uygun olarak özel sektör kuruluşları tarafından temizlenmesi ve bu çalışmaların İtfaiye Daire Başkanlğınca denetlenebilmesi esasına göre 1. Hukuk Müşavirliği, Çevre Koruma Daire Başkanlığı ve İĞDAŞ Genel Müdürlüğü’nün görüş ve katkılarıyla düzenlenen ekli “BACA TEMİZLEME VE DENETİM YÖNERGESİ” ni onayınıza arz ederim.

EK: Yönerge Taslağı
İmza

Sabri YALIN

İtfaiye Daire Başkanı

İmza

Uygun Görüşle Arzedirim.

11/03/ 2003

Mesut PEKTAŞ

Genel Sekreter Yardımcısı

İmza

Uygun Görüşle Arzedirim.

14/03/ 2003

Altan Raşit CİVAN

Genel Sekreter

İmza

O N A Y
21/ 03/ 2003

Ali Müfit GÜRTUNA

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

Sobalar ve Bacalar

Madde 58 - Baca tesisatı, TS 2165 ve TS 1481’ deki esaslara uygun olmalıdır. Her kazan için tercihen ayrı bir baca kullanılacak, soba ve şofben boruları kazan bacalarına bağlanmayacaktır.

Kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılacaktır. Bacalar komşu yüksek binanın etkisiyle baca çekişini azaltmamak için mümkünse bu binalardan en az 6 m uzaklıkta bulunacak ve ait olduğu bina mahyasının en az 0,8 m üzerine kadar çıkarılacaktır.

Kazan baca duvarları 500 C sıcaklığa dayanıklı olan malzemeden yapılacak, delikli tuğla ve briket kullanılmayacaktır.

Sıcak baca gazlarının yaladığı baca iç yüzeylerinin sıvanmaması halinde projelendirmede en uygun derzlendirme biçiminin seçimi gibi önlemler alınacaktır. Baca duvarlarının dış yüzeyleri uygun biçimde sıvanacaktır.

Sıvı ve katı yakıtlı kazanların bacalarının altında bir kurum temizleme menfezi bulunacak, yılda en az 2 kez yetkili kişilere temizletilecektir. Bacaların temizliğinden bina sahip ve yöneticisi sorumludur.

Isıtma aracı olarak soba kullanılan yerlerde, soba tahta ve boyalı kısımlara zarar vermeyecek şekilde altına metal kaplı tabla, mermer veya benzeri malzeme konularak kurulur. Taban beton ise, bu önlem zaruri değildir.

Bağdadi duvardan boru geçirmek mecburiyeti hasıl olursa, duvarın yağlı boya ve ahşap gibi çabuk yanıcı kısmına künk veya büz yerleştirilir ve boru bu delikten geçirilir.

Odada baca yoksa soba borusu, sac konan pencereden çıkarılıp, saçaktan 25 cm açıkta ve 50 cm yüksekte, ucunda şapka kullanılarak kurulur. Boruların birleştiği yerler çemberle kapatılıp, bu çemberden duvar ve tavana bağlamak suretiyle birbirinden ayrılması ve devrilmesi önlenir.

Kullanım esnasında sabo kapakları açık bırakılmaz, altında ve yanlarında odun, çıra, kömür, kibrit, benzin, gaz ve benzeri yanıcı parlayıcı madde bulundurulmaz. İçindeki ateş gerektiğinde kapaklı mangala alınır. Sobanın, kullanılmadığı mevsimde kaldırılması gerekir. Sobanın kaldırılmadığı yerlerde, kapaklar açılmayacak şekilde telle bağlanır.

Odun ve kömür gibi yüksek oranda ısı bırakan yakıt kullanıldığı takdirde borular ayda bir, bacalar 2 ayda bir; diğer yakıtlar kullanıldığında borular 2 ayda bir, bacalar 3 ayda bir temizlenir.

Baca temizliği, mahallin itfaiye teşkilatı tarafından yapılır. Ancak, bu konuda itfaiye teşkilatından aldığı izinle ve belediye encümeninin belirlediği fiyat tarifesi üzerinden faaliyet gösteren özel firmalar varsa, temizlik onlara da yaptırılabilir

BACA TEMİZLEME VE DENETİM YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

1.0 AMAÇ, KAPSAM, HUKUKİ DAYANAK VE TANIMLAR

1. 
   AMAÇ: Bu yönetmeliğin amacı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki tüm binaların ısıtma sistemlerinin (kalorifer kazanları, yakıt depoları ve bacaların) periyodik temizlik ve denetimlerinin yapılmasını sağlamaktır.
   
