Badiiy asarning tili. Badiiy tasvir va ifoda vositalari. Reja: Badiiy asar tili va ilmiy asar tili. Muallif nutqi va qahramon nutqi. Badiiy tasvir vositalari haqida

Istorizmlar o`tmish zamonga xos so`zlar bo`lib, u yoki bu narsa va predmetning, tushunchaning yo`qolib ketishi bilan iste’moldan chiqib, unutilib ketgan so`zlardir. Masalan, «Toshkentning chuqurqishloq degan erida ochilgan va hamiSha rustamnamo (Rustam kabi salobatli) kishilar bilan ayqirib yotgan bo`zaxonalar ham yo`q emasdi» (A.Qodiriy «O`tkan kunlar»). Bu o`rinda faqat so`zlargina emas, gap qurilishi ham arxaikdir. Arxaizmlar tasvir imkoniyatlarini kengaytiradi, qahramonlar qiyofasi, nutqini jonli, o`ziga xos va ishonarli qiladi. YOzuvchi arxaizmlarni ishlatar ekan, ularga yangidan hayot baxsh etadi, til xazinasini boyitadi. Biroq arxaizmlarni ishlatishda me’yordan chiqmaslik lozim. Aks holda asarning badiiyligi va haqqoniyligiga putur etadi. Dialektizmlar ham obraz yaratishda ma’lum ahamiyatga egadir. Ulardan asosan qahramonlar nutqiy tavsifini (xarakteristikasini) yaratishda foydalaniladi. Masalan, «Tinch Don» romanida SHoloxov dialektizmlardan o`rni bilan unumli foydalanadi.

• Istorizmlar o`tmish zamonga xos so`zlar bo`lib, u yoki bu narsa va predmetning, tushunchaning yo`qolib ketishi bilan iste’moldan chiqib, unutilib ketgan so`zlardir. Masalan, «Toshkentning chuqurqishloq degan erida ochilgan va hamiSha rustamnamo (Rustam kabi salobatli) kishilar bilan ayqirib yotgan bo`zaxonalar ham yo`q emasdi» (A.Qodiriy «O`tkan kunlar»). Bu o`rinda faqat so`zlargina emas, gap qurilishi ham arxaikdir. Arxaizmlar tasvir imkoniyatlarini kengaytiradi, qahramonlar qiyofasi, nutqini jonli, o`ziga xos va ishonarli qiladi. YOzuvchi arxaizmlarni ishlatar ekan, ularga yangidan hayot baxsh etadi, til xazinasini boyitadi. Biroq arxaizmlarni ishlatishda me’yordan chiqmaslik lozim. Aks holda asarning badiiyligi va haqqoniyligiga putur etadi. Dialektizmlar ham obraz yaratishda ma’lum ahamiyatga egadir. Ulardan asosan qahramonlar nutqiy tavsifini (xarakteristikasini) yaratishda foydalaniladi. Masalan, «Tinch Don» romanida SHoloxov dialektizmlardan o`rni bilan unumli foydalanadi.