2. 
   KAPSAM : Bu Yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki kamuya, özel ve tüzel kişilere ait binalarla, her çeşit ve derecedeki işyerlerine ait kalorifer kazanlarının, yakıt depolarının ve bacaların yıllık temizliklerinin ,mevzuata uymayanların bakım ve onarımların yapılması, çevre kirliliği yapanlarla yangına neden olabileceklerin belirlenmesi ve bu çalışmaların denetlenmesi esaslarını kapsar.
   
3. 
   HUKUKİ DAYANAK : Bu yönerge “İTFAİYE TEŞKİLLERİNİN KURULUŞ, GÖREV, EĞİTİM VE DENETİM ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK” ve “BİNALARIN YANGINDAN KORUNMA HAKKINDA YÖNETMELİK”in İstanbul İtfaiye Daire Başkanlığına (İtfaiye Müdürlüklerine) verdiği sorumluluk ve yetkiye dayanılarak hazırlanmıştır.
   
4. 
   TANIMLAR : Bu yönetmelik ve eklerinde geçen bir kısım kavramların tanımları aşağıda belirtilmiştir:
   

1.4.1 Yakıt :Gaz, sıvı, yada katı halde bulunan ve yakılarak enerjiye dönüştürülebilen maddelerin tümüdür.

1.4.2 Yakıt deposu : Yakıtların pazarlandıkları yada kullanılacakları yerde stok edildiği yerdir.

1.4.3 Kalorifer kazanı : Yakıtların yakılarak enerjiye dönüştürüldüğü yerdir.

1.4.4 Brülör : Sıvı ve gaz yakıtları kazana ( yanma odasına ) pompalayarak ve ateşleyerek sürekli ısı (enerji) üretilmesini sağlayan araçtır.

1.4.5 Baca : Yakıtların yanarken açığa çıkardığı zehirli gazların ve su buharının atmosfere taşınmasını sağlayan ulaşım yoludur.

1.4.6 Adi Baca : Tek kolon halinde zeminden çatıya kadar yükselen, birden fazla birimin kullanabileceği şekilde tasarlanmış tek bir ağızla çatı dışına ulaşan bacalardır.

1.4.7 Bağımsız Baca : Her katı, her birimi ve her dairesi bağımsız olarak ısıtılan tüm binaların bu bölümlerinden hiçbir ek yapılmadan çatıya kadar uzanan bacadır.

1.4.8 Şönt (ortak ) Baca : Her kat, her birim veya her daireden ekler yapılabilen ve tek bir boşaltım ağzı ile çatı üstüne çıkarılan bacadır.( İmar yönetmeliğine göre Şönt baca yapılması yasaktır.)

1.4.9 Baca temizleme ağzı: Metal, beton ve tuğla bacalarının iç yüzeylerinde zamanla birikerek tabaka oluşturan kurum ve yağ tabakalarının temizlenmesi için yapılan metal ağızdır. Bütün bacalarda temizleme ağzı bulundurulması zorunludur.

1.4.10 Hermetik (Denge) Baca : Doğalgaz Kombilerinin ağzı camlardan veya duvardan yere paralel olarak dışarıya çıkarılan ve temiz havayı emip kirli havayı atan bacalardır.

1.4.11 Paratoner : Çatı ile atmosfer arasında elektrik dengesini sağlayan cihazdır.( Kamuya ait, topluma açık, çok katlı ve rakım bakımından yüksek yerlerde bulunan tüm binalarla, çatıları metalle bakır, kurşun, çelik levha, trapez çatı kaplı veya metal bacalı ve bacalarına metal kılıf geçirilmiş tüm binalarda paratoner bulunması ve bunların özel topraklama kablosu ile topraklanması zorunludur.)

1.4.12 Gülle : Baca içinde mekanik bir şekilde hareket ettirilip baca duvarındaki her türlü birikintiyi dökerek temizlemeye yarayan metalden yapılan özel ağırlıktır.

1.4.13 Vargel : Baca temizlik fırçalarını baca içinde hareket ettirmeye yarayan ağaç, metal veya plastik saptır.

1.4.14 Karabinalı Can Kurtarma İpi : Açılıp kapanabilen kilit sistemine bağlı yeterli uzunluk ve mukavemetteki ip ( halat ) dir.

1.4.15 Maske : Isı, zehirli gaz ve tozlardan korunmak için başa takılan cihazdır